Το μοναδικό αντημήρι της Παναγίας ( Αντημήρι είναι το εννιάμερο της Απόδοσης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) στην περιοχή της Παλικής είναι αυτό της Παναγίας Κεχριωνιώτισσας, το οποίο και συνάζει ευλαβικά πολύ κόσμο από πολλά μέρη του νησιού μας.
Ας μου επιτραπεί να εκθέσω κάποιες στιγμές με παρατηρήσεις πάνω σ’ αυτό το πανηγύρι, του Κεχριώνα, γιατί πιστεύω πως, αν κάτι δε γραφτεί, χάνεται. Ωστόσο, η απλή μεταφορά εικόνων στο διαδίκτυο δεν υπηρετεί ολοκληρωμένα τη σωστή ενημέρωση και την πληροφόρηση του μελλοντικού μελετητή και ιστορικού ερευνητή.
Φέτος, πραγματοποιήθηκε τόσο ο εσπερινός και τα εγκώμια στην Θεοτόκο, όσο και την άλλη μέρα η Θεία Λειτουργία της Ιεράς Πανήγυρης, υπαίθρια στον αύλειο χώρο του μοναστηριού, λόγω που ο ναός ακόμη είναι σε άσχημη κατάσταση, ερειπωμένος από τους σεισμούς του 2014.
Κατά την εσπερινή και εγκωμιαστική ακολουθία της παραμονής της εορτής, αλλά και την ημέρα της εορτής συλλειτούργησαν οι ιερείς: π. Χαράλαμπος Μαρκέτος, π. Γεράσιμος Σφαέλος, π. Νικόλαος Θεοφιλάτος και παρέστη ο σεβάσμιος π. Παναγής Σφαέλος. Το υπαίθριο ψαλτικό κόρο ήταν υπό τη μαεστρία του άξιου χοράρχη και μουσικού -νομικού Νικολάου Γερ. Βάλσαμου, που τα τελευταία χρόνια υπηρετεί πιστά, επάξια, το καλανάρχο του Κεχριώνα.
Ο Κεχριώνας ανήκε από παλιά στις οικογένειες Αμούργη και Ζακυνθινού. Η οικογένεια Αμούργη εξέλειπε από την Παλική και έμεινε στην περιοχή της Σάμης. Τούτα τα χρόνια το μοναστήρι της Κεχριωνιώτισσας υπηρετείται ιδιόκτητα από την οικογένεια Ζακυνθινού, ιδίως από την οικογένεια του Παύλου Ζακυνθινού, που όπως κάθε χρονιά, είχε φροντίσει την κάθε λεπτομέρεια της διεξαγωγής της ιεράς πανήγυρης της Παναγίας μας. Αξίζουν στην οικογένεια Παύλου Ζακυνθινού πολλά μπράβο και έπαινοι για τον σιωπηλό αγώνα που κάνουν, ώστε να γίνεται η ιερά πανήγυρη της Παναγιά μας, κάθε φορά καλύτερη.
Ο λόγος του ιερέα Χαράλαμπου Μαρκέτου, ήταν απλός, θεολογικός στην εξήγησή του και δειχτικός στην αλήθεια του, για το πώς πρέπει να στεκόμαστε σ’ ένα πανηγύρι, πώς σεβόμαστε το εκκλησιαστικό ψαλτικό άκουσμα και όταν μάλιστα αυτό αφορά και τα εγκώμια στην Παναγία. Παρατηρήσεις πατρικές αλλά σεβαστές για το πώς πρέπει να σεβόμαστε την ιερή τελετουργία που επιτελείται, όπως αυτή του Κεχριώνα, που γίνεται με πολλή κατάνυξη και παραδοσιακή κεφαλληνιακή ψαλτική…
Επιβάλλεται μια αναφορά στο ψαλτικό μέρος της εορτής, που κάτω από την καθοδήγηση του ικανότατου Νίκου Βάλσαμου, άφησε άριστες εντυπώσεις. Υπάρχουν ψάλτες, ιδίως νέοι στο νησί μας, που αναλαμβάνουν να υπηρετήσουν το ψαλτήρι και πλημμυρίζουν με κομπασμό, με αποτέλεσμα να φωνασκούν, και να μην ακούγεται ένας εναρμόνιος ψαλτικός ήχος. Άσε που κάνουν κάτι κορώνες, που βέβαια, δεν είναι και κεφαλονίτικες, αλλά είναι αλλά Σκάλα του Μιλάνου, με αποτέλεσμα να «ξεσκλούν» τα εκκλησιαστικά άσματα και οι φωνές τους να παλινδρομούν άτακτα σε όλη τη μουσική κλίμακα. Πιστεύω, πως το πανηγύρι της Κεχριωνιώτισσας, που το κόρο του αποτελείτο από νέους επί των πλείστο ψαλτάδες, ψαλτάδες του Ληξουρίου, «Εκκλησιαστική ψαλτική παρέα του Ν. Βάλσαμου» υπηρέτησε σωστά , κόσμια και κεφαλονίτικα το σκοπό, που τα μέλη του, τάχτηκαν να υπηρετήσουν εκκλησιαστικά ψαλτικά την Παναγιά. Εκτιμώντας την υπέροχη ψαλτική γραμμή του Νικόλαου Βάλσαμου και της εκκλησιαστικής ψαλτικής παρέας του, προσέχοντας την ακρίβεια της μελωδικής εκκλησιαστικής ερμηνείας, μου ήρθε η επιβεβαίωση από τον φίλο Σπύρο Γιουλάτο, που αθόρυβα με παρακολουθούσε στην προσοχή μου πάνω στο άκουσμα της εορτής.
-Άκουσε να σου πω: Τούς χαίρεσαι και το αξίζουν, γιατί αυτοί δεν ψάλλουν για να ακουστούν, αλλά για να τους ακούσουν και να τους χαρούν οι πιστοί…». Λόγια απλά και μετρημένα, συνοπτικά και καθάρια, του Σπύρου Γιουλάτου, τα οποία και πρέπει να γράφονται και να υπηρετούν την πορεία του ιστορικού χρόνου.
Θα σταθώ ακόμη, πέρα από το εκκλησιαστικό ευλαβικό μέρος της κατάνυξης, στην εναρμόνιση και σωστή παρακολούθηση των ψαλτάδων με τους ιερείς. «Κέντησαν φωνητικά» οι ιερείς, και μάλιστα ήταν πολλές φορές εμφανή τα κρεσέντα και τα σβησίματα των φωνών τους, δείχνοντας τον ιερό παλμό που τους διακατείχε εκτελώντας την ιερή ψαλτική ακολουθία.
Στη βλέψη μου και στην παρατηρητικότητα πάνω στην ιερά πανήγυρη της Κεχριωνιώτισας, θα μπορούσα να πω πολλά και ενδιαφέροντα, αλλά θα σταθώ σε δυο στιγμές που πιστεύω πως αξίζουν ως τέτοιες. Κατά την λιτάνευση του Θρόνου της Κυρά της Παναγίας του Κεχριώνα, μπροστά μου πορευόταν ένας φίλος ο Γεράσιμος Σφαέλος, που έχει αγροκτήματα δίπλα στο μοναστήρι. Τον έβλεπα να παρακολουθεί τις καμπάνες, όταν τις σήμαινε ο Ανδρέας Δρακονταειδής…
-«Τσι ακούς … που είναι μελωδικότατες..! » μου είπε με στόμφο.
-«Ξέρεις ότι είναι οι καλύτερες του νησιού, αυτές και οι πιο παλιές που ήταν στην Παναγία των Βλαχερνών στην Πάλη» Το ξέρω του αποκρίθηκα , γιατί …αυτές τις γλυκές στον ήχο καμπάνες, Γεράσιμέ μου, τις παρακολουθώ χρόνια …».
Δεύτερη βλέψη, που μου έδωσε χαρά, ήταν η παρουσία νέων στην Κεχριωνιώτισσα, νέων ανθρώπων, νέων με τις οικογένειές τους και φυσικά νέων Ληξουριωτών που έπιασαν το θρόνο και τον λιάνευσαν, έως το γιοφύρι όπου είχαν βρεθεί εκ θαύματος της Παναγίας οι τρεις σκλάβοι από την Μπαρμπαριά.
«.. και μέσα στη λιτανική πομπή, ωσάν μια τζελουδία καμαρωτή, με το ομπρελίνο στο όμορφό της το κεφάλι, η αγαπητή καθηγήτρια, Χριστίνα Τσαγκαράτου – Βαλσάμου» Τη χάρηκα αυτή την όμορφη φιγούρα της, θύμιζε κάτι το παλιό, το κόσμιο… μια ωραία εικόνα ανθρώπινη, με ευπρέπεια και αρχοντιά».
Χρόνια Πολλά και Καλά σ’ όλους που βρεθήκαμε στης Παναγίας της Κεχριωνιώτισσας το γιορτάσι.
Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
