Σαν σήμερα: Ο Ελβετός επιχειρηματίας Χανς Γκάμπερ ιδρύει την ποδοσφαιρική ομάδα της Μπαρτσελόνα

Αθλητικό σωματείο με έδρα τη Βαρκελώνη της Καταλονίας, περιοχής της Ισπανίας. Προφέρεται Μπαρθελόνα στα ισπανικά, Μπαρσελόνα στα καταλανικά (Μπάρσα, χαϊδευτικά). Η Μπαρτσελόνα Μπάρτσα, όπως τη γνωρίζουμε στην Ελλάδα, είναι πασίγνωστη για το ποδοσφαιρικό της τμήμα και δευτερευόντως για την ομάδα του μπάσκετ. Διατηρεί, επίσης, τμήματα στίβου, ράγκμπι, μπέιζμπολ, χόκεϊ σάλας, χόκεϊ επί πάγου και επί χόρτου, χάντμπολ, παγοδρομιών, ποδηλασίας, βόλεϊμπολ και ποδοσφαίρου σάλας (φούτσαλ).

Είναι ο δεύτερος πλουσιότερος σύλλογος του κόσμου, με έσοδα που αγγίζουν τα 420 εκατομμύρια ευρώ (2006). Στη φανέλα της δεν διαφημίζει εμπορική φίρμα, αλλά την Unicef, την οποία ενισχύει με 1,2 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Διαθέτει 156.366 εγγεγραμμένα μέλη, που εκλέγουν τον πρόεδρο του συλλόγου και 1.782 λέσχες φίλων της σε όλο τον κόσμο (2006).

Η Μπαρτσελόνα δεν είναι απλώς μια ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά μια ιδέα, ένα σύμβολο. Σύμβολο υπερηφάνειας των Καταλανών και του πόθου τους για αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία από τη Μαδρίτη σύμβολο κοινωνικών και αντιδικτατορικών αγώνων. Και φυσικά, η αιώνια αντίπαλός της Ρεάλ (Ελ Κλάσικο), που εκπροσωπεί την κεντρική εξουσία της Μαδρίτης και το Στέμμα, αλλά και της συμπολίτισσάς της Εσπανιόλ, που αντιπροσωπεύει τους βασιλόφρονες και τους κεντριστές της Καταλωνίας.

Η Μπαρτελόνα ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Ελβετού επιχειρηματία Χανς Γκάμπερ. Στις 22 Οκτωβρίου 1899, ο Γκάμπερ δημοσίευσε μια αγγελία στις εφημερίδες της περιοχής, αναζητώντας ποδοσφαιριστές για τη δημιουργία ποδοσφαιρικής ομάδας. Στις 29 Νοεμβρίου 1899 οι ενδιαφερόμενοι συγκεντρώθηκαν στο Γυμνάσιο Σόλε και ίδρυσαν την ομάδα που πήρε το όνομα της πόλης. Στη συνάντηση εκείνη επελέγησαν και τα χρώματα της Μπαρτσελόνα, το μπλε και το γκρενά, που ήταν τα χρώματα της ελβετικής Βασιλείας (FC Basel), της ομάδας που υποστήριζε ο Γκάμπερ. Εξ ου και το προσωνύμιο μπλαουγκράνα, με το οποίο είναι γνωστή η Μπαρτσελόνα.

Γρήγορα, η νέα ομάδα, υπό την καθοδήγηση του Γκάμπερ, ξεπέρασε τα σύνορα της Καταλανίας κι έγινε μία από τις μεγάλες δυνάμεις του ισπανικού ποδοσφαίρου. Το 1902 αγωνίστηκε στον πρώτο μεγάλο τελικό της ιστορίας της, στο Κύπελλο του Βασιλιά (Copa del Rey), όπως ονομάζεται ο θεσμός του Κυπέλλου στην Ισπανία, αλλά έχασε από τη Βισκάγια με 2-1. Στις 14 Μαρτίου 1909 η Μπαρτσελόνα απέκτησε το πρώτο της γήπεδο χωρητικότητας 6.000 θέσεων, αλλά μέχρι το τέλος του χρόνου οι ανάγκες της είχαν μεγαλώσει, καθώς τα μέλη της είχαν ξεπεράσει τα 10.000.

Έτσι, μετακόμισε στο Λες Κορτς, χωρητικότητας 20.000 θέσεων, που με την πάροδο του χρόνου έφθασε τις 60.000 και τη φιλοξένησε ως τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Την εποχή αυτή στην ομάδα αγωνίστηκε ο Παουλίνο Αλκάνταρα, που με 356 γκολ στο ενεργητικό του παραμένει ο πρώτος σκόρερ της Μπαρτσελόνα. Ως το 1925 που ο Γκάμπερ παρέμεινε στην προεδρία της ομάδα, η Μπαρτσελόνα κατέκτησε 5 Κύπελλα Ισπανίας και άλλα μικρότερα έπαθλα, καθώς το πρωτάθλημα, η γνωστή μας Σέριε, άρχισε το 1928. Στην ομάδα αγωνίστηκαν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, όπως οι Σαχίρμπαμπα, Σαμιτιέρ, Ζαμόρα, Πλάτκο και Σεσούμαγκα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’20 η Μπαρτσελόνα οπισθοχωρεί και χάνει την αίγλη της για πολιτικούς λόγους. Στις 14 Ιουνίου 1925 οι οπαδοί της σε μια έκρηξη καταλανικού εθνικισμού γιουχάρουν τον ισπανικό εθνικό ύμνο και ο δικτάτορας Πρίμο Ντε Ριβέρα επιβάλλει εξάμηνη διακοπή των λειτουργιών της και την αποβολή του Γκάμπερ από την προεδρία της. Η ομάδα αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα και από τη μείωση των μελών της.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1936 – 1939), η Μπαρτσελόνα, όπως και όλη η Καταλονία, τάσσεται με το πλευρό των Δημοκρατικών. Ο πρόεδρός της Ζόζεπ Σουνιόλ εκτελείται από τους εθνικιστές του στρατηγού Φράνκο. Η ομάδα περιοδεύει στις ΗΠΑ και το Μεξικό, προκειμένου να συγκεντρώσει χρήματα για τον αγώνα. Συχνά, τα γραφεία των συνδέσμων της γίνονται στόχος βομβιστικών επιθέσεων από τους Φαλαγγίτες του Φράνκο.

Με την επικράτηση του Φράνκο το 1939 αρχίζουν τα μαύρα χρόνια για την Μπαρτσελόνα, καθώς ο δικτάτορας πριμοδοτούσε σκανδαλωδώς την αγαπημένη του Ρεάλ Μαδρίτης, που αποτελούσε το σύμβολο της ενωμένης Ισπανίας, σε αντίθεση με την Μπαρτσελόνα, που αντιπροσώπευε τις αποσχιστικές τάσεις της Καταλανίας. Η Μπαρτσελόνα τότε εξαναγκάστηκε να αφαιρέσει την Καταλανική σημαία από το σήμα της και να ισπανοποιήσει το όνομά της. Όμως, το γήπεδό της παρέμεινε ένα από τα λίγα μέρη, που μπορούσε ο κόσμος να μιλήσει ελεύθερα τα Καταλανικά.

Χαρακτηριστικό είναι και το επεισόδιο του 1943. Στον πρώτο ημιτελικό του Κυπέλλου Ισπανίας η Μπαρτσελόνα νίκησε 3-0 τη Ρεάλ. Στον επαναληπτικό της Μαδρίτης οι παίκτες της δέχθηκαν στα αποδυτήρια την επίσκεψη ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου του Φράνκο, ο οποίος τους υπενθύμισε ότι «παίζουν ποδόσφαιρο χάρις στη μεγαλοψυχία του καθεστώτος». Οι ποδοσφαιριστές της Μπάρτσα πανικοβλήθηκαν και έχασαν με κατεβασμένα τα χέρια 11-1.

Παρά τη δύσκολη πολιτική κατάσταση, η ομάδα σήκωσε κεφάλι και πέτυχε αξιόλογες διακρίσεις τη δεκαετία του ’40 και του ’50. Τη φανέλα της φόρεσαν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, όπως οι Σέζαρ, Ράμαλετς, Βελάσκο, Τσίμπορ, Κότσιτς και Κουμπάλα, που από πολλούς θεωρείται ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής που φόρεσε την κυανέρυθρη φανέλα. Το 1954 η ομάδα μετακόμισε στο αχανές Καμπ Νου και το 1958 είχε και την πρώτη της ευρωπαϊκή διάκριση με την κατάκτηση του Κυπέλλου Εκθέσεων (νυν Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ).

Το 1978 ήταν μια σημαδιακή χρονιά για την Μπαρτσελόνα. Στην προεδρία του συλλόγου εξελέγη ο 56χρονος εργολάβος οικοδομών Ζοζέπ Νούνιεζ, που υποσχέθηκε να κάνει την Μπάρτσα παγκόσμια δύναμη και οικονομικά αυτάρκη. Το 2000, όταν παρέδωσε την προεδρία στον Ζοάν Γκασπάρτ, είχε επιτύχει και τους δύο στόχους του. Η Μπαρτσελόνα με 7 πρωταθλήματα, 7 Κύπελλα, 5 σούπερ κύπελλα Ισπανίας, 1 Τσάμπιονς Λιγκ, 3 Κύπελλα Κυπελλούχων και 2 Ευρωπαϊκά Σουπερ – Καπ ήταν η ομάδα που ονειρεύονταν οι οπαδοί της.

Τη φανέλα της την περίοδο Νούνιεζ φόρεσαν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, όπως οι Σούστερ, Θουμπιθαρέτα, Γκουαρντιόλα, Μπακέρο, Λίνεκερ, Μπεγκιριστάιν, Γκοϊγκοετσέα, Χάτζι, Κούμαν, Λάουντρουπ, Ρομάριο, Στόιτσκοφ, Μαραντόνα, Φίγκο, Κλάιφερτ, Τζιοβάνι (Ολυμπιακός, Εθνικός) και Ριβάλντο (Ολυμπιακός, ΑΕΚ). Πιο επιτυχημένος προπονητής ήταν ο παλιός της παίχτης Γιόχαν Κρόιφ με 11 τίτλους.

Μετά την παρένθεση Γκασπάρτ (2000 – 2003), η Μπαρτσελόνα ξαναβρέθηκε στο δρόμο των επιτυχιών, με πρόεδρο τον Ζοάν Λαπόρτα, προπονητή τον Φρανκ Ράικαρντ και παίκτες, όπως οι Ροναλντίνιο, Ανρί, Μέσι, Ντέκο, Ετό, Ζιουλί, Πουγιόλ Ινιέστα και Τσάβι.

Το 2008 ξεκίνησε η τετραετία των μεγάλων επιτυχιών και του «εξωπραγματικού» ποδοσφαίρου («ποδόσφαιρο playstation» ονομάστηκε) για την Μπαρτσελόνα, με προπονητή τον παλιό της παίχτη Πεπ Γκουαρντιόλα και μεγάλο αστέρι τον αργεντίνο Λιονέλ Μέσι. Έως τις 27 Απριλίου 2012, οπότε ολοκληρώθηκε η εποχή Γκουαρντιόλα στους «μπλαουγκράνα», η Μπαρτσελόνα κατέκτησε 14 από τους 19 τίτλους που διεκδίκησε.