Νικόλας Λαζαράτος (1933 – σήμερα) – Ένας ποιητής από την Κοντογενάδα στα βήματα του Λασκαράτου

Στην Κοντογεννάδα έχει αράξει από καιρό και ζει με τη σύζυγό του Ρένα, ένας παλαίμαχος ναυτικός, αγαπητός σ’ όλους και φίλος, ο Νικόλας Λαζαράτος. Ο Νίκος, όπως τον αποκαλούμε όσοι τον γνωρίζουμε, είναι ένας τύπος γνήσιος Κεφαλλονίτης, εύθυμος, κεφάτος, καλοσυνάτος και πάντα ετοιμόλογος με έξυπνη και σατιρική διάθεση. 

Γεννήθηκε το 1933 και το κύριο επάγγελμα που έκαμε, στην έως τώρα ζωή του, ήταν ναυτικός – αρχιλογιστής σε πολλά καράβια, ιδίως σε κρουαζερόπλοια. Σε κάποια από αυτά και για μεγάλο διάστημα εργάστηκε μαζί με το μεγάλο ποιητή, της θάλασσας, τον Νίκο Καββαδία. Πάντα είχε στο μυαλό του την Κοντογεννάδα και την Κεφαλλονιά του, τον τόπο καταγωγής του. Κατά το 1990 περίπου άρχισε να εγκαταλείπει σιγά σιγά τη θάλασσα και έμενε στην Αθήνα με την οικογένειά του. Με προτροπή της γυναίκας του της Ρένας ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Σύλλογο «ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΜΑΣ», όπου βοήθησε στην ανάπτυξη του χωριού τους. Είτε μάζευαν χρήματα, είτε αξιοποιούσαν γνωριμίες προς όφελος του χωριού. Ο σκοπός ήταν για μια καλύτερη μέρα στην Κοντογεννάδα. 

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος πρόσφερε πολλά κι αξιόλογα στο τόπο αυτόν. Έπειτα από διερευνητική συζήτηση που είχα με το ζεύγος, Νίκο και Ρένα Λαζαράτου, διαπίστωσα, πως, όταν χρειάστηκε, δε δίστασαν να βάλουν το χέρι στην τσέπη τους. Πλατεία και συντήρηση (κεράμωμα) εκκλησίας και ότι άλλο ήταν αναγκαίο, αγωνίστηκαν γι’αυτό. Όντας συνταξιούχος κατά το 1995 σκέφτηκε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Κεφαλλονιά του, στην Κοντογεννάδα και να προσφέρει στον τόπο του. Εκλέχτηκε Πάρεδρος του χωριού του το 1998, έως 2002. Προσπαθούσε με μεράκι και προσωπική εργασία να δώσει τον καλύτερο εαυτό του. Δρόμους και ασφαλτοστρώσεις, που τόσο αναγκαίες είναι στα χωριά, διαπλατώσεις και για τόσα άλλα που αγωνίστηκε, νιώθει ήσυχος, ότι έπραξε το καλύτερο για τον τόπο του. 

Η ανάμειξή του στα κοινά και στα δημόσια πράγματα και θέματα, είχε και δυσκολίες, μιας και πολλές φορές άκουσε την εύκολη κριτική, που απερίσκεπτη και με ιδιοτέλεια έβγαινε από το στόμα διαφόρων. Ο Νίκος Λαζαράτος ήταν μακριά από αυτή τη θέση κι όλο προσπαθούσε για το καλό του τόπου του. Γνωστό σ’ όλους μας το χριστιανικό ρητό, ότι κανείς προφήτης δεν είναι δεκτός στον τόπο του… 

Ο Νίκος Λαζαράτος ανήσυχος όπως είναι, βλέπει τη ζωή και τη μελετά κι όταν στο μυαλό του τού έλθει προβληματισμός αμέσως αρπάζει το χαρτί και τον μεταμορφώνει σε σατιρική ποίηση.

Χρόνια συνεργάτης στην εφημερίδα «ο Καρνάβαλος», την οποία κοσμεί με τις καταπληκτικές σατιρικές ποιητικές του δημιουργίες, χαρίζει το πνεύμα του στον κάθε αναγνώστη. Σχολιάζοντας την ποιητική του παραγωγή έως τώρα, είναι αρκετή σε όγκο, αλλά και σε ποιότητα Είναι προσεγμένη στο στίχο και στην ομοιοκαταληξία και την χαρακτηρίζει η ευρηματικότητα και η καθαρή σατιρική περιπαικτική διάθεση. Χτυπά τα κακώς κείμενα με αυστηρότητα και συγχρόνως με μοναδικό πειρακτικό τρόπο, ώστε να μην ενοχλεί και να προσβάλει, αλλά να χαρίζει το κέφι, το θαυμασμό και το χιούμορ.

Τα θέματά του ποικίλα, αφορούν τις εικόνες της ζωής και ιδιαίτερα την καθημερινότητα. Δε λείπουν ποιήματα που σχολιάζουν τα τοπικά δρώμενα και τεκταινόμενα. Ο Νίκος Λαζαράτος μέσα από την ποίησή του εκδηλώνει στον αναγνώστη τον προβληματισμό για το τι συμβαίνει γύρω του, τον ψυχαγωγεί και του φέρνει στο μυαλό τη περίπτωση του μεγάλου Ανδρέα Λασκαράτου, που στο ίδιο πνεύμα κι αυτός κινήθηκε για να δείξει τα προβλήματα που είχε η τότε κοινωνία του.

Ο Λαζαράτος ανήκει στην εποχή του, άσχετα αν δανείζεται θέματα από την αρχαιότητα και από άλλες εποχές του παρελθόντος. Χρησιμοποιεί το συμβολισμό για να πετύχει το στόχο του και να διδάξει. Τον απασχολούν οι καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω του και σμιλεύει τους προβληματισμούς του με την ποίηση, προσπαθώντας να καυτηριάσει και να δώσει λύση σε κάποιο θέμα.

Ας αφήσω τον ίδιον να ξετυλίξει της ποιητικής ζωής τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς. Αποσπάσματα από ποιήματά του, με πρώτο το «Σατιρικό βιογραφικό».

Με λίγα λόγια θα σας πω του βίου μου το χάλι
μα κι αν θα ξαναγεννηθώ τα ίδια θα κάνω πάλι

Πρώτη τʼ Απρίλη η μάνα μου γέννησε με λιακάδα
σʼ ένα χωριό του Ληξουριού που λεν Κοντογεννάδα.
Κι αντί να κάνει ως έλεγε «βαρέλι με σαρδέλες»
την αφεντιά μου αντίκρισε ντυμένο με μπροστέλες.
Και έγραψε ο πρόεδρος με οξεία και βαρεία
σήμερα πρώτη τʼ Απριλιού «έτους τριάντα τρία»
Γεννήθηκε ʼρεν στο χωριό, λες τώχαμε και χρεία
Η Κατερίνα η μάνα μου με βύζαξε με γάλα
και μουʼφτιαχνε και κορονιά να συμπιαστώ μια στάλα.
Πατέρας μου ο Γεράσιμος που ήτανε τσαγκάρης
χαιρότανε που ήμουνα ο πρώτος κανακάρης.
Τελείωσα το Δημοτικό εις την Κοντογεννάδα
Κι ύστερα το Γυμνάσιο με μπόρα με λιακάδα,
εννιά τα χιλιόμετρα πρωί και μεσημέρι
μαζί με τʼ άλλα τα παιδιά, και το ψωμί στο χέρι
και κάπου κάπου ανέλπιστα και δίχως προσδοκία
έγραφα και καμιά στροφή κάτω από την ακακία.
Μετά με πήρε η θάλασσα και πήγα σʼ άλλα μέρη
μα με το στίχο πάντοτε πήγαινα χέρι χέρι.
Και τώρα να σας πω πως είμαι παντρεμένος
και γενικά απʼ το γάμο μου είμαι ευχαριστημένος
και βρήκε κι η γυναίκα μου άνδρα απʼ το Ληξούρι
κι έχει μέσʼ το σπίτι της και άνδρα και γαϊδούρι.

Τώρα αν δεν σας αρέσουνε αυτά που έχω γράψει
ρίχτε τα μέσα στη φωτιά, στο τζάκι, να τα κάψει.

Ποιητικά δίστιχα με τον τίτλο «Στη Γυναίκα μου», ως σύντομες προτάσεις είναι ένα άλλο ποίημα, και που της το αφιερώνει κι όταν αυτός μακριά της τής το στέλνει ως δώρο στην εορτή της.

Πέντε του Μάη σήμερα, γιορτάζει τʼ όνομά σου
και παπαρούνες και μυρτιές θα ρίξω στην ποδιά σου

Ξυπνώ πρωί και σκέφτομαι τι δώρο να σου κάνω
που ναʼ βρω ροδοπέταλα ναʼ ρθω και να σε ράνω
……………………………………………………………

Μʼ απʼ όσα δώρα σουʼ στειλα, πως σʼ αγαπώ θυμήσου
κιʼ αυτούς τους στίχους κράτησε για δώρο στη γιορτή σου.

Θέματα και τίτλους που έχουν μερικά από τα ποιήματά του είναι: «Η ωραία Ελένη», «Στην άπιστη», «Χαμένες πατρίδες», « Ύμνος στην Ιστορία», «Ο χρόνος»…

Ο χρόνος

Μάστορα χρόνε και γιατρέ – της λησμονιάς Πατέρα
που της ψυχής κάθε πουλί – μαύρο κατά τη δύση
στέλνεις να πάει να χαθεί- και μια καινούρια μέρα
φέρνεις κʼ αηδόνι της χαράς- ξανά να κελαηδήσει.

Στο ξακουστό κʼ απέραντο –της ζήσης εργαστήρι
γυρίζεις το νερόμυλο- που αργά καημό και πόνο
αλέθει και με υφαντά –που φτιάχνεις στο υφαντήρι
του πόνου το γυμνό κορμί- εσύ το ντύνεις μόνο.

Χρόνε, άγνωστε παράξενε – που έκανες του Ζαλόγκου
τον Θάνατο τον σπαραγμό το κλάμα τη Θυσία
Έκθεση… για τον μαθητή- όπου προσέχει μόνο
καλά να γράψει στο χαρτί- με κόμμα και τελεία.

Είσαι γιατρός απρόσκλητος – και δωρεάν γιατρεύεις
και κάθε τραύμα της ψυχής –αργά το επουλώνεις
μα και γιατρός παράξενος –που φάρμακα μπερδεύεις
κι αγάπες όρκους και χαρές –μες το μυαλό θολώνεις.

Άλλοι τίτλοι όπως ο «Ο μάγκας», «Οι ναυτικοί», «Σου γράφω», «Ο ταξιδευτής», και άλλα ποιήματα αντλούν εικόνες από τη θαλασσινή περιπέτεια και ζωή. Ο στίχος κυλά αβίαστα και λυρικά, και η όλη ποιητική σύνθεση ποτισμένη με φιλοσοφικό στοχασμό και συμβολισμό κορυφώνεται ως γεωμετρική πρόοδος και καταλήγει στη λύση του θέματος.

Αυτό είναι ένα προτέρημα της ποιητικής του δημιουργίας, που πληθωρικά ο Νίκος Λαζαράτος το έχει μέσα του. Δηλαδή, να δαμάζει την έμπνευση του, να τη μετατρέπει σε ποίηση χωρίς πλατειασμούς και περιττολογίες, και να δίνει τη λύση στο ποιητικό θέμα,με προβληματισμό και φιλοσοφικό στοχασμό. Είναι μια ποίηση που, σε κάνει να σκεφτείς,να προβληματιστείς και να προσέξεις με το νου τόσο τη θεατή γεωμετρία όσο και την αθέατη γεωμετρία που υπάρχει γύρω μας.

Μέσα από το πλήθος των ποιημάτων, που οι τίτλοι τους αγγίζουν και τη σημερινή πραγματικότητα σε θέματα πολιτικής, κοινωνικής και οικουμενικής πλευράς, προτίμησα να κλείσω το μικρό αφιέρωμα στον φίλο και ποιητή Νίκο Λαζαράτο με τρία απλά μα τόσο φιλοσοφικά ποιήματά του. «Σου γράφω», ποίημα που λέει την αλήθεια της επικαιρότητας της σκληρής εποχής μας. Επίσης το ποίημα με τίτλο «Ταξιδευτής», θυμίζει το πνεύμα του μεγάλου Νίκου Καββαδία. Όταν δε,μου τα πρωτοδιάβασε, τρώγοντας εγώ στο σπίτι του γλυκό νεράντζι, δημιουργία της κυράς Ρένας, το απόλαυσα με την ανάλυση που μου έκανε ο ίδιος ο δημιουργός του.

Κλείνοντας τις δικές μου αράδες, λέγω απλά τον προβληματισμό μου, μήπως η θάλασσα τους Κεφαλλονίτες όταν τη σπουδάσουν στο πετσί της τους κάνει ποιητές ; Η περίπτωση του Νίκου Λαζαράτου που από μικρός έγραφε ποίηση βρήκε στη θάλασσα το αλάτι που τρέφει τον ποιητικό λόγο. Η ποίησή του έχει τη νοστιμιά της αλμύρας.

Εύχομαι να βρει η ποίησή του το συνθέτη που θα την απογειώσει!

Σου γράφω

Έφυγα χρόνια από κοντά σου
κι ούτε θυμάμαι την αιτία,
παίζω στα ζάρια τη ζωή μου
σε άλλη γη και πολιτεία.

Είχα έξη χρόνια να σου γράψω
κι ούτε μια κάρτα στη γιορτή σου,
Είχαν καιρό για να δακρύσουν
τα μάτια μου στη θύμησή σου.

Σου γράφω τώρα απʼ το Λονδίνο
κι απʼ το Σικάγο με βροχή,
Σου γράφω από το Βερολίνο
κι απʼ το Ιράκ με κατοχή.

Σου γράφω από την Χιροσίμα
κι απʼ του ʼουσβιτς τα μέρη,
Με συγχωρείς εάν το γράμμα
σου βάψει κόκκινο το χέρι.

Σου γράφω κι αν δεν κλείσει ο δρόμος
κ αν δεν θολώσουν οι ουρανοί,
Κι αν ξέρει να κ λ α ί ε ι ακόμα ο κόσμος
ο ταχυδρόμος θα φανεί.

Ταξιδευτής

Χαρά σʼ αυτόν που ανέβηκε του καραβιού τη σκάλα
και με λαχτάρα σάλπαρε για τʼ άγνωστα τα μέρη,
χαρά σʼ αυτόν που βύζαξε της μάθησης το γάλα
και μʼ οδηγό ξεκίνησε του Αλτεμπαράν τʼ αστέρι.

Χαρά σʼ αυτόν που πέρασε του Ηρακλή τις στήλες
κι είδε τʼ αραβουργήματα στο μακρινό Μαρόκο,
σʼ αυτόν που είδε κι άγγιξε Αιγύπτου πυραμίδες
και το καράβι του έδεσε στου Πορτ Σουδάν τον ντόκο

Χαρά σʼ αυτόν που γεύτηκε φρούτα απʼ τις Ινδίες
και χάρηκε του Αϊτιανού έρωτα την λαγνεία,
πʼ άκουσε από Θιβετιανούς μυστήριες ιστορίες
και του κυκλώνα μπόρεσε νʼ αντέξει τη μανία.

Χαρά σʼ αυτό που ανέβηκε στου τρένου το βαγόνι
κι έφτασε στʼ Αρχαγγελικό πόρτο της Σιβηρίας,
Χαρά σʼ αυτόν που κάθισε στου νου του το τιμόνι
για ναʼ βρει οδό κι αριθμό στη γη της απορίας.

Χαρά σʼ αυτόν που απόρησε γιατί το χελιδόνι
χωρίς πυξίδα έρχεται και ξαναφεύγει πάλι,
που πήγε στην ʼπω Ανατολή να δει πως ξημερώνει
και θαύμασε του Μαρακές τα σμιλευμένα κάλλη.

Να σε καλά ταξιδευτή στʼ άγνωστο να πηγαίνεις
να ταξιδεύεις πάντοτε μέσα εις τους αιώνες,
Στην Πνύκα πως παλεύανε οι σκέψεις να μαθαίνεις
και πως με άσπρο μάρμαρό έγιναν Παρθενώνες

Αλτεμπαράν = (Στα Αραβικά) ο Λαμπαδίας = λαμπάδα = φως = γνώση

Ο Βράχος

Βράχε, που στέκεσαι ψηλά – στης αβύσσου την άκρη
και αγναντεύεις μόνος σου – την ομορφιά, τη φύση
της λύπης μα και της χαράς- το ευλογημένο δάκρυ
πάνω σου στάζει, την στιγμή- που ο ήλιος πάει να δύσει.

Έρχομαι κάθε σούρουπο- και κάθομαι κοντά σου
και ναʼ μια μεγαλόψυχος- πάντοτε με μαθαίνεις
γιατί από τα άψυχα- τα μάτια τα δικά σου
στη χώρα του συλλογισμού- να τρέχω με πηγαίνεις.

Κι όταν το άνθος της χαράς- στο στήθος μου ανθίζει
την άβυσσο στα πόδια μου- βλέπω και συγκρατιέμαι
μα κι όταν με πικρό νερό – η πίκρα με ποτίζει
θωρώντας τον ορίζοντα- πάντα παρηγοριέμαι. 

Σατιρες του Νίκου Λαζαράτου, ενός νέου Ανδρέα Λασκαράτου

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΑΒΑΡΟΣΑΤΙΡΑ

Το δυο χιλιάδες το εννιά μας ήρθε κοτσανάτο
με Υπουργούς Υφυπουργούς κι από ΘΑ γεμάτο.

Μπήκανε στην Κυβέρνηση τα νέα παλικάρια
και διώχτηκαν κακείν κακώς του Εφραίμ τα απομμεινάρια.

Γεια σου λεβέντη κι άρχοντα Πρωθυπουργέ Κωστάρα
όλους τους ταχτοποίησες- τέλειωσε η φαγωμάρα

χωρίς αιτία ξαφνικά μας ήλθε το μαντάτο
πως ο Κωστάκης έδιωξε τον Αλογοσκουφάτο.

Ένα πρωί ακούσαμε πως δεν υπάρχει μία
και πως αράχνες πιάσανε του κράτους τα ταμεία

είν’ η οικονομία μας στου ξυραφιού την κόψη
γι’ αυτό και ο Αλ- Μούνιας μας το κώλο θα μας κόψει,

γι’ αυτό εσείς οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι
εις το εξής θα πάψετε νάστε προνομιούχοι

τέσσαρες μέρες ΚΑΒΟΛΕ θα τρώτε τη βδομάδα
δυο ρεβίθια και φακές και μία φασολάδα

και της φουφούς το επίδομα που ο διάολος να το πάρει
τον Μάη θα το πάρετε όπου πηδούν γαϊδάροι.

Όσο και για τους φίλους μας τους τρακτεοαγρότες
πολλά τα κακαρίσματα μα δεν γενούν οι κότες

κι αν δεν μπορέσει ο Υπουργός σωστά να τα μοιράσει
τα πεντακόσια- όρυζα ας πάρει για να βράσει.

Εδώ και τώρα εκλογές ζητάει ο Γιωργάκης
τώρα που κ α τη φό ρη σε ο Τροφαντός Κωστάκης

μα φαίνεται πολύ χλωμή της νίκης η αχτίδα
του ποδηλάτου αν δεν φτιαχθεί πρώτα η αλυσίδα

και αν δεν βγει κυβέρνηση από την κληρωτίδα
όλους να τους φουντάρουμε στην λίμνη Βιστονίδα.

Κοιτάξτε πως χορεύουνε πιασμένοι χέρι χέρι
η Αλέκα κι ο Αλέξανδρος με τον Καρατζαφέρη

όλοι αγώνες κάνουνε να διώξουν την Κατάρα
κι όλοι κρατούν τα λάβαρα του ΤΣΕτου Τσεγκεβάρα

όλοι ωραία τα λαλούν απ’ της Βουλής την Έδρα
όμως τα ΓΚΟΛ δεν μπαίνουνε παιδιά απ την… εξέδρα

και ήρθε απ’ αριστερά το θλιβερό μαντάτο
πως ξέσπασε εμφύλιος στο προλεταριάτο.

Αλλού βαδίζουν φίλοι μου ΣΥΡΙΖΑ και Τσιπρέοι
και αλλού χορεύουν και πηδούν όλοι οι Παπαρηγέοι

Μα είδαμε κι ένα καλό τον φετινό τον χρόνο
στο διάολο τον έστειλε τον Μπους τον δολοφόνο

και τώρα περιμένουμε να γίνει κάνα θαύμα
μια και τιμόνι έπιασε ο Μπαράκ ο Ομπάμα

Λευκός ο ΜΠΟΥΣ κατόρθωσε την ψυχή να μας μαυρίσει
Τον μαύρο περιμένουμε τώρα να την ασπρίσει

Αυτά τα λίγα φίλοι μου γι αυτό το Καρναβάλι
κι αν θάμαστε όλοι καλά τα ξαναλέμε πάλι. 

ΣΟΒΑΡΟΣΑΤΙΡΑ – Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΕΥΑΤΗΝ

Μούσα μοι ένεπεν πολιτικών μας τα πεπραγμένα
που ανατρέψανε της ιστορίας τα δεδομένα.

Ο Κωνσταντίνος την Πόλη έχασε απ τους Πασάδες
Κωστάκης σήμερα την μπάλα έχασε απ τους παπάδες.

Την Αλαμάνα κάποτε δόξασε παπαδοπαίδι
για ευρωμύρια Εφραιμ παλεύει στο Βατοπέδι.

Κάποτε γράφτηκε από γυναίκες Ζαλογκιάδα
πάλι με πήδημα γράφεται σήμερα Ζαχοπουλιάδα.

Κάποτε Θόδωρος καβάλα όρμαγε με το σπαθί του
Σήμερα Θόδωρος μας γράφει όλους μας στην απ’ αυτή του.

Κάποτε δίνανε στο ʼρειο Πεδίο δικαιοσύνη
με γομολάστιχα σβήνουνε σήμερα κάθε ευθύνη,

κι όσοι νομίζουμε πως το μαχαίρι βαθειά θα φτάσει
ας περιμένουνε μέχρι η Θέμιδα ρύζι να βράσει.

Κάποτε τρώγανε ζωμόν τον μέλανα οι Σπαρτιάτες
Συνταξιούχοι βράζουνε σήμερα σάπιες πατάτες.

Κάποτε μάζευαν απ’ τα πεδία τους λαβωμένους
σήμερα ανίεροι ξανασκοτώνουν τους σκοτωμένους.

Κάποτε δίδασκαν δίκιο κι αγάπη οι Ναζωρίτες
μας κοροϊδεύουνε σήμερα όλους οι Εφραιμίτες

Κάποτε φρόντιζαν οι Περικλήδες για τους πολίτες
τώρα το αίμα τους τους το ρουφάνε οι Τραπεζίτες.

Κάποτε μίλαγαν μες στις ψυχές μας οι Τσεγκεβάρες
τώρα γκαρίζουνε απ’ τα παράθυρα οι σαχλαμάρες.

ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΚΑΠΟΤΕ ΈΓΡΑΨΑΝ ΟΙ ΠΑΡΘΕΝΩΝΕΣ
ΤΩΡΑ ΤΗΝ ΓΡΑΦΟΥΝΕ ΣΕ ΜΠΑΚΑΛΟΧΑΡΤΑ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ

Κείμενα: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός