Κρυμμένο φυτολόγιο ηλικίας 500 ετών αποκαλύπτει μυστικά για την κλιματική κρίση

Ένα παλιό φυτολόγιο με λουλούδια από τις πλαγιές της Μπολόνια ηλικίας 500 ετών αποκωδικοποιεί τη γνώση για το πώς η κλιματική κρίση και η ανθρώπινη μετανάστευση αλλάζουν τα τοπία στη βόρεια Ιταλία.

Τα λουλούδια επιλέχθηκαν μεταξύ 1551 και 1586 από τον φυσιοδίφη της Αναγέννησης Ulisse Aldrovandi. Τα 5.000 κομμένα και αποξηραμένα φυτά αποτελούν μια από τις πλουσιότερες συλλογές της εποχής του και αποκαλύπτουν την εξέλιξη της κλιματικής κρίσης.

Ο αρχικός σκοπός του Aldrovandi ήταν να αναγνωρίσει είδη φυτών και να κατανοήσει ποια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για φαρμακευτικούς σκοπούς. Σχεδόν μισή χιλιετία αργότερα, τα προσεκτικά διατηρημένα δείγματά του βοηθούν τους βοτανολόγους να τεκμηριώσουν τις τεράστιες αλλαγές που έχουν συμβεί στα γύρω τοπία, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε από τη Βασιλική Εταιρεία.

Κατά την εποχή του Aldrovandi, οι λόφοι της Μπολόνια ήταν πλούσιοι σε είδη που απειλούνται ή ακόμη και έχουν εξαφανιστεί σήμερα. Ο συνολικός αριθμός των ειδών έχει αυξηθεί από το 1500, αλλά η ποιότητα της χλωρίδας έχει μειωθεί, είπαν οι ερευνητές. 

Η συλλογή του Aldrovandi αποτελείται από 15 βιβλία, το καθένα από τα οποία περιέχει έως και 580 δείγματα από λουλούδια και φύλλα. Η συλλογή περιλαμβάνει σημειώσεις για τη συχνότητα των ειδών, την αφθονία, την οικολογία, τις τοπικές ονομασίες και τις χρήσεις στη λαϊκή ιατρική. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι το παλαιότερο παράδειγμα βοτανολόγου που περιέχει τόσο λεπτομερείς σημειώσεις. «Από ιστορική και επιστημονική προοπτική», γράφουν οι ερευνητές, «η σημασία του είναι ανεκτίμητη».

«Το φυτολόγιο του Aldrovandi διατηρεί τη μνήμη των πρώτων ενδείξεων ενός ριζικού μετασχηματισμού της ευρωπαϊκής χλωρίδας και οικοτόπων», αναφέρουν οι ειδικοί.

Την εποχή που δημιουργήθηκε η συλλογή, μόλις το 4% των λουλουδιών ήταν αμερικανικά είδη, τα οποία καλλιεργούνταν σχεδόν αποκλειστικά σε ιδιωτικούς ή βοτανικούς κήπους. Φυτά όπως το γλυκό πιπέρι και τα κολοκυθάκια εισήχθησαν χάρη στην πρώιμη εξερεύνηση στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Έκτοτε, έχει σημειωθεί μια αύξηση 1.000% στα μη ιθαγενή λουλούδια από την Αμερική, γεγονός που δείχνει την αυξανόμενη σημασία των αμερικανικών-ευρωπαϊκών εμπορικών οδών από την Αναγέννηση και μετά.

«Δεν θα περιμέναμε ποτέ να δούμε μια τόσο ισχυρή διαφορά», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, Δρ Fabrizio Buldrini από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. «Αυτές οι αυξήσεις είναι τρομακτικές, από ορισμένες απόψεις, γιατί είναι το ξεκάθαρο σημάδι της βαθιάς ανθρώπινης επίδρασης».

Η ομάδα του Buldrini συνέκρινε τη χλωρίδα που συνέλεξε ο Aldrovandi με τις συλλογές του Girolamo Cocconi (1883) και τα αρχεία που συγκεντρώθηκαν στην περιοχή Emilia-Romagna μεταξύ 1965 και 2021. Εξέτασαν τις πεδιάδες γύρω από τον ποταμό Πάδο και τους παραποτάμους του, όπου μπορούσαν να κάνουν συγκρίσεις στο σύνολο των δεδομένων.

Τα δεδομένα δείχνουν επίσης τα αποτελέσματα της «μικρής χρονικά εποχής των παγετώνων», η οποία επεκτάθηκε μέχρι τα μέσα του 1800.  Ο Aldrovandi βοήθησε ακόμα στη δημιουργία του βοτανικού κήπου της πόλης, ενός από τους πρώτους στην Ευρώπη. Μια σειρά από σημαντικές συλλογές δημιουργήθηκαν την εποχή του με τη Μπολόνια να γίνεται ένα «είδος κοιτίδας της σύγχρονης βοτανικής και βοτανολογίας».

Από τη δεκαετία του 1970, υπάρχει ένα έργο για τη χαρτογράφηση ολόκληρης της χλωρίδας της περιοχής, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με περισσότερες από 500.000 εγγραφές.

Συνολικά, η ανακάλυψη υπογραμμίζει τη σημασία των αρχείων αποξηραμένων λουλουδιών, είπαν οι ερευνητές. Οι παγκόσμιες συλλογές περιέχουν 390 εκατομμύρια δείγματα, σύμφωνα με το Index Herbariorum.

Πηγή: lifo.gr