Σαν σήμερα: 5 Φεβρουαρίου 1913 – Πρώτη αποστολή αεροναυτικής συνεργασίας στην Ελλάδα

Πριν την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, η Ελλάδα είχε κάνει πολλές στρατιωτικές προετοιμασίες προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στην αναμέτρηση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πέρα από τη στρατιωτική εκπαίδευση και την αγορά πολεμικού υλικού για τον στρατό ξηράς, η χώρα είχε φροντίσει να ανανεώσει τον στόλο της, εξασφαλίζοντας ναυτική υπεροχή και υπεροπλία σε σχέση με τη γείτονα.

Η έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου συνέπεσε με τη συγκρότηση του «Λόχου Αεροπορίας» στη Λάρισα, τον Σεπτέμβριο του 1912. Η πρώτη πτήση στην Ελλάδα από Έλληνα αεροπόρο πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 1912: ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος πραγματοποίησε υπερπτήση πάνω από την Αθήνα. Μία ώρα αργότερα, ακολούθησε και δεύτερη πτήση στην οποία ήταν συνεπιβάτης ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Ελευθέριος Βενιζέλος. Αντιλαμβανόμενος το πλεονέκτημα της ελληνικής παρουσίας στους αιθέρες, δήλωσε ότι η χώρα θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί αυτό το νέο όπλο. Ήδη από το 1911, η κυβέρνηση είχε ξεκινήσει την προσπάθεια συγκρότησης Αεροπορικών Υπηρεσιών. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, αναχώρησαν για τη Γαλλία τέσσερις Έλληνες αξιωματικοί προκειμένου να εκπαιδευτούν ως χειριστές αεροσκαφών, ενώ αγοράστηκαν τέσσερα διπλάνα Henri Farman III, τα οποία ονομάστηκαν «Δαίδαλος», «Αετός», «Γυψ» και «Ιέραξ». Μάλιστα, τον Ιούνιο του 1912, ο αεροπόρος Δημήτριος Καμπέρος (ένας εκ των εκπαιδευθέντων στη Γαλλία), τροποποίησε τον «Δαίδαλο» και τον μετέτρεψε σε υδροπλάνο.

Στην τριμελή ομάδα των Ελλήνων που εκπαιδεύτηκαν στη Γαλλία, ανήκε και ο υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης. Αν και τη δεκαετία του ’30 το διαζύγιό του και μια πολύκροτη δίκη για την απόπειρα δολοφονίας του δικηγόρου της πρώην συζύγου του (τον οποίο κατηγορούσε ότι διατηρούσε σχέση με την πρώην σύζυγό του αλλά και ότι σχεδίαζε να διαφθείρει την κόρη τους), απασχόλησαν τόσο τις εφημερίδες της εποχής που θα μπορούσε να έχει επισκιαστεί η φήμη του, κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Κι αυτό διότι ο Μουτούσης ήταν θρυλικός αεροπόρος έχοντας πίσω του μια ένδοξη σταδιοδρομία που ξεκίνησε τον καιρό κατά τον οποίο η ελληνική αεροπορία έκανε τα πρώτα της βήματα. Μάλιστα, πολύ σύντομα μετά τη συγκρότηση του σώματος, ο Μουτούσης (μαζί με τον Αριστείδη Μωραϊτίνη) θα «χάριζε» στη χώρα ένα ιστορικό κατόρθωμα: θα πραγματοποιούσε την πρώτη αποστολή αεροναυτικής συνεργασίας στην ιστορία της Ελλάδας.

Στις 24 Ιανουαρίου 1913 (κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο, 5 Φεβρουαρίου με βάση το Γρηγοριανό), ο Μουτούσης και ο Μωραϊτίνης με αεροσκάφος Maurice Farman Hydravion (εξελιγμένος τύπος αεροσκάφους με τον οποίο είχε ενισχυθεί ο Λόχος Αεροπορίας) εκτελούν την πρώτη επιχείρηση προσβολής πλοίων, δηλαδή την αναγνώριση της δύναμης του τουρκικού στόλου και τον βομβαρδισμό με χειροβομβίδες των εγκαταστάσεων της τουρκικής ναυτικής βάσης, πετώντας πάνω από τις τουρκικές θέσεις στα Δαρδανέλια και συγκεκριμένα στο σημείο Ναγαρά. 

Σύμφωνα με τα τουρκικά στρατιωτικά αρχεία, το ελληνικό αεροπλάνο προερχόταν από την κατεύθυνση του Καμπάτεπε και της Μαδύτου και η επίθεση έγινε μεταξύ 10 και 10:30 π.μ. «Τρεις από τις βόμβες έπεσαν στη θάλασσα», σημειώνεται στην τουρκική έκθεση, «και η τέταρτη χτύπησε ένα χωράφι κοντά σε ένα νοσοκομείο, αφήνοντας μια τρύπα 15 εκατοστών στο έδαφος». Προφανώς, δεν προκλήθηκαν ζημιές ή απώλειες, ενώ η έκθεση δεν προσδιορίζει κανένα από τα τουρκικά πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή, αφού κανένα δεν χτυπήθηκε. Οι Τούρκοι εξαπέλυσαν πυρά τυφεκίων εναντίον του Farman, μετατρέποντας το περιστατικό σε πραγματική εμπλοκή αέρος-θάλασσας (μικρής κλίμακας), ενώ η έκθεση ανέφερε ότι «το αεροσκάφος χτυπήθηκε και προσγειώθηκε στη θάλασσα μετά από 40 λεπτά πτήσης στον αέρα».

Στην πραγματικότητα, το ελληνικό αεροσκάφος δεν είχε υποστεί ζημιές κατά την επίθεση στο Ναγαρά, αλλά κατά τη διάρκεια της πτήσης επιστροφής μια βλάβη στον κινητήρα το ανάγκασε προσθαλασσωθεί στο Αιγαίο. Ευτυχώς για τον Μουτούση και τον Μωραϊτίνη, το αντιτορπιλικό «Βέλος» βρισκόταν κοντά και το πλήρωμά του μπόρεσε να εντοπίσει το ακινητοποιημένο αεροσκάφος τους και να το ρυμουλκήσει στη ναυτική βάση στο Μούδρο, στη Λήμνο. Πάντως, ο αντικειμενικός σκοπός της αποστολής επετεύχθη. Ο δρόμος για μια λαμπρή πορεία στην αεροπορία είχε μόλις ανοίξει για τον Μιχαήλ Μουτούση και τον Αριστείδη Μωραϊτίνη.

Πηγή: www.kathimerini.gr