Ποια σκοτεινά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας επηρεάζουν τη σχέση αθλητών – προπονητών

Η σχέση προπονητή-αθλητή είναι καθοριστικής σημασίας στον αθλητισμό υψηλού επιπέδου. Για τους αθλητές, είναι παράγοντας-κλειδί για καλύτερη απόδοση και μεγαλύτερη ικανοποίηση από τα επιτεύγματά τους, όσο και κίνητρο και εντονότερη προσπάθεια. Οι καλές σχέσεις μεταξύ τους είναι εγγύηση για την ευημερία και των δύο μερών.

«Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας διαδραματίζουν ισχυρό ρόλο στη σχέση προπονητή-αθλητή. Οι προπονητές και οι αθλητές είναι πιο αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλον όταν είναι πειθαρχημένοι, αξιόπιστοι και ευσυνείδητοι» γράφουν στο The Conversation oι Laura Healy και Joseph Stanford, Αναπληρωτές Καθηγητές Ψυχολογίας του Αθλητισμού και της Άσκησης στο Πανεπιστήμιο Nottingham Trent, εξ αφορμής των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στο άρθρο τους παραθέτουν σημαντικά ευρήματα από παλαιότερη έρευνά τους (2022) σε ελίτ κολυμβητές και τους προπονητές τους για την επίδραση που έχουν τα στοιχεία της προσωπικότητας, εστιάζοντας το ενδιαφέρον τους στη σκοτεινή τριάδα που σχηματίζουν ο ναρκισσισμός, ο μακιαβελισμός και η υποκλινική ψυχοπάθεια, συνδυασμός που απαντάται συχνά σε αθλητές και απειλεί σοβαρά τη σχέση με τον προπονητή ή ακόμα και την καριέρα τους.

Η Σκοτεινή Τριάδα της προσωπικότητας

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά, που συνήθως συνδέονται με αρνητικές συμπεριφορές όπως η αδιαλλαξία, η χειραγώγηση και η έλλειψη ενσυναίσθησης, είναι ευρύτερα διαδεδομένα μεταξύ των αθλητών σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό και, παρότι μπορεί να ευνοούν τις επιδόσεις, ειδικά στα ατομικά αθλήματα, αποτελούν κίνδυνο για τη σχέση προπονητή-αθλητή. Η μελέτη τους έδειξε ότι οι προπονητές με υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού μπορεί να είναι λιγότερο συνεργάσιμοι και να μην λαμβάνουν υπ’ όψιν τις ανάγκες των αθλητών τους. Ωστόσο, η σχέση μπορεί να είναι πιο δυνατή όταν ο ναρκισσισμός αθλητή και προπονητή κινείται σε διαφορετικά επίπεδα, υποδεικνύοντας ότι τα διαφορετικά χαρακτηριστικά μπορεί να συμπληρώνουν το ένα το άλλο.

Oι αθλητές με υψηλά επίπεδα ψυχοπάθειας «αδίστακτες» συμπεριφορές αφοσιώνονται δυσκολότερα και δείχνουν λιγότερο σεβασμό προς τον προπονητή τους, ενώ οι προπονητές με έντονη ψυχοπάθεια είναι συνήθως δυσπρόσιτοι με περιορισμένες ηγετικές ικανότητες.

Ο μακιαβελισμός, που χαρακτηρίζεται από χειραγωγικές συμπεριφορές, επηρεάζει επίσης αρνητικά τη σχέση. Οι προπονητές και οι αθλητές με έντονο αυτό το στοιχείο δυσκολεύονται να συνεργαστούν και να πειθαρχήσουν αντίστοιχα. Παρά τις πιθανές αυτές προκλήσεις, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η παρουσία των χαρακτηριστικών της σκοτεινής τριάδας δεν αποκλείει απαραίτητα μια επιτυχημένη σχέση, διευκρινίζουν οι καθηγητές. Η κατανόηση αυτών των χαρακτηριστικών και των επιπτώσεών τους μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση καλύτερων ζευγαριών προπονητή-αθλητή, με καλύτερη συνεννόηση.

Συνταγή επιτυχίας

Το μυστικό για να αποφευχθεί μια κακή σχέση με συνέπειες για τους αθλητές όσο και τους προπονητές, είναι να ελέγχονται τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και των δύο μερών κατά την έναρξη της συνεργασίας τους. Έτσι, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα είναι δυνατό να προκρίνονται συνδυασμοί ατόμων ατόμων με συμπληρωματικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα ενός εξαιρετικά ναρκισσιστή αθλητή με έναν λιγότερο ναρκισσιστή προπονητή. Επιπλέον, η βοήθεια ενός αθλητικού ψυχολόγου θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά της συνεργασία.

Πηγή: https://www.ygeiamou.gr