Η εορτή της Νιας Τρίτης στα Κουρουκλάτα «Τση Παναγίας τση Κουρούκλαινας»

Μέσα στις πασχαλινές λιτανείες και γιορτές εξέχουσα θέση έχει και η εορτή της Παναγίας της Δαμασκηνής ή της μητέρας του Αναστημένου, όπως λέγεται και από άλλους.

Βασικά την ημέρα αυτή της Νέας Τρίτης, γιορτάζει η Παναγία η Τριχερούσα ή Δαμασκηνή, που το όνομά της έχει σχέση με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, αφού το αποκομμένο χέρι του, που κατόπιν διαβολής του εικονομάχου Λέοντος του Ισαύρου, το έκοψαν, όταν έπεισε τον άρχοντα της Δαμασκού να προβεί σε αυτήν την πράξη, για να μη ζωγραφίζει ο Δαμασκηνός την Παναγία.

Ωστόσο, η θρησκευτική παράδοση, θέλει την Παναγία να ξαναέδωσε δυνάμεις στο σακατεμένο χέρι του Δαμασκηνού έπειτα από τις προσευχές του και τις παρακλήσεις του και αυτός με τη σειρά του όταν ξαναζωγράφισε εικόνες της, πάντα ζωγράφιζε στο κάτω μέρος ένα χέρι, που ήταν το δικό του. Αυτός είναι ο λόγος που η Παναγία η Δαμασκηνή λέγεται Τριχερούσα αλλά και Δαμασκηνή.

Στην Κεφαλονιά την ημέρα αυτή γιορτάζουν πολλές εκκλησίες, το παράδοξο όμως είναι ότι καμία δεν είναι Τριχερούσα, με εξαίρεση την εικόνα της Παναγίας της Δαμασκηνής στο Ληξούρι, που και αυτή έχει το χέρι στα Δεξιά της Παναγίας, η οποία δεν κρατεί τον Χριστό. Πιθανόν τις εικόνες αυτές να τις αποδίδουν στον ζωγράφο Ιωάννη Δαμασκηνό λόγω που είναι αγιογραφημένες με τον ίδιο προς το δικό του τρόπο.

Στα Κουρουκλάτα μέσα σε υπέροχο ξυλόγλυπτο θρόνο φυλάσσεται εικόνα που τη λένε Παναγία Δαμασκηνή και μάλιστα γίνεται ωραίο πανηγύρι με λιτανεία της εικόνας σε όλο το χωριό.

Φέτος το πανηγύρι ήταν λαμπρό και προσεγμένο όπως κάθε χρόνο.

Οι ιερείς: Ανδρέας Λιοσάτος, Χαράλαμπος Χαριτάτος, Γεράσιμος Παπαδάτος, και Ζαχαράτος Ανδρέας, κόσμησαν την Θεία Λειτουργία της εορτής με απλότητα και ευλάβεια στην Παναγία.

Στάθηκε υπέροχα το άκουσμα της ψαλτικής παρέας του Σπύρου Έρτσου, που αρμονικά και με τρόπο κεφαλονίτικο έψαλλαν τους ύμνους και τα μέρη της Λειτουργίας. Αρμονικότατος και αργός όπως είναι γραμμένος ο Χερουβικός Ύμνος, από τον Γερασιμάκη τον Κουταβά, παλιό ψάλτη του νησιού μας, κι αποδόθηκε όπως πρέπει, μεγαλοπρεπέστατα, από τους ψαλτάδες μας οι οποίοι μας μετέδωσαν στιγμές κατάνυξης.

Ακούραστοι οι Επίτροποι του ναού, φρόντιζαν για το κάθε τι και τους αξίζουν πολλά μπράβο. Ο Κωνσταντίνος Μαντάς, ο Παντελής Μαντάς, η Νίκη Μεσσάρη και άλλοι βοηθούσαν, ώστε το πανηγύρι της Παναγίας στα Κουρουκλάτα να σταθεί όπως πρέπει.

Ο κόσμος και ιδιαίτερα οι Κουρουκλάδες όλο και κουλουμώνοταν στην εκκλησιά, όλο και έφερναν τις αρτοκλασίες τους για να ευλογηθούν από τη χάρη της Παναγιάς.

Αφού τελείωσε η λειτουργία, ακούστηκε ο μουσικός ήχος της Φιλαρμονικής του Αργοστολίου, σημάδι πως σε λίγο θα ξεκινούσε η λιτανεία της εικόνας της Παναγίας.

Ήταν υπέροχη, η στάση – πόζα, για λίγο πάνω στο πλατύσκαλο, που ο ιερέας Λιοσάτος με το θυμιατό και τον σταυρό, τους επιτρόπους και αυτούς που κρατούσαν την εικόνα κατέβαιναν σιγά σιγά για να τη λιτανεύσουν.

Σημαιοστολισμένο με πολύχρωμες σημαίες και σημαιάκια το μεγάλο πλάτωμα της εκκλησιάς, έδινε μια γιορταστική εικόνα όπως έπρεπε.

Η πομπή της λιτανείας της εικόνας ξεκίνησε με μπροστάρη τη Φιλαρμονική, που παρ’ όλου που απαρτίζονταν από λίγα άτομα κρατούσαν το τέμπο, σωστά και ρυθμικά Πέρασε η λιτανική πομπή από του βασικούς δρόμους του χωριού, υποδέχτηκαν την εικόνα στα πορτόνια και στις εξώπορτες των σπιτιών οι νοικοκυραίοι και την ασπάζονταν με σεβασμό. Γυναίκες με το λιβανιστήρι στο χέρι, καθώς και η Παπαδάταινα η Ελπίδα του Παναγή (Του Ημερήσιου)με το παλιό σκανταλέτο, που μοσχοβόλησε τον τόπο, ήταν εικόνες λαογραφικές που δεν τις συναντούμε εύκολα παρά μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις και αυτές στα χωριά. Ασταμάτητα βοηθούσαν όπως, ο Λάμπρος ο Βαγγελάτος (Τσιγκέλος), ο Μαντάς ο Κωνσταντίνος, ο Σάββας Ανδρέου Παπαδάτος, που κρατούσε την κασσελέτα και πήγαινε μπροστά και άλλοι για το πέρασμα της πομπή, που τη συνόδευαν τα ασταμάτητα σμπάρα, που από τον απέναντι λόφο βούιζαν και ξέσπαγαν σε σύννεφο για να εκδηλώσουν τη γιορταστική χαρά.

Στην κατηφοριά της επιστροφής για την εκκλησιά, πέρασε η λιτανική πομπή και από του Νίκου Γερασίμου Παπαδάτου, που στο πλάι του δρόμου, κοντά στην μπασιά του σπιτιού του είχε στρώσει μικρό μπουφέ από μεζέδες και κρασί. Μπράβο που τα παιδιά του Γεράσιμου (Μπόλου) Παπαδάτου, διατηρούν το έθιμο της προσφοράς προς τους λιτανεύοντας την Παναγία τη Δαμασκηνή και δίνουν με μεράκι ότι καλύτερο εκείνη τη στιγμή χρειάζεται ως κέρασμα.

Μου φάνηκε πως, και η Παναγία ζήλεψε εκείνο το κρασί και αν μπορούσε θα έβαζε λίγο στα χείλη της. Πράγματι όλα ήταν υπέροχα, το κρασί δε άπαιχτο σου λέω…. Αυτές οι φιγούρες της παράδοσης είναι που αισθάνεται ο Έλληνας και διατηρεί το είναι του και την ταυτότητά του. Γιορτάζει με την ψυχή του τους αγίους του και την Παναγιά, και προσφέρει αυτό που μπορεί το απλό, το φιλόξενο το περίσσευμα της καρδιά του.

Γύρισε έπειτα από πολλή ώρα η πομπή με την εικόνα στην εκκλησία και ο κόσμος αμείωτος, ήθελαν να προσκυνήσουν την εικόνα, όταν θα μπει στον θρόνο της, και έπειτα να αναχωρήσουν για το σπίτι τους που τους περίμενε γιορταστικό το τραπέζι.

Μέσα σε όλα αυτά τα θρησκευτικά και τα κοσμικά τελείωσε το πρωινό μέρος του πανηγυριού της Παναγίας της Δαμασκηνής στα Κουρουκλάτα. Αξίζουν πολλά μπράβο στους Κουρουκλάδες που το διατηρούν και το προσέχουν για να δίνει χρώμα στην ψυχή τους και στο χωριό τους.

Κείμενα – Παρουσίαση: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός