Η σημασία της μουσικής παιδείας και η συμβολή της στη διάπλαση των παιδιών

Πώς οι ορχήστρες, οι χορωδίες και τα μουσικά σύνολα αυξάνουν την ανεκτικότητα των παιδιών και δρουν θεραπευτικά όταν χρειάζεται;

Η ενσυναίσθηση, η ανεκτικότητα, η υπομονή και η προσαρμοστικότητα είναι δεξιότητες που χρειάζεται να διαθέτουμε ως άτομα για να έχουμε κοινωνίες όπου επικρατούν η αρμονία, ο σεβασμός και η δημιουργικότητα.

Αυστραλιανές μελέτες έδειξαν ότι αυτές οι ιδιότητες ενισχύονται και καλλιεργούνται στα παιδιά με τη συμμετοχή τους σε μια μουσική ομάδα – μια χορωδία ή ορχήστρα ή μουσικό σύνολο.

Ερευνητές από τον Πανεπιστήμιο της Τασμανίας εξέτασαν νεαρούς μουσικούς ηλικίας 14-25 ετών και συνέλεξαν σχόλια από καθηγητές, μαέστρους και διευθυντές που δουλεύουν με κρατικές ορχήστρες, ειδικευμένα σύνολα και χορωδίες, κατά το χρονικό διάστημα 2021 – 2022.

Ανακάλυψαν ότι η συμμετοχή των παιδιών σε μια κοινή μουσική δραστηριότητα αναπτύσσει την προσαρμοστικότητά τους, καθώς τους διδάσκει να ακούν ο ένας τον άλλον και να ακολουθούν γρήγορα τις αλλαγές.

Σύμφωνα με τους Ουίλιαμ Τζέημς Μπέηκερ, Αν-Μαρί Φορμπς και Κιμ ΜακΛήοντ, ομιλητές του Πανεπιστημίου, «οι μουσικοί πρέπει να καταλαβαίνουν τι συμβαίνει γύρω τους και να μπορούν να αλλάζουν το παίξιμό τους (αργά ή γρήγορο, δυνατό ή απαλό) σύμφωνα με τον γενικό τρόπο του συνόλου. Πρέπει να αξιολογούν και να υπολογίζουν τη συμβολή κάθε ατόμου, όχι μόνο τη δική τους.»

Παρόλο που παρόμοιες ανάγκες υπάρχουν και σε άλλες δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός, ο χορός ή και οι ακαδημαϊκές μελέτες, η μουσική συγκεκριμένα – το να παίζεις μουσική – απελευθερώνει τις ορμόνες του σώματος (ντοπαμίνη, σεροτονίνη κ.ά.), οι οποίες προκαλούν το αίσθημα της χαράς και της ευεξίας και μας δημιουργούν την επιθυμία για περαιτέρω ενασχόληση.

«Παίζοντας μουσική απελευθερώνεται και ωκυτοκίνη, η ορμόνη του δεσμού και της αγάπης, κάτι που ενισχύει την αίσθηση της ομαδικότητας και μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.»

Για τα νεαρά άτομα, η μουσική είναι μια πολύτιμη ανάπαυλα στο φορτωμένο σχολικό / πανεπιστημιακό τους πρόγραμμα. Τους βοηθά επίσης στη διαχείριση και έκφραση των συναισθημάτων τους και τους ενδυναμώνει, ιδίως σε μια εποχή που είναι γεμάτη αντιξοότητες για τους νέους και η ευελιξία χρειάζεται περισσότερο από ποτέ.

 Η θεραπευτική δύναμη της μουσικής

 Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση ενός 8χρονου αγοριού, που χάρη στην ενασχόληση με τη μουσική σύνθεση μπόρεσε να εκφράσει τον εαυτό του, να κυριαρχήσει στα αρνητικά συναισθήματα που του προκαλούσε η μάχη του με τον καρκίνο και να αναθαρρήσει.

«Μεγάλο μέρος της εκφραστικής του ικανότητας είχε χαθεί εξαιτίας της θέσης του όγκου στο σώμα του, γι’ αυτό και δώσαμε έμφαση στη σύνθεση μουσικής και τραγουδιών», εξηγεί η Λουίζ Μάιλς, μουσικοθεραπεύτρια στο Νοσοκομείο Παίδων του Περθ «Πριγκίπισσα Μαργαρίτα».

«Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η επιμονή του να συνεχίσει να παίζει και να γράφει, παρά τις δυσκολίες.

«Η μουσική έχει τεράστια δύναμη και, ιδίως όσον αφορά τα άρρωστα παιδιά, τα βοηθά να αντιληφθούν τις δυνάμεις τους και να αναπτύξουν την ανεκτικότητά τους. Έτσι, όταν οι δυσκολίες αυξηθούν είναι καλύτερα  προετοιμασμένα για να τις αντιμετωπίσουν.»

Η Ρανίτα Σίντου, εργοθεραπεύτρια, επίσης αναγνωρίζει τα οφέλη της μουσικής για τα άρρωστα παιδιά:

«Μέσω του ρυθμού, των τόνων, των επιτονισμών και της μελωδίας, η μουσική έχει άμεσο αντίκτυπο στις πολύ νεαρές ηλικίες, ιδιαίτερα στο προ-λεκτικό στάδιο, προσελκύοντας τα παιδιά και δημιουργώντας τρόπους επικοινωνίας. Όταν χρησιμοποιείται με τον κατάλληλο τρόπο, τα θεραπευτικά της αποτελέσματα είναι σχεδόν μαγικά.»