Άνδρες, περιφρουρήστε την φιλία σας πάση θυσία

Η πολυβραβευμένη ήδη ταινία «Τα πνεύματα του Ινισέριν» αποτελεί ένα δίδαγμα για την ευάλωτη φύση της ανδρικής φιλίας.

TO ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ  «Τα πνεύματα του Ινισέριν» που σαρώνει ήδη τα κινηματογραφικά βραβεία και θα ξεκινήσει να προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες από την ερχόμενη εβδομάδα, θα μπορούσε να συνοψιστεί σε ένα απόσπασμα διαλόγου των δύο πρωταγωνιστών στην αρχή του φιλμ. Ο Κολμ (Μπρένταν Γκλίσον) αποφασίζει ξαφνικά να τερματίσει τη μακροχρόνια φιλία του με τον Παντράικ (Κόλιν Φάρελ), ο οποίος, σοκαρισμένος, αναζητά μια εξήγηση.  

«Απλώς δεν σε συμπαθώ πια», λέει ο Κολμ.

«Μα αφού με συμπαθείς», του λέει ο Παντράικ.

«Όχι, δεν σε συμπαθώ», του ξαναλέει ο Κολμ.

Αυτό που ακολουθεί είναι η απότομη και δραματική διάλυση μιας φιλίας (σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από τον Παντράικ, ο Κολμ τον απειλεί ότι θα κόβει ένα-ένα τα ίδια του τα δάχτυλά) που εμείς, οι θεατές, δεν έχουμε γνωρίσει ποτέ στην ακμή της. Επειδή όμως πρόκειται για μια φιλία μεταξύ δύο ανδρών, μπορούμε να μαντέψουμε πώς θα μπορούσε να είναι: συντροφική, κατά βάση όχι βαθιά και πλήρως εξαρτημένη από την εγγύτητα ή τα κοινά ενδιαφέροντα  – εν προκειμένω, το να πηγαίνεις στην παμπ κάθε μέρα στις 2 το μεσημέρι. Και όλα αυτά μέσα σε μια ομίχλη παρήγορης ασημαντότητας. Αυτό ακριβώς είναι που ο Κολμ δεν μπορεί πλέον να αντέξει. «Απλά δεν έχω πια θέση στη ζωή μου για την ανία», λέει.

Οι άνδρες θέλουν να πιστεύουν ότι επειδή οι φιλίες μας αναπτύσσονται αργά και απαιτούν λίγη φροντίδα, είναι ανθεκτικές, όπως ένας φράχτης που προστατεύει από την ξηρασία. Στην πραγματικότητα όμως είναι τρομερά εύθραυστες –  χωρίς φροντίδα, συχνά μαραίνονται. Μπορεί να μοιάζουν εύκαμπτες, δεν είναι όμως φτιαγμένες να αντέχουν πολλές αλλαγές.

Όταν ο γνωστός συγγραφέας και ηθοποιός Μαξ Ντίκινς αρραβωνιάστηκε την κοπέλα του, προβληματιζόταν επειδή δεν μπορούσε να σκεφτεί κάποιον φίλο του αρκετά στενό ώστε να του ζητήσει να γίνει κουμπάρος του. Κάποιοι από τους πιο προφανείς υποψήφιους ήταν άνθρωποι με τους οποίους είχε να μιλήσει χρόνια. Μία προς μία, οι φιλίες του με άνδρες είχαν ξεθωριάσει. Ο προβληματισμός του για το γεγονός αυτό όμως κατέληξε σε ένα πολύ αστείο και συναρπαστικό βιβλίο που έγινε μπεστ – σέλερ: το «Billy No-Mates: Πώς συνειδητοποίησα ότι οι άνδρες έχουν πρόβλημα φιλίας».

Ο Ντίκινς αναγνώρισε αμέσως κάτι οικείο στην ταινία του Μάρτιν ΜακΝτόνα, παρότι «Τα πνεύματα του Ινισέριν» διαδραματίζονται σε ένα μικρό νησί στις ακτές της Ιρλανδίας πριν από έναν αιώνα. «Μου φάνηκε ότι ήταν μία από τις καλύτερες απεικονίσεις της ανδρικής φιλίας, αλλά και της ανδρικής ψυχικής υγείας, που έχω δει ποτέ στην οθόνη», λέει. «Είναι αρκετά σπάνιο μια φιλία, και ειδικά μια ανδρική φιλία, να αποτελεί το απόλυτο κέντρο μιας αφήγησης».

Μπορεί να αναγνωρίζετε αυτή την εικόνα της ανδρικής φιλίας: συναισθηματικά αναλφάβητη, χωρίς τελετουργικό, που κυμαίνεται μεταξύ της ελαφριάς κακοποίησης και της απόλυτης σιωπής. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, οι φιλίες μας μοιάζουν ασυλλόγιστες, απροετοίμαστες. Κανείς άνδρας δεν φαίνεται να ξέρει ακριβώς τι θέλει ή τι χρειάζεται από αυτές.

Αν είσαι άνδρας όμως, είναι δύσκολο να μη νιώθεις και κάποια στοργή γι’ αυτού του είδους τη σχέση. «Ίσως έχουμε την τάση να αναλύουμε υπερβολικά τις φιλίες», λέει ο Ντίκινς, «και να παθαίνουμε μια εμμονή με την ιδέα του ιδανικού φίλου που θα είναι για πάντα εκεί και θα διαβάζει την σκέψη σου». Οι ανδρικές φιλίες μοιάζουν περισσότερο με ένα είδος ταξιδιού, λέει, με τους δυο σας να στέκεστε δίπλα-δίπλα, με τα μάτια στραμμένα σε κάποιον κοινό προορισμό. «Όταν οι άντρες χάνουν αυτό το σημείο στον ορίζοντα, συχνά η φιλία τους παύει να είναι τόσο στενή, διότι αυτό είναι το ζουμί της. Αυτό είναι που την ωθεί προς τα εμπρός και την κρατά ενωμένη». Η ανδρική φιλία είναι σαν μια λέσχη – τα μέλη έρχονται και φεύγουν, αποχωρούν και επιστρέφουν.

Η υποτιθέμενη ανεπάρκεια της ανδρικής φιλίας έχει γεννήσει ως αντίδραση πολλά κινήματα και ομάδες με την πάροδο των χρόνων, μερικά από τα οποία προωθούν επίσημες τελετουργίες ανδρικού δεσμού, ενώ άλλα προσπαθούν να επαναφέρουν την παραδοσιακή αίσθηση του ανδρισμού που ο σύγχρονος κόσμος μας έχει κατά κάποιο τρόπο στερήσει. Πολλά από τα «μυθοποιητικά» ανδρικά κινήματα έχουν γεράσει άσχημα. Υπάρχουν όμως ακόμα πολλοί γκουρού εκεί έξω –  ο Τζόρνταν Πίτερσον, ας πούμε – που υποτίθεται ότι λένε στους άτυχους άντρες σκληρές αλήθειες, ενώ στην πραγματικότητα τους λένε απλώς αυτό που θέλουν να ακούσουν: ότι οι άντρες είναι τα πραγματικά θύματα της σύγχρονης κουλτούρας θυματοποίησης.

Αυτό που έμαθε ο Ντίκινς – και το βιβλίο του το αποδεικνύει περίτρανα – είναι ότι οι ανδρικές φιλίες, όπως όλες οι φιλίες, απαιτούν τακτική συντήρηση. Έρχεται μια στιγμή που διαπιστώνεις ότι οι πιο στενοί σου φίλοι είναι απλώς αυτοί που είναι προετοιμασμένοι να κάνουν όλη τη δύσκολη δουλειά. Και παρά τη συναισθηματική αδιαφάνεια και την εγκάρδια σκληρότητα που της διακρίνει, οι ανδρικές φιλίες εξακολουθούν να είναι ζωτικής σημασίας. Όπως γράφει ο Ντίκινς (παραφράζοντας τον Αμερικανό αθλητικογράφο Ίθαν Στράους): «Ναι, η αρρενωπότητα είναι λίγο τοξική – γι’ αυτό μου αρέσει».

Πηγή: lifo.gr