Oμιλία της κας. Μαρτσέλου Ζωίτσα-Αλεξία για το μεγάλο μας μαέστρο Διονύση Αποστολάτο

Κυρίες και κύριοι καλησπέρα:

Όταν μου ανετέθη να μιλήσω στο συνέδριο «Ο πολιτισμός των Ιονίων Νήσων χθές και σήμερα» με θέμα την Μουσική κληρονομιά αυτών, ομολογώ ότι αρχικά με κατέλαβε άγχος και προβληματισμός, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ανέλαβα ν’ αναπτύξω ένα τόσο ενδιαφέρον θέμα.Από την δύσκολη αυτή θέση με έβγαλε ένα όνομα που ήρθε ξαφνικά στο μυαλό μου και που σε χρόνο μηδέν, μου άλλαξε την διάθεση: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΤΟΣ…

Ο μεγάλος αυτός μουσουργός και συμπολίτης μας για 2η φορά στη ζωή μου γίνεται για μένα κλειδί και με βοηθά. Ήμουν 4 χρονών στην Αθήνα, στον γνωστό σε όλους σύλλογο Έυγερος, όταν τον γνώρισα και το γεγονός αυτό μένει ανεξίτηλα τυπωμένο στο μυαλό μου καθώς μου αφιέρωσε ένα στιχάκι. Κάθε φορά που έμπαινα μέσα στον χώρο της μαντολινάτας που διήυθηνε, η πρόβα σταματούσε κι εκείνος μου τραγουδούσε δυνατά «Ζωή μου, Ζωή μου»

Σήμερα μπορώ να πώ, πως ο Διονύσιος Αποστολάτος, ίσως ήταν η πρώτη από τις αιτίες που με οδήγησαν στον υπέροχο κόσμο της μουσικής.

Τον μεγάλο αυτό ΔΑΣΚΑΛΟ, ΣΥΝΘΕΤΗ ΚΑΙ ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΤΗ καθώς και την εξίσου συμβολή του στη διάδοση και διάσωση της επτανησιακής μουσικής, θα προσπαθήσω στο λίγο χρόνο που έχω στην διάθεσή μου να σας παρουσιάσω.

Γέννημα θρέμμα της Κεφαλονιάς,γεννήθηκε στο Αργοστόλι, δίπλα στα καταγάλανα νερά του Ιονίου και μεγάλωσε με την αύρα της θάλασσας και με τ’αγέρι του μεγάλου βουνού, όπως αποκαλεί ο ίδιος τον Αίνο μας. Αυτά είναι και μερικά στοιχεία, νομίζω, που θεμελίωσαν μέσα στην καρδιά του, την ανεξίτηλη αγάπη που νιώθε για το νησί και την κουλτούρα του.

Τα γεμάτα από αγάπη, τρυφερότητα και ανεμελιά παιδικά του χρόνια έθεσαν, πιστεύω, τις βάσεις για τον υπέροχο χαρακτήρα του.

Ο πολυτάλαντος και ατελείωτα δημιουργικός Διονύσιος Αποστολάτος, είχε κι αυτός τον «δάσκαλό» του, το ίνδαλμά του θα έλεγα εγώ, τον μεγάλο μάγο του βιολιού Radames Manioli. Εκείνο όμως πού τον ώθησε στην χορωδιακή μουσική, με την οποία ασχολήθηκε με ξεχωριστό πάθος, συνέβη το 1938.
Τη χρονιά εκείνη, το «Άρμα Θέσπιδος» του Εθνικού Θεάτρου, ήρθε και έπαιξε σ’ αυτό το θέατρο τη «Ζακυνθινή Σερενάτα» του Ξενόπουλου. Εκεί γνώρισε την χορωδία του Σπύρου Ποταμιάνου (Αμακαδόρου) που τραγουδούσε στο έργο, αυτοί ήταν που τον μύησαν στην ομορφιά και τους μαγικούς κόσμους της πολυφωνίας.

Στη συνέχεια κάνει τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα, εδώ στο νησί.

Γράφτηκε, το 1942, στην εκκλησιαστική χορωδία του Νικόλα Λυγγούρη, τη διεύθυνση της οποίας ανέλαβε μετά τον θάνατο του αλησμόνητου δασκάλου. Και η πρώτη παρουσία του ως διευθυντής της γίνεται τον Απρίλη του 1944 στο Μητροπολιτικό Ναό του «Σωτήρος».
Μ’αυτήν την χορωδία κάνει και την πρώτη του επαφή με τις καντάδες και τα τραγούδια της εποχής, τριγυρίζοντας στα καντούνια του Αργοστολίου.

Ως μαθητής του τότε 6τάξιου Γυμνασίου Αρρένων, διευθύνει την χορωδία του σχολείου. Ακόμη και οι πρόσκοποι του Αργοστολίου είχαν την τύχη να τον ζήσουν, καθώς το 1946 αναλαμβάνει ως Αρχηγός, εκπαιδευτής της μουσικής τους.

Παράλληλα αυτοδιδάσκεται ακορντεόν και παίζει στις τότε ορχήστρες του Αργοστολίου. Τελευταία παρουσία του σε εκδήλωση της Κεφαλονιάς είναι τον Ιούνιο του 1947, σε μια συναυλία στο προαύλιο του «Κοργιαλλένειου Παρθεναγωγείου», μαζί με τον Κοσμά Μποχάγιερ.

Με αυτή την εκδήλωση ολοκληρώνεται ο κύκλος της παρουσίας του στην Κεφαλονιά και ξεκινά η καλλιτεχνική του ζωή.

Ένα ραδιοφωνάκι δώρο του αδελφού του ήταν η αιτία που άφησε την Κεφαλονιά, λέει. Μ’αυτό άκουγε τη χορωδία του Νίκου Τσιλίφη, από την ΕΙΡ τότε, που τόσο τον συνέπαιρνε ώστε πήρε την απόφαση να πάει στην Αθήνα με μοναδική επιδίωξη και επιθυμία, να δημιουργήσει μεγάλη Ανδρική χορωδία.

Έτσι το 1948 αποχαιρέτησε το Αργοστόλι.

Στην Αθήνα γράφεται στο Εθνικό Ωδείο.

Ακόμη και ως στρατιώτης, το 1951, αντί για όπλο κρατά μπακέτα και δημιουργεί μεγάλη στρατιωτική χορωδία με πολλές εμφανίσεις και επιτυχίες.

Μετά τους σεισμούς του ’53, δημιουργεί τη χορωδία της Κεφαλληνιακής Εστίας από σεισμόπληκτους Κεφαλονίτες που έχουν καταφύγει στην Αθήνα.
Λίγο αργότερα δημιουργεί τη χορωδία των Ελλήνων Σιδηροδρομικών και την εκκλησιαστική χορωδία του Αγ. Δημητρίου Ψυρρή.

Η τελευταία αυτή χορωδία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συνέχεια της καλλιτεχνικής του καριέρας, αφού μέσω αυτής γνωρίζει τον μεγάλο του έρωτα, Καίτη και μετέπειτα σύζυγό του. Η ίδια ήταν καθηγήτρια στο Ελληνικό Ωδείο. Μία καταπληκτική τραγουδίστρια που την αποκαλούσαν αηδόνι.

Μαζί δημιουργούν την αξέχαστη «Επτανησιακή χορωδία και μαντολινάτα» η οποία από τις 28 Σεπτεμβρίου 1959, αρχίζει τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές στην ΕΙΡ.

Μέσα από αυτές γνωρίζει στον κόσμο άγνωστους Κεφαλλονίτες συνθέτες και στιχουργούς, υλοποιώντας έτσι το στόχο που έθεσε φεύγοντας από την Κεφαλονιά. Να κάνει γνωστή την επτανησιακή μουσική και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Τετάρτη 6 Ιουνίου 1966, έγραφε το ημερολόγιο, όταν έλαβε χώρα το συγκλονιστικό γεγονός για την Επτανησιακή και Αθηναική Καντάδα. Η μέχρι τότε παρουσία της ήταν στην Πλάκα και σε μικρές αίθουσες συναυλιών. Την ημέρα αυτή όμως ανέβηκε και τραγούδησε στο «Ωδείο Ηρώδου του Αττικού» , παρουσία χιλιάδων θεατών. Η παρουσία αυτή ήταν μια καταξίωση, επιβράβευση και αναγνώριση του έργου και των προσπαθειών του Διονύσιου Αποστολάτου. Η παράσταση αυτή επαναλήφθηκε το 1968, το 1971 και το 1972.

Από το 1961 μέχρι το 1982 με την γυναίκα του και με άλλους χορωδιακούς φίλους τραγουδούν κάθε βράδυ με τις κιθάρες και τα μαντολίνα τους, τραγούδια μιας αλησμόνητης εποχής σε πάλκα γνωστών νυχτερινών κέντρων.

Παρότι βρίσκεται μακριά από την Κεφαλονιά, δεν την ξεχνά, συχνά δραστηριοποιείται και μέσα από τους Κεφαλληνιακούς συλλόγους προσφέρει αλλά και απολαμβάνει το άρωμα της ιδιαιτέρας του πατρίδος.

Το 1972, ύστερα από πρόταση του Κεφαλλονίτη παπα-Παναγιώτη Λουκέρη, φτιάχνει μια παιδική χορωδία συνοδεία μαντολινάτας στον Αγ. Παντελεήμονα Αχαρνών. Από την σχολή αυτή που και σήμερα διατηρεί την διεύθυνση, πέρασαν χιλιάδες παιδιά.

Ακόμη μια νέα παιδική χορωδία συνοδεία μαντολινάτας δημιουργεί στον Κεφαλλονίτικο σύλλογο «Εύγερος» το 1981, στην οποία δίδαξε για 15 χρόνια.

Στη συνέχεια δημιούργησε κι άλλες παιδικές χορωδίες συνοδεία πάντα μαντολινάτας, όπως στην αδελφότητα Κεφαλλήνων και Ιθακησίων του Πειραιά και στους δήμους Ν. Σμύρνης, Πεντέλης, Μεταμόρφωσης και Πεύκης.

Πρωτοποριακός, εκτός από δημιουργικός, ο Διονύσιος Αποστολάτος, το 1988 κάνει ένα νέο ξεκίνημα με την δημιουργία Δημοτικών μικτών χορωδιών. Οι δήμοι που γίνονται αποδέκτες της πρότασής του είναι οι Καλυβίων Αττικής, Κορωπίου, Παιανίας, Πεύκης και Μελισσίων. Στους 2 τελευταίους δήμους έχει ακόμα την καλλιτεχνική διεύθυνση των χορωδιών τους. Ο δήμος Αθηναίων μπαίνει στο ρεπερτόριό του το 1996.

Και όπως τονίζει ο ίδιος, σ’όλες αυτές τις χορωδίες που δημιούργησε, η συμβολή της γυναίκας του, υπήρξε ουσιαστική, αφού είχε αναλάβει την φωνητική διδασκαλία των μαθητών.

Η χαρά και η ικανοποίηση του είναι διπλή γιατί κατάφερε μέσα από τις χορωδίες του οι κάτοικοι της Αθήνας να γνωρίσουν και ν’αγαπήσουν το Κεφαλλονίτικο, το Επτανησιακό και γενικότερα το πολυφωνικό τραγούδι.

Μαζί με την σύζυγό του Καίτη, έγραψαν πολλά τραγούδια και μελωδίες. Ο αριθμός αυτών 5000 μέχρι σήμερα. Επίσης κυκλοφόρησαν 20 δίσκους. Ο ίδιος συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα όπως ο Αττίκ και ο Σουγιούλ, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Λουκιανός Κηλαιδόνης, ο Σταμάτης Σπανουδάκης.

Επίσης, ακόμη και σήμερα εμείς οι νεότεροι μουσικοί έχουμε την απεριόριστη συμπαράστασή του σε κάθε μας βήμα. Ως Φιλαρμονική Σχολή Κεφαλληνίας είναι πάντα παρών στις καλοκαιρινές συναυλίες της μπάντας μας, στην κεντρική πλατεία Αργοστολίου. Είναι εξαιρετικά ενθουσιώδης, μας αποκαλεί όλους μαθητές του και με τον τρόπο του αυτό μας ενθαρύνει να συνεχίσουμε το έργο που εκείνος ξεκίνησε.

Αυτός είναι ο Διονύσιος Αποστολάτος, που με την αγάπη του στο πολυφωνικό τραγούδι και την Κεφαλονιά, κατάφερε να κάνει γνωστά τα τραγούδια της και τον τόπο του, σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου.

Κλείνοντας ζητώ συγνώμη από τον εξαίρετο δάσκαλο και από εσάς, που λόγω έλλειψης χρόνου δεν μπόρεσα να σας δώσω μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του ίδιου και του έργου του.

Σας ευχαριστώ

Μαρτσέλου Ζωίτσα-Αλεξία