Κέντρο Χορωδιακής Πράξης (ΚΕ.ΧΟ.ΠΡΑ.)

Τον Νοέμβριο του 1994 ξεκίνησε από το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.) το μεγαλύτερο πρόγραμμα στην Ελλάδα για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας: το πρόγραμμα δράσης για το Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων (Ε.Π.Δ.Π.) με σκοπό να ενισχύσει την πολιτιστική δραστηριότητα και υποδομή στην Ελληνική περιφέρεια, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του «Πολιτιστικού Τουρισμού».

Μέχρι τον Δεκέμβριο του 1995 και με τη συνεργασία 150 δήμων και κοινοτήτων, το Ε.Π.Δ.Π. κατέγραψε τους πολιτιστικούς φορείς, χώρους, τάσεις, και δραστηριότητες της περιφέρειας, δημιουργώντας τον πρώτο πολιτιστικό χάρτη της Ελληνικής περιφέρειας. Με αυτό τον τρόπο, το ΥΠ.ΠΟ. μπόρεσε να προγραμματίσει τη δημιουργία βιώσιμων πολιτιστικών θεσμών σε πολλούς Δήμους σε όλους τους τομείς της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Στην Κεφαλονιά η πλούσια και ιδιαίτερα αξιόλογη καλλιτεχνική πολιτιστική παράδοση εκτείνεται σε όλους τους τομείς, λογοτεχνία, θέατρο, χορός, εικαστικά, ιδιαίτερα όμως στην μουσική. Αυτή έχει διαμορφώσει τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά, στο πέρασμα των αιώνων, με ρίζες στο Βυζάντιο και σημαντικές επιρροές από τη δύση και ιδιαίτερα την Ιταλία. Έτσι την 21η Αυγούστου του 1996, με την υπΆ αριθμ. 133/96 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αργοστολίου, συστήθηκε Διαδημοτική Επιχείρηση με την Επωνυμία «Κέντρο Χορωδιακής Πράξης» (ΚΕ.ΧΟ.ΠΡΑ.) των δήμων Αργοστολίου και Παλλικής, ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και έδρα το Αργοστόλι. Η διάρκειά της καθορίστηκε σε είκοσι χρόνια από την δημοσίευση της σύστασής της στην εφημερίδα της κυβερνήσεως και ανάμεσα στους στόχους της ήταν η διεθνής προβολή και προαγωγή της πλούσιας παράδοσης της Επτανησιακής χορωδιακής μουσικής, η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στο νομό, η αξιοποίηση προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Το ΥΠ.ΠΟ. εγγυήθηκε την άρτια οργάνωση του συνόλου των ενεργειών που θα πραγματοποιούνταν από την επιχείρηση, καθώς και την πανελλήνια και διεθνή προβολή και διαφήμιση των διοργανώσεων.

Με κύριο άξονα το χορωδιακό τραγούδι, οι δραστηριότητες του περιελάμβαναν εκδηλώσεις σε τομείς συγγενικούς με την μουσική, όπως το θέατρο, όπερα κ.α. καθώς και παραγωγή πολυθεαμάτων, σε επίπεδο ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και έρευνας. Οι χώροι και τα κτίρια όπου στεγάζονταν οι δραστηριότητες, ανταποκρίνονταν στις απαιτούμενες προϋποθέσεις για διεθνείς διοργανώσεις αλλά και εξυπηρετούσαν τους μόνιμους κατοίκους και τους επισκέπτες, ήταν:

-Το Δημοτικό θέατρο Αργοστολίου «Ο Κέφαλος», ένα σύγχρονο θέατρο 520 θέσεων που επιπλέον διαθέτει αίθουσα εκθέσεων -σεμιναρίων –συνεδρίων.

-Το πολιτιστικό κέντρο Ληξουρίου, χωρητικότητας 300 θέσεων με μια μεγάλη αίθουσα 225 τ.μ. για θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις και κινηματογραφικές προβολές καθώς επίσης και 2 μικρές αίθουσες εκδηλώσεων, εκθέσεων κλπ.

-Το κηποθέατρο της Ιακωβάτειου βιβλιοθήκης Ληξουρίου, όπου πραγματοποιείτο επί σειρά ετών το μουσικό – χορωδιακό φεστιβάλ.

-Διάφορες άλλες τοποθεσίες όπως γήπεδα και προαύλια σχολείων, χρησιμοποιήθηκαν εκτάκτως, ιδίως τους θερινούς μήνες.

Δραστηριότητες

Το Κέντρο Χορωδιακής Πράξης επέδειξε πλήθος δραστηριοτήτων, από την απλή διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, έως την δημιουργία μουσικής ακαδημίας και την σύνθεση νέων χορωδιακών κομματιών, έχοντας φθάσει στο σημείο να υπερηφανεύεται ότι έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό την κάλυψη των στόχων για τους οποίους δημιουργήθηκε και έχει εκπληρώσει τα οράματα αυτών που το εμπνεύστηκαν. Συγκεκριμένα παραδείγματα από τις δραστηριότητες του ΚΕ.ΧΟ.ΠΡΑ. είναι:

H συνέχιση της διοργάνωσης του πολύ επιτυχημένου μουσικού-χορωδιακού φεστιβάλ, που πραγματοποιούσαν οι Δήμοι Αργοστολίου και Ληξουρίου τους καλοκαιρινούς μήνες από το 1978 έως το 1996, με αξιόλογα μουσικά σύνολα από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο. H νέα ετήσια διοργάνωση ήταν η «Συνάντηση Χορωδιών» (που αποτελεί και την σημαντικότερη δραστηριότητα του ΚΕ.ΧΟ.ΠΡΑ.), στην οποία έπαιρναν μέρος 300 ως 400 χορωδοί, με συγκεκριμένο θέμα, που στόχευε στην προβολή διαφόρων εκδοχών του μουσικού μας πολιτισμού:

– Η πρώτη Συνάντηση, «Κεφαλονιά 1998» , είχε εναρκτήριο πανηγυρικό χαρακτήρα, και περιελάμβανε τραγούδια από ένα ευρύ φάσμα της ελληνικής δημιουργίας.

– Η δεύτερη Συνάντηση «Κεφαλονιά 1999», παρουσίασε σε πρώτη παγκόσμια συναυλιακή εκτέλεση τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν» των Σολωμού-Μάντζαρου, σε συνεργασία με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ και τέθηκε υπό την υψηλή αιγίδα του τότε πρωθυπουργού κ. Κωνσταντίνου Σημίτη.

– Η τρίτη Συνάντηση «Κεφαλονιά 2000» , συνιστούσε τιμή στο μεγάλο τέκνο του μουσικού μας πολιτισμού, τον Μίκη Θεοδωράκη, με την ευκαιρία των 75 χρόνων του οποίου παρουσιάστηκε το αντιπροσωπευτικό έργο του «Ζορμπάς», με τη μεγαλύτερη έως σήμερ διανομή εκτελεστών και σε συνεργασία με την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

– Η τέταρτη Συνάντηση «Κεφαλονιά 2001» , είχε θέμα «Το τραγούδι στον ελληνικό κινηματογράφο».

– Η πέμπτη Συνάντηση, Κεφαλονιά 2002», αφιερωμένη σε μελωδίες μιας παλιότερης εποχής, όταν ακόμα «λαλούσαν τα αηδόνια» ενθαρρυμένα και απτόητα.

Η καταγραφή σε μεγάλο ποσοστό με τρόπο εμπεριστατωμένο και στατιστικά αξιοποιήσιμο, του ελληνικού χορωδιακού δυναμικού, που αριθμεί άνω των 400 χορωδιών.
Η ανάθεση σε έλληνες μουσουργούς της σύνθεσης ή επεξεργασίας χορωδιακών έργων, με σκοπό την ανανέωση του ελληνικού χορωδιακού ρεπερτορίου, με αποτέλεσμα να έχουν προστεθεί στη χορωδιακή μας γραμματεία σε διάστημα 28 μηνών, 140 νέα χορωδιακά έργα!

Η συγκρότηση μουσικολογικής και μουσικής χορωδιακής βιβλιοθήκης, που περιλαμβάνει άνω των 1.500 έργων και χορωδιακής δισκοθήκης, με πάνω από 800 έργα, στα οποία προστίθενται συνεχώς νέα. Επίσης η συλλογή 1.800 περίπου ελληνικών χορωδιακών έργων, 117 συνθετών μας (η μεγαλύτερη ελληνική χορωδιακή συλλογή).

Η έκδοση Ανθολογίας 30 ξένων αριστουργημάτων της χορωδιακής φιλολογίας από την Αναγέννηση μέχρι τον Ρομαντισμό, για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση και μουσική προσαρμογή, την οποία επιμελήθηκε ο ποιητής Δ. Γκότσης. Επίσης η έκδοση από τον Μάιο του 1999 διμηνιαίου ειδικού περιοδικού με τίτλο «Για τις Χορωδίες μας», που βρήκε εξαιρετική απήχηση σε όλη τη χορωδιακή κοινότητα και μουσικών δίσκων (CDs) που περιλαμβάνουν όλες τις συναυλίες των προηγούμενων χορωδιακών συναντήσεων.
Η ανάληψη του χορωδιακού μέρους της γιορτής επί της Ακρόπολης (μουσικό και οργανωτικό), για την υποδοχή της καινούργιας χιλιετίας, συγκεντρώνοντας τον μεγαλύτερο αριθμό χορωδών μέχρι σήμερα (πάνω από χίλιους). Επίσης η οργάνωση συναυλίας, με την ευκαιρία του εορτασμού της Ένωσης της Επτανήσου (την 21η Μαΐου 2000), στην οποία παρουσιάστηκαν σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση όλα τα έργα της ανάθεσης «Χορωδιακά έργα σε ποίηση Επτανησίων ποιητών».

Η ίδρυση μουσικής ακαδημίας στο νησί, με σκοπό να βελτιώσει και να προάγει την μουσική, καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία των κατοίκων και ιδιαίτερα των νέων.
Η διανομή υποτροφιών σπουδών διεύθυνσης χορωδίας πανεπιστημιακού επιπέδου, σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα του εξωτερικού.

Συνεργασίες

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, πραγματοποιήθηκαν δύο πενθήμερα σεμινάρια καθηγητών μουσικής της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το πρώτο στο Ληξούρι (1998) και το δεύτερο στο Λαιμό Βουλιαγμένης (1999).

Σε συνεργασία με την ελληνική Πρεσβεία Κύπρου και την ΕΡΤ, παρουσιάστηκε ο «Ύμνος στη Ελευθερίαν» στα πλαίσια του εορτασμού της 28 Οκτωβρίου, στη Λεμεσό και στη Λευκωσία.

Σε συνεργασία με τον Σύλλογο «Αριστόξενος», οργάνωσε σεμινάριο για διευθυντές χορωδίας, με συμμετοχή πάνω από 110 μουσικών.

Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, οργάνωσε το μουσικό μέρος της τελετής αναγόρευσης του Μίκη Θεοδωράκη σε επίτιμο διδάκτορα του εν λόγω Πανεπιστημίου.
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, δίνονταν στους Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες (τομέας χορωδιών), ως υποχρεωτικά έργα, αναθέσεις του ΚΕ.ΧΟ.ΠΡΑ. κ.α.

Για όλες τις παραπάνω δραστηριότητες της επιχείρησης υπεύθυνος ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής, τη θέση του οποίου είχε αναλάβει ο κ. Αντώνης Κοντογεωργίου, αναλαμβάνει και το ρόλου του μαέστρου σε πολλές από τις χορωδίες.

Πόροι και Δαπάνες

Τα θεωρητικά οικονομικά στοιχεία προέβλεπαν πόρους της διαδημοτικής επιχείρησης που προέρχονταν κυρίως από τις επιχορηγήσεις του Υπουργείου Πολιτισμού και των Δήμων Αργοστολίου και Παλλικής, με ένα σημαντικό μέρος των εσόδων από πολιτιστικές δραστηριότητες, εκθέσεις και συνέδρια, από λειτουργία σχολών και εργαστηρίων, από έρευνες, από συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη, από αξιοποίηση των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τέλος από χορηγίες. Τα έξοδα της επιχείρησης περιορίζονταν κυρίως σε λειτουργικές δαπάνες, δαπάνες για διοργάνωση εκδηλώσεων κλπ. (μισθοί, ενοίκια, λογαριασμοί παροχών, υλικά, συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, εκδόσεις, λειτουργία σχολών και εργαστηρίων, δαπάνες διεθνούς συνάντησης χορωδιών και πολιτιστικών εκδηλώσεων).

Παρόλο όμως την επιτυχημένη δράση του ΚΕ.ΧΟ. ΠΡΑ. και την αναγνωρισμένη συμβολή του στην πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής, δεν έγιναν οι σωστοί χειρισμοί που θα έπρεπε από τους υπεύθυνους με αποτέλεσμα να πέσουν έξω οι προϋπολογισμοί και να δημιουργηθούν σημαντικά και δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα. Ο καταξιωμένος θεσμός της συνάντησης χορωδιών διακόπηκε εξ` αιτίας οικονομικών δυσχερειών, η επιχείρηση οδηγήθηκε στην χρεοκοπία και ο τόπος στερήθηκε τις υπηρεσίες ενός τόσου σημαντικού πολιτιστικού φορέα.

Το άρθρο βασίστηκε σε ακαδημαϊκή εργασία του:
Γεωργίου Γ. Τσουρούφλη
με κύριες πηγές:

– Αποσπάσματα από το καταστατικό σύστασης του Κέντρου Χορωδιακής Πράξης που βρίσκονται στα αρχεία της Νομαρχίας Κεφαλληνίας και του Δήμου Αργοστολίου
– http://www.culture.gr
– http://www.cultureguide. gr

Κείμενα – Παρουσίαση: Τηλέμαχος Μπεριάτος