Ο Άγιος Γεράσιμος των σκίνων στον Τράχηλο Ερύσσου

Μια καλοκαιρινή απόδραση

Του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού

Ήταν 14 του Αυγούστου 2018, που κάποια μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ριφόρτσο» πραγματοποιήσαμε την εκδρομή μας στον «Άγιο Γεράσιμο», το ξωκλήσι που βρίσκεται στην τοποθεσία Τράχηλος της Ερύσσου.

Πρόκειται για ένα παλιό ξωκλήσι αφιερωμένο στον άγιο το νησιού μας, πάνω σε μικρό πλάτωμα μιας γλώσσας στεριάς που ομοιάζει με μικρή χερσόνησο, που φέρει την ονομασία «Τράχηλος» και που βρίσκεται στα ανατολικά της Ερύσσου, δηλαδή τη μεριά που κοιτάει την Ιθάκη και στη μισοσιά της παραλιακής γραμμής του αιγιαλού από την Αγία Ευφημία – Φισκάρδου. Δύσκολα να φτάσεις εκεί. Υπάρχει δρόμος από το χωριό Βαρύ, που το μισό τον μοιράζεσαι με μεταφορικό μέσο και τον άλλο μισόν, για να φτάσεις στο ξωκλήσι, με τα πόδια. Δεν θα μπορούσαμε να πάμε εκεί, στο ξωκλήσι, εάν δεν ζητούσαμε τη βοήθεια της οικογένειας του μακαρίτη Γεωργίου Ζεππάτου από το Βαρύ της Ερύσσου. Η Φρειδερίκη Ζεππάτου, με τα δυο της παιδιά της την Κατερίνα και τον Βαγγέλη, και με άλλους συγγενείς, είναι αυτή που πρωτίστως μεριμνά για το ξωκλήσι και το γύρω χώρο του. Η κ. Φρειδερίκη γυναίκα με ευλάβεια και σεβασμό προς τα θεία, φιλόξενη και καλόκαρδη, είναι αυτή που φροντίζει για το κάθε τι που πρέπει να γίνει εκεί για να είναι ευχαριστημένος ο Άγιος Γεράσιμος, για να ξέρει ο άγιος πώς δεν τον ξεχνούμε, όπου και να είναι οι εκκλησίες του, και Αυτός να μας έχει στη σκέπη του.

Κατόπιν επικοινωνίας με τον Βαγγέλη Ζεππάτο έμαθα πως αυτός με τη μητέρα του θα πάνε πιο νωρίς με το πλεούμενο, για να τακτοποιήσουν το χώρο, που θα ερχόμαστε εμείς οι επισκέπτες. Άφησα όλους εκείνους τους καμπόσους της παρέας με μπροστάρη τον Ορέστη Καππάτο, δηλαδή τα άτομα του Συλλόγου, μαζί τους και ο παπα- Φώτης Γαβριελάτο (ο πανοσιολογιότατος) να πάνε με τα πόδια τους στο ξωκλήσι, λέγοντας μου, πως, είναι παιχνίδι γι’ αυτούς η διαδρομή, μα εγώ δεν τους είπα τίποτε, αλλά με τη σύζυγό μου, Ελένη, κανονίσαμε τη δια θαλάσσης πορεία.

Μπήκαμε από τον όρμο του Κακογγύλι στο πλεούμενο του Βαγγέλη Ζεππάτου και μολάραμε για τον Τράχηλο. Η φωτογραφική μου δεν χόρταινε να αποτυπώνει την κάθε φυσική λεπτομέρεια, με πρώτο θαυμασμό, τα ριχτά ακρογιάλια της περιοχής της Ερύσσου που πρόβαλαν επιβλητικά, και που αγωνίζονται να κρατήσουν τη στεριά. Το σκαφίδι όργωνε τη θάλασσα και μας έδινε τη χαρά να φορτώνουμε τα μάτια μας με εικόνες μοναδικές του κεφαλονίτικου τοπίου. Βράχια παλαίμαχα με το κύμα, βράχια γδαρμένα από την θάλασσα που τα μαστιγώνει, καθώς ρεύεται το κύμα της, βράχια σαν χτένες ατελείωτες με γκριζόασπρα χρώματα, βράχια «χιονισμένα» στο άσπρο της θάλασσας που τα λουτρά του ήλιου τα καίνε ολημερίς. Μα καθώς τούτα τα βράχια, μας είχαν συνοδεία έως τον προορισμό μας, πάνω τους, πρασινάδα απλόχερη, της φύσης κάλλος, ενάλλασσε το πεδίο και ξεκούραζε το μάτι μας. Πόσες φορές δε ρώτησα την κ Φρειδερίκη να μου πει για τοπωνύμια και ιστορίες, και κείνη απλόχερα μου είπε για το Σπήλιο, ένα άλλο μικρότερο όρμο, για τον επόμενο την Ξηλοκερατέα, όπου κει έκαναν πριν το σεισμό του 1953, γυναίκες από την Έρυσσο μπάνιο, σε μια μεταλλική μπανιέρα, αφού πρώτα ζέσταναν το θαλασσινό νερό.

Φτάσαμε στον Τράχηλο, ανεβήκαμε στο μικρό ύψωμα που μας ακαρτερούσε το ξωκλήσι του Αγίου. Τούτο το μέρος το ζώνουν οι παραδόσεις, πώς, κάποιος βρήκε την εικόνα του Αγίου Γερασίμου μέσα στα σκίνα, που πραγματικά είναι γεμάτη η περιοχή. Άλλη παράδοση λέει πως, όταν έπεσε λιμός στην Έρυσσο, κάποιοι έφεραν από την περιοχή της Σάμης μια εικόνα του Αγίου Γερασίμου, και από κει τη λιτάνευσαν στην Έρυσσο για να σταματήσει το κακό. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που στην περιοχή της Ερύσσου υπάρχουν ακόμη αρκετές εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο Γεράσιμο (Χαλικερή, Πλαγιά, Τσελαντάτα, Χαροκόπου, και αλλού). Για το γεγονός υπάρχει επίσημη μαρτυρία από τον αγιογράφο και υμνογράφο του Αγίου, τον Δημήτριο Λυκούδη, καθώς το γεγονός του λιμού εικονογραφείται σε μικρογραφία σε κάποιες εικόνες του αγίου που βρίσκονται στην περιοχή.

Πλησίαζε 9 και 30 τα πρωί, καθώς φωτογράφιζα το τοπίο, άκουσα φωνές ξεψυχισμένες που πεζοπορώντας έφτασαν στο ξωκλήσι. Πρώτος ο παπα-Φώτης Γαβριελάτος, με μια τσάντα και άρχισε να λέει: «Γεράσιμέ μου , εγώ δεν μπορώ να πάω πίσω, όταν θα φύγουμε με τα πόδια. Άπα πα, πα πα, δεν μπορώ, ουφ με άφαγε η ζέστη και το τρέξιμο του Ορέστη.» Τότενες άρχισα να λέω τα δικά μου, δεν χωράτε κατά την επιστροφή στη βάρκα, όσοι ήρθαμε θα φύγουμε όταν έρθει η στιγμή. Μετά από δέκα λεπτά ήρθαν οδηγημένοι από την Κατερίνα Ζεππάτου- Βασιλάτου, με πράγματα στα χέρια και οι άλλοι της παρέας, που την αποτελούσαν: η Αντιγόνη Αποστολάτου και ο Προκόπης Καπαρελιώτης, η Καίτη Παπαδάτου, η Σταματία Βιτσεντζάτου, η Εμμανουέλλα και ο Πατρίκ Σιναγκρά,, ο Ορέστης και η Μαρία Καππάτου, η Διονυσία Κουμαριώτη, ακόμη και συγγενείς της οικογένεια Ζεππάτου, η Σοφία Αντύπα με το παιδάκι της κι έφτασαν με μια ωριά γλώσσα , ωσάν του λαχανιασμένου σκύλου, με πρώτον τον Ορέστη Καππάτο. Εγώ τους έκανα χάζι που ήταν όλοι τους να πετάξουν το αίμα αμπούλες. Τι να κάνουμε ψυχές μου, μόνο ο Γαλανός σάς έχει μέσω τον Άγιο , εσείς τίποτε, είσαστε αμαρτωλοί! Αφού πήραμε μια ανάσα, μέσα στη μυρωδιά του θυμαριού και του σκίνου, ακούστηκε η καμπάνα από τα χέρια της Κατερίνας Ζεππάτου- Βασιλάτου και με την ήδη τακτοποίηση και προεργασία του παπα- Φώτη Γαβριελάτου , ξεκίνησε η Θεία Λειτουργία. Στο μικρό καλανάρχο ήταν τρεις από τα μέλη της παρέας. Όλα πήγαν υπέροχα και ευλαβικά με τη συμμετοχή στην ψαλτική από τους περισσότερους. Έγινε και η ευλόγηση των άρτων στον αύλειο χώρο και ο γράφοντας είπε για την ιστορία και τις παραδόσεις του μικρού ναού. Συγκινητικό ήταν, όταν πήρα στα χέρια μου, την παλιά φθαρμένη από το χρόνο εικόνα του Αγίου Γερασίμου, που σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε στα σκίνα. Μόνο το πρόσωπο του Αγίου Γερασίμου φαινόταν κάπως και το ειλητάριο του. Μακάρι να συντηρηθεί έστω και λίγο, ώστε να συνεχίσει τη λειτουργική της δύναμη στην εστίαση της προσευχής μας. Κόψαμε τους άρτους, κεραστήκαμε διάφορα που είχαν φέρει μαζί τους τα μέλη της παρέας και η οικογένεια Ζεππάτου, τα πάντα ήταν πλούσια και όμορφα, με δροσιά και χαρά. Δυο τρείς πήγαν για μπάνιο, το κατάλαβα αμέσως, γιατί είδα στο μικρούτσικο γιαλό του Τράχηλου, πλημμάρια. Ήταν ο Ορέστης Καππάτος που αντάριαζε τα κύματα. 

Φωτογραφηθήκαμε, το χαρήκαμε, και πραγματικά νιώσαμε μια χαρά μέσα από την δύναμη του χώρου. Στα μέσα της λειτουργίας φάνηκε και ο Διονύσης Γρηγορίου Φερεντίνος που έχει ένα μικρό κατάλυμα στην περιοχή και φροντίζει και αυτός τον ιερό χώρο. Φιγούρα ταλαίπωρη το πρόσωπό του, μα, έδειχνε την καλοσύνη και την καλή επικοινωνία, καθώς και τη χαρά του που λειτουργήθηκε το ξωκλήσι του Αγίου. Χαμογελαστός και εξυπηρετικός , προσφέρθηκε, καθώς άκουγε τον παπα- Φώτη Γαβριελάτο που έλεγε «…μα δεν μπορώ να ξαναπερπατήσω εφκείνη την ανηφόρα με τα πόδια, να με πάρει το πλεούμενο …»

Φύγαμε άλλοι με τα πλεούμενα, του Βαγγέλη Ζεππάτου και του Διονύση Φερεντίνου και άλλοι πήραν την πορεία που αρχικά τους έφερε μέσα από τα σκίνα στο ξωκλήσι. Μια ομορφιά της φύσης, μια επικοινωνία με όλα, πρώτα με το θείο, με τον Άγιό μας τον Γεράσιμο, με τους απλούς ανθρώπους, την οικογένεια Ζεππάτου που τόσα απλόχερα φρόντισε για το κάθε τι, τον Διονύση Φερεντίνο που μας φιλοξένησε και αυτός στη βάρκα του. Είχαμε και τη μασκότ της παρέας, πουπερισσότερο από εμάς στάθηκε ανενόχλητη και χαρούμενη, τη σκυλίτσα «Μπουμπού» της οικογένειας Ζεππάτου. Παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής από τον Τράχηλο για τον όρμο στο Κακογγύλι με το πλεούμενο του Διονύση Γρηγορίου Φερεντίνου, χάρηκα και πάλι το ποικιλόμορφο κεφαλονίτικο ρυσσιάνικο τοπίο, μα και τη συντροφιά της ωραίας κυρίας, της Διονυσίας Κουμαριώτη, με το πλατύγυρο καπέλο της που ήθελε να γυρίσει με το βαρκάκι και τον βαρκάρη μας, τον Διονύση Φερεντίνο που μας εξηγούσε το κάθε τι.

Ήταν μια όμορφη απόδραση καλοκαιρινή, γεμάτη ζωντάνια και κέφι. Εμπρός παιδιά , ετοιμαστείτε για την επόμενη στο νησάκι Αστερίς και φυσικά με Θεία Λειτουργία στον Άγιο Νικόλα, που υπάρχει εκεί το ξωκλήσι του, μήπως και σώσετε τις ψυχές σας … ακούτε;!