Η αισθητική προσφορά της χαράκτριας Ρένας Ανούση – Ηλία του Κώστα Ευαγγελάτου

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

Η Ρένα Ανούση-Ηλία γεννήθηκε στην Αθήνα το 1934. Σπούδασε χαρακτική στην ΑΣΚΤ

με υποτροφία του Ι.Κ.Υ., στο εργαστήριο του Γιάννη Κεφαλληνού, στυλοβάτη της χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα, από το 1952-57. Πήρε δίπλωμα με άριστα και έπαινο στην έγχρωμη ξυλογραφία και τα θεωρητικά μαθήματα. Συμμετείχε έκτοτε σε πολλές εκθέσεις που διοργανώθηκαν, όπως  το 1969, 1973 και 1975 στην Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση στο Ζάππειο Μέγαρο και το 1986 στην Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός από το 1966-2001 στη Μέση και Ανώτατη Εκπαίδευση. Έχει διδάξει Ειδική Διδακτική Τέχνης στα ΠΕΚ Αθηνών και Ανατολικής Αττικής, στους νηπιαγωγούς, δασκάλους και καθηγητές καλλιτεχνικών μαθημάτων. Η Ένωση Καθηγητών έχει εκδώσει βιβλίο «Το Εικαστικό Παιχνίδι» με έργα των μαθητών της από την διδασκαλία της στην πρότυπο Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, όπου δίδαξε από το 1971 έως το 2001.

Είναι μέλος του ΕΕΤΕ και του σώματος κριτών αυτού. Υπήρξε Γενική γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου και έφορος χαρακτικής. Έχει συμμετάσχει σε  συνέδρια, σεμινάρια και συμπόσια σχετικά με την τέχνη και την εκπαίδευση. Είναι μέλος της ομάδας έκδοσης διδακτικών βιβλίων για την τέχνη, του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Διδάσκει στο Ανοιχτό εργαστήριο Χαρακτικής του Δήμου Νίκαιας – Ρέντη, που λειτουργεί σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος από το 2010  (Σχέδιο, Ξυλογραφία, όρθιο ξύλο κι άλλες τεχνικές). Το 2008 έκανε εισήγηση και εργαστήριο Πανελλαδικό συνέδριο στην ΑΣΚΤ με θέμα Χαρακτική: Από τη γραμμή στη φόρμα, στο τύπωμα, στην αποκάλυψη. Ήταν μέλος της συγγραφικής ομάδας για την έκδοση του διδακτικού βιβλίου των Εικαστικών της Α΄ Γυμνασίου Εργασιών Από το 1986 έως σήμερα αρθρογραφεί στο περιοδικό «Εικαστική Παιδεία» με θέματα σχετικά με την εκπαίδευση.

Έχει παρουσιάσει σειρές έργων της σε θεματικές ατομικές εκθέσεις όπως το στο Art Tower Agora «Άγγελοι» 2003, στον  Τεχνοχώρο art gallery «Περί Ελευθερίας» και «Οδοιπορικό στον ΟΛΥΜΠΟ» 2012, στην Πινακοθήκη Ζίτσας 2014, στην Πινακοθήκη Καλλιθέας «Τέχνη μεσ’ τον Χειμώνα» 2014, στον  Τεχνοχώρο «Το Μεσολόγγι και ο Λόρδος Βύρων» 2014, Ατομική έκθεση «60 χρόνια χαρακτικής και ζωγραφικής 1957-2017», στο χώρο ART ΚΟΡΑΗ της Εθνικής Ασφαλιστικής 2017,  Ατομική  έκθεση με τίτλο «Η Λευκάδα εντός μου» στο Πνευματικό Κέντρο Λευκάδας 2012. Συμμετείχε επίσης σε πολλές ομαδικές εκθέσεις  και εικαστικά φεστιβάλ στην Ελλάδα και διεθνώς: Ελληνική Μεταπολεμική Χαρακτική, Πρώτη Μεσογειακή Biennale Χαρακτικής, Μιράμπελο Κρήτης 1988, Διεθνής Τριενάλε Ex Libris, Λευκάδα 2008,  Ελληνική Εθνική Επιτροπή UNICEF “Αντισταθείτε”, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων 2009, «Athens – Print fest» – Ένωση Ελλήνων Χαρακτών – Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Αθηναίων 2009, Έκθεση Εικαστικών Τεχνών μελών του ΕΕΤΕ Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων Μελίνα Μερκούρη 2011, Print Feste second edition – Plan B. 2o Διεθνές Φεστιβάλ χαρακτικής & εκτυπώσεων Μέγαρο Ευνάρδου (ΜΙΕΤ) 2012, Ένωση Ελλήνων Χαρακτών, Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας Δήμου Αθηναίων 2012, Τεχνοχώρος «Η Γραμμή της χαρακτικής ενώνει Αθήνα-Φλωρεντία» II Bisione Φλωρεντία 2012, ΕΕΤΕ «Αντίσταση τώρα», Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων 2014, Ομαδική έκθεση εικαστικών “Μεσόγειος. «Η Μεσόγειος Θάλασσα μέσα από την ποίηση των λαών της” στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά 2018, Ομαδική έκθεση χαρακτικής «Από καρδίας», Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Αθηνών 2019,  Έκθεση με τίτλο «Χαράκτες εν κοινωνία» 2019, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννίνων. Πινακοθήκη Χαρακτικής Δήμου Ζίτσας 2021, Ομαδική έκθεση του ΕΕΤΕ «200+ 1821-2021. Περί Ελευθερίας». Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» 2021,  ΕΕΤΕ,  Ιστορική έκθεση της χαρακτικής με τίτλο: «Από την προϊστορία στην Ελλάδα του σήμερα». ΑΣΚΤ 2022. Συμμετείχε επίσης σε ομαδικές εκθέσεις στο εξωτερικό: Βαρκελώνη 1979,  Universal Festival Τόκιο 1986,  Warsaw Kilcen Poznan 1989,  Contemporary Greek Graphic Art Artist of the Soviet Union, Moscow 1989,  Gallery Belgrade 1990,  Grand Prix European des Beaux Arts, Bourg de Peage Γαλλία 1990,  Biennale Warsaw 1992,  Art Bratislava 1995,  Internation Art Ljublijana 1995, Ρώμη, Museo Nazionale Romano – Terme di Diocleziano 2012,  Σαγκάη με το ΕΕΤΕ 2013, Ελληνική Χαρακτική στην Ιαπωνία, Τόκιο, 8η Διεθνής Έκθεση Art Biennale Πεκίνο 2019 κ.α.

Η Ρένα Ανούση-Ηλία έχει λάβει Βραβεία και Διακρίσεις από το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Πολιτισμού, την Ευαγγελική Σχολή. Το 2019 βραβεύτηκε για την πολυετή προσφορά στην εικαστική εκπαίδευση και στις τέχνες από την Ένωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων και εκτέθηκαν έργα της στο χώρο της παλαιάς βιβλιοθήκης της ΑΣΚΤ.

Για το χαρακτικό, το ζωγραφικό και γενικά το εικαστικό της έργο έχουν γράψει εικαστικοί και ιστορικοί τέχνης. Ανάμεσα τους η αείμνηστη, στενή φίλη της Ντιάνα Αντωνακάτου, ο Στέλιος Λυδάκης, ο Βαρθολομαίος Παπαδαντωνάκης, η Μαίρη Παπακωνσταντίνου, η Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν κ.α. Η τεχνοκριτικός Βεατρίκη Σπηλιάδη είχε διατυπώσει σε κείμενο της: Η Ρένα Ανούση-Ηλία ακολουθεί την παραστατική έκφραση. Την ενδιαφέρει το αντικείμενο και το θέμα. Η εικόνα της έχει μια ρεαλιστική ποιότητα χωρίς να προσηλώνεται σε νατουραλιστικές λεπτομέρειες. Το σχέδιο της αναπτύσσει ελεύθερα το θέμα της. Το ανθρωποκεντρικό αυτό έργο εστιάζει στα πρόσωπα των παιδιών και των γέρων, που απηχούν τις συνθήκες ζωής, συνήθως δύσκολες, συχνά δραματικές. Οι μορφές επικρατούν στη σύνθεση, εκτοπίζοντας πολλές φορές κάθε άλλο στοιχείο. Η ανθρώπινη μορφή, καθρέφτης όλων των καλών και όλων των δεινών του κόσμου, αποκτά στο έργο της δύναμη συμβόλου.»

Γνώρισα την Ρένα Ανούση σε ομαδική έκθεση που συμμετείχαμε το 1981 στη Γκαλερί «Συλλογή». Είδα όμως ατομική της έκθεση στη Γκαλερί Θόλος, της ποιήτριας Εύας Δελαβίνια, το 1983 λίγο πριν φύγω για σπουδές στη Νέα Υόρκη και μου άρεσε πολύ η σεμνή λιτότητα των ξυλογραφιών της. Με την οριστική επάνοδο μου στην Αθήνα το 1986 είχα την χαρά να παρακολουθώ τις πολλαπλές φάσεις της γόνιμης έκφρασης της, να συνεκθέτουμε σε μεγάλες εκθέσεις του ΕΕΤΕ και να ανταλάσσουμε απόψεις για την τέχνη της εποχής μας.

Η αισθητική προσφορά της, εικαστική και εκπαιδευτική, είναι σημαντική και πολυδιάσταστη. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν τα επιζωγραφισμένα βότσαλα, στα οποία αποκαλύπτει τις πολύκογχες κρυπτόμενες μορφές αιθέριων όντων, που έχει διαγράψει το νερό σε αυτά και τις φέρνει σχεδιαστικά με σχεδόν παιδική χαρά και φανταστική δροσερή αμεσότητα στο οπτικό μας πεδίο.

Κώστας Ευαγγελάτος

Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της τέχνης.

(Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο ένθετο Art and Business της εφημ. ΑΞΙΑ)