Τρίτσης (1937-1992) – Αρχιτέκτων & Πολεοδόμος-Χωροτάκτης, Πολιτικός

Ο Αντώνης Τρίτσης γεννιέται το 1937 στο Αργοστόλι. Φοιτεί στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και με υποτροφία του ιδρύματος Φουλμπράιτ (Fulbright), σπουδάζει Πολεοδομία και Χωροταξία στο Tεχνολογικό Iνστιτούτο του Ιλλινόις (Illinois) των Η.Π.Α., ενώ 6 χρόνια αργότερα ανακηρύσσεται διδάκτωρ χωροταξίας στο ίδιο ίδρυμα. 

Στα νεαρά του χρόνια ασχολείται με τον αθλητισμό διαπρέποντας στο δέκαθλο με πανελλήνιες και βαλκανικές διακρίσεις. Στα ενδιαφέροντά του ανήκουν επίσης η Φυσική Γεωγραφία και η Αρχαιολογία ενώ μιλάει 3 γλώσσες (Αγγλικά, Ισπανικά και Ιταλικά). Με αφορμή τις σπουδές του, ταξιδεύει σχεδόν σε όλο τον κόσμο και γίνεται κοινωνός μεγάλων ιδεών για την κοινωνική πρόοδο και την αλληλεγύη των λαών. 

Ιδρύει μάλιστα το Διεθνές Συμβουλευτικό Σύστημα Αυτοανάπτυξης (Auto Development Consulting System), στελεχωμένο με ειδικούς, που επικεντρώνει την προσοχή του στην εθνική και τοπική αυτοανάπτυξη. Από το 1963 που επιστρέφει στην Ελλάδα, αγωνίζεται κατά της χούντας των συνταγματαρχών ως ιδρυτικό στέλεχος του Π.Α.Κ. Αργότερα γίνεται ιδρυτικό στέλεχος και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και εκλέγεται βουλευτής του νομού Κεφαλληνίας και Ιθάκης διαδοχικά το 1981 και το 1985, οπότε συνδέεται με την πρώτη μεγάλη αναπτυξιακή προσπάθεια που λαβαίνει χώρα στο νομό αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. 

Συγκεκριμένα, μεταξύ 1981 και 1984 που διατελεί Υπουργός Χ.Ο.Π (σημερινό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων) και από το 1986 έως το 1988 ως Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, δημιουργείται πλήρες θεσμικό πλαίσιο (Νόμος 1337/83) που προβλέπει όλες τις αναγκαίες διαδικασίες κοινωνικής συμμετοχής και δημόσιας διαβούλευσης για τις μελέτες πολεοδομικού σχεδιασμού, απαραίτητες για την πολεοδομική ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της Ελλάδας, ενώ τίθεται υπό εξέταση η εκκλησιαστική περιουσία. 

Αυτή την εποχή και στα πλαίσια της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης (Ε.Π.Α.) του Α. Τρίτση, θεσμοθετείται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) της πόλεως Αργοστολίου (1985), το οποίο προβλέπει την διάνοιξη περιφερειακών της πόλης οδικών αξόνων, την κατασκευή παρακαμπτήριων αξόνων και κόμβων με δυνατότητα διαχείρισης μελλοντικών αναγκών αυξημένης κυκλοφορίας στις εισόδους της πόλης, την προστασία και ανάδειξη ιστορικών μνημείων όπως πεζοδρόμηση της γέφυρας Δεβοσσέτου, την προστασία του περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων (απομάκρυνση οχλουσών δραστηριοτήτων από το κέντρο της πόλης, μεταφορά ΚΤΕΛ κ.τ.λ). Τελεί επίσης πρόεδρος του συμβουλίου υπουργών περιβάλλοντος της Ε.Ε., μέλος του Διεθνούς Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών και μέλος του διεθνούς ιδρύματος Lelio Basso. 

Στις 19-5-1989 ιδρύει το Ελληνικό Ριζοσπαστικό Κίνημα και στις 14-10-1990 εκλέγεται δήμαρχος Αθηνών με την υποστήριξη της Ν.Δ. Ο μεγάλος οραματιστής δήμαρχος μιλά για ένα ολοκληρωμένο σύστημα μέσων σταθερής τροχιάς στο Λεκανοπέδιο (τραμ), για την υπογειοποίηση μεγάλων κόμβων με υπερκείμενα αλσύλια, για την ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων. Στις 7 Απριλίου 1992 και σε ηλικία μόλις 55 χρονών, χάνει τη μάχη με το θάνατο που επί μέρες έδινε στο Ιατρικό Κέντρο. Με τη διαθήκη του ιδρύει το «Ίδρυμα Αντώνης Τρίτσης, για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών», στο οποίο κληροδοτεί όλη την προσωπική του περιουσία. 

Το ίδρυμα βρίσκεται στην Αθήνα και φιλοξενεί σήμερα και το «Αρχείο Αντώνη Τρίτση». Η υλοποίηση όλων αυτών των επαναστατικών για την Ελλάδα ιδεών του όπως το τραμ και η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, με καθυστέρηση πολλών χρόνων, αποδεικνύουν την οξυδέρκεια του Αντώνη Τρίτση. Αλλά και εικόνες που διατηρούνται στη μνήμη μας με τον ίδιο να βγαίνει περίπατο στην πόλη με τη συντροφιά νέων και το σακάκι του στον ώμο, μας λένε ότι ήταν ένας απλός άνθρωπος που εργαζόταν για την κοινωνία, ένας ανθρωπιστής του σήμερα με σύγχρονες αντιλήψεις και πρωτοποριακές ιδέες. Άρθρο των New York Times της 9ης Απριλίου 1992 «Ο Αντώνης Τρίτσης, ο αδέσμευτος Δήμαρχος που υποσχέθηκε να αποκαταστήσει την Αθήνα στο αρχαίο της μεγαλείο, απεβίωσε την Τρίτη. 

Στελέχη του νοσοκομείου είπαν ότι υπέκυψε λόγω επιπλοκών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ήταν 55 χρονών. Ο κ. Τρίτσης, ένας αρχιτέκτων και πολεοδόμος, άρχισε την τετραετή θητεία του τον Ιανουάριο του 1991. Με την υποστήριξη της Συντηρητικής Κυβέρνησης, ανακοίνωσε ριζοσπαστικά σχέδια για να αναζωογοννήσει τη συνωστισμένη και μολυσμένη πρωτεύουσα: εγκαθιστώντας δίκτυο τραμ, διανοίγοντας υπογείως μείζονες κόμβους και υπερκαλύπτοντάς τους με άλση, και δημιουργώντας ένα αρχαιολογικό πάρκο που θα εμπερίκλειε πολλά αρχαία μνημεία. Τον έβλεπαν συχνά να περιτριγυρίζει την Αθήνα πάνω σε απορριματοφόρα φορτηγά την αυγή, σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνει τους Αθηναίους να καθαρίσουν την πόλη τους.» 

Απόδοση στην Ελληνική: Τ.Μπεριάτος 

Το πρωτότυπο άρθρο και η ηλεκτρονική διεύθυνση η οποία παραπέμπει σε αυτό παρατίθενται παρακάτω: 

“Antonis Tritsis, the maverick Mayor who promised to restore Athens to its ancient glory, died on Tuesday. Hospital officials said he died of complications after a stroke. He was 55 years old. Mr. Tritsis, an architect and town planner, began his four-year term in January 1991. With the Conservative Government’s backing, he announced radical plans to revive the congested and polluted capital: setting up a tram system, tunneling major intersections underground and covering them with parks, and setting up an archeological park containing many ancient monuments. He was often seen riding around Athens on garbage trucks at dawn, in an effort to encourage Athenians to clean up their city.”

www.nytimes.com