«Γέφυρα DE BOSSET: Ο μεγαλύτερος σύνδεσμος του Αργοστολιού με το παρελθόν»

Η ιστορική γέφυρα De Bosset  ή γέφυρα του Δεβοσέτου ή για τον απλό λαό o «Πόντες» είναι η μεγαλύτερη λίθινη γέφυρα της Ευρώπης. Συνδέει την πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς, το Αργοστόλι, με την απέναντι ακτή («Ταμπάκικα») και αποτελεί το τεχνητό «σύνορο» της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου (εικόνες 1 και 2). Στο προς το Αργοστόλι άκρο της, όπου βρίσκεται ο ιερός ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου Σισσιωτίσσης, ρίπτεται κάθε χρόνο στη θάλασσα ο Τίμιος του Κυρίου Σταυρός την ημέρα των Θεοφανίων. Το άλλο άκρο της καταλήγει στον λεγόμενο «τόπο αναπαύσεως» όπου βρίσκεται το Ελληνικό, το Αγγλικό και το Καθολικό Κοιμητήριο. Στο Ελληνικό Κοιμητήριο δεσπόζει ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Δραπανιώτισσας, προστάτιδας του Αργοστολίου. Από τον Ιερό Ναό, από τις αρχές του 19ου αι. (Πουλάκη-Κατεβάτη, 2003) και κάθε χρόνο στις 24 του Σεπτέμβρη, ξεκινά η ιερά εικόνα της Παναγίας και με τη συνοδεία του σεβαστού κλήρου, των τοπικών αρχών, καλλίφωνων ιεροψαλτών, πλήθους πιστών και της Φιλαρμονικής Σχολής Κεφαλληνίας διασχίζει τη γέφυρα για να φτάσει στο Αργοστόλι. Στην πρωτεύουσα η εικόνα τίθεται για προσκύνημα για μια εβδομάδα στον ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, ενώ πριν από το σεισμό του 1953 αυτό γινόταν στο μητροπολιτικό Ναό του Σωτήρος. Ο Πόντες είναι η «γέφυρα των στεναγμών και των δακρύων» (Πουλάκη-Κατεβάτη, 2003) και «συμβολίζει για τους κατοίκους του Αργοστολίου τη μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο» (Δεμπόνος, 1999). Όμως, για τον Πόντε δεν αρμόζει η λέξη «θάνατος». Αρμόζει μόνο η λέξη «αειφορία»

Το παρόν άρθρο αφιερώνεται στα 250 χρόνια της πόλης του Αργοστολίου ως πρωτεύουσα της Κεφαλληνίας και γράφτηκε με σκοπό:

* Να συμβάλλει στη ανάδειξη της ιστορικής αξίας της γέφυρας De Bosset,

* Να συμβάλλει στην ανάδειξη των ξεχωριστών περιβαλλοντικών και αρχιτεκτονικών ιδιαιτεροτήτων της γέφυρας, αλλά και της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή σήμερα,

* Να δώσει έμφαση στις πολιτιστικές, θρησκευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη γέφυρα,

* Να συμβάλλει στην αφύπνιση αλλά και στην εξύψωση της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής συνείδησης όλων αυτών που θα το διαβάσουν,

* Να ευαισθητοποιήσει τις τοπικές αρχές αλλά και να τους δώσει κίνητρα για να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για τη ορθολογική διαχείριση του μνημείου με απώτερο στόχο την αειφορία του.

Η γέφυρα De Bosset κατασκευάστηκε το 1812 από τον Ελβετό μηχανικό Κάρολο-Φίλιππο De Bosset, αξιωματικό του Αγγλικού στρατού και διοικητή της Κεφαλληνίας με μήκος 900 γαλλικά μέτρα. Ένωσε το Αργοστόλι με την απέναντι ακτή ώστε να παρακαμφθεί το γεμάτο κουνούπια έλος του Κουτάβου. Αρχικά ήταν ξύλινη πασσαλόπηκτη. Δεν είχαν περάσει 15 ημέρες από την έναρξη του έργου όταν ο δημοτικός κήρυκας ανήγγειλε με όλη τη δύναμη της φωνής του πως άνθρωποι και ζώα μπορούσαν να περνούν ελεύθερα τη γέφυρα μέσα από το λιμάνι του Αργοστολίου (Κοσμετάτου, 1991; Δεμπόνος, 1999).

Η πρώτη ξύλινη γέφυρα πολύ σύντομα αντικαταστάθηκε με την κατασκευή λίθινων καμαρών, κάθε 4 μέτρα, που συνδέθηκαν με χοντρούς δρύινους δοκούς τους οποίους κάλυψαν σανίδες από ναυπηγήσιμη ξυλεία (Κοσμετάτου, 1991; Δεμπόνος, 1999). Η κατασκευή εξασφάλιζε ασφαλή και άνετη διάβαση και τέλειωσε μέσα σε τρία – τέσσερα χρόνια. Εμφανίζει διπλή κάμψη, έτσι ώστε να εκτείνεται σε δύο μέτωπα για να αντιμετωπίζει ευκολότερα την ορμή των κυμάτων (εικόνα 2) αλλά και για να ανακυκλώνονται τα νερά της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου.

Τότε ο De Bosset πρότεινε την ανέγερση ενός μνημείου προς τιμή του έθνους που είχε την πρωτοβουλία της κατασκευής του έργου. Έτσι, στο μέσο της τεθλασμένης γέφυρας και σε ένα πλάτωμα προς τα δυτικά κατασκευάστηκε ένας τετράγωνος περίβολος που περιβαλλόταν από 8 κιονίσκους και συνδεόταν με τη γέφυρα. Στη μέση του περιβόλου στήθηκε ένας οβελίσκος από μαρμαρόπετρα με ύψος 10 μ. (εικόνα 3). Η «κολόνα», όπως την ονομάζουν οι ντόπιοι, υψώθηκε σαν έκφραση ευγνωμοσύνης της Βουλής των Κεφαλλήνων για την κατασκευή της γέφυρας, προς τη Μεγάλη Βρετανία. Σε κάθε πλευρά της υπήρχε η επιγραφή «ΤΗ ΔΟΞΗ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΩΝ» γραμμένη σε 4 γλώσσες (Ελληνικά, Αγγλικά, Ιταλικά και Λατινικά) (Κοσμετάτου, 1991; Δεμπόνος, 1999). Επίσης, προς τιμή του De Bosset στερεώθηκε πάνω σε βράχο πλάκα με την επιγραφή «ΚΑΡΟΛΩ-ΦΙΛΙΠΠΩ ΔΕ ΒΟΣΣΕΤ ΑΡΙΣΤΩ ΗΓΕΜΟΝΙ ΚΑΙ ΚΟΣΜΗΤΟΡΙ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΑΥΤΗΣ, Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΛΗΝΩΝ» στα Ελληνικά και στα Ιταλικά, η οποία βρίσκεται στο ύψωμα πάνω από το Αγγλικό Κοιμητήριο στο Αργοστόλι. Ο βράχος τυλίχτηκε με θάμνους στα τόσα χρόνια που πέρασαν και μόλις το έτος 2002 έγινε ορατός εκ νέου (Πουλάκη-Κατεβάτη, 2003). Επιπλέον το νησί για να τιμήσει τον εμπνευσμένο κυβερνήτη του έκοψε χρυσό μετάλλιο με το ίδιο κείμενο της πλάκας.

Στα επόμενα χρόνια η γέφυρα ανακαινίστηκε από τον Νάπιερ (1822-1830), ο οποίος έφτιαξε τα φρύδια, τους ωραίους προβόλους και τα τειχάκια των στηθαίων. Τελικά (Έβερτον, 1842-1848) έγινε λιθόκτιστη με 16 διαδοχικές ελλειπτικές αψίδες («κασόνια») από λοξωτούς πωρόλιθους. Στα άκρα κατασκευάστηκε πέτρινο στηθαίο, με περίτεχνα κλειδώματα «κολονάκια» κατά διαστήματα, που καθιστούσαν την κατασκευή ανθεκτική και αρχιτεκτονικά αρμονική, μορφή που έχει ως σήμερα (εικόνες 4 και 5). Το κατάστρωμα στρώθηκε με ψιλό χαλίκι φύσεως κιμωλίας («κιμηλιά») (Κοσμετάτου, 1991; Δεμπόνος, 1999).

Τον Φεβρουάριο του 1867 σεισμός με «κυματώδεις κλονισμούς» περιέστρεψε τον οβελίσκο και προκάλεσε σημαντικές ζημιές στη γέφυρα. Η ταχύτητα των υπηρεσιών Μηχανικού της νήσου να ολοκληρώσουν τη μελέτη επισκευής σε ένα μήνα, δείχνει πόσο σημαντική για τη ζωή του Αργοστολίου ήταν η άρτια λειτουργία του έργου (Δεμπόνος, 1999).

Μέσα στη δεκαετία του 1920 εμφανίζονται στη γέφυρα τα πρώτα αυτοκίνητα δίπλα στα κάρα, τις άμαξες, τα γαϊδούρια και τα άλογα. Τον Αύγουστο του 1931 δημοπρατήθηκε η «περιφερειακή» του Κουτάβου και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους άρχισε η κατασκευή της από τον εργολάβο μηχανικό Μοντεσάντο, από το βυρσοδεψείο του Στίβα («Ταμπάκικα») μέχρι τη Σισσιώτισσα. Η γέφυρα απαλλάχθηκε κάπως από τα βάρη.

Το 1940 οι Ιταλικοί βομβαρδισμοί προκάλεσαν ρωγμές στη γέφυρα (εικόνα 6). Τα χρόνια της Ιταλικής Κατοχής της Κεφαλληνίας (1941-1943) οι κατακτητές έξυσαν και έσβησαν τις επιγραφές της «κολόνας», προφανώς γιατί προσδοκούσαν στην προσάρτηση των Ιονίων Νήσων στην Ιταλία (Πουλάκη-Κατεβάτη, 2003). Η μικρόνοια των φασιστών νόμισε πως θα μπορούσε να διαγράψει τη μνήμη Τα ίχνη της ασέβειας είναι ορατά σήμερα στις πλευρές του οβελίσκου. Το 1944 οι Γερμανοί τοποθέτησαν εκρηκτικούς μηχανισμούς κατά μήκος της προκυμαίας και της γέφυρας του Αργοστολίου, από το «Μέτελα» (Ναυτική Σχολή) μέχρι τα «Ταμπάκικα». Σκόπευαν να τους πυροδοτήσουν φεύγοντας από το νησί, το Σεπτέμβρη του ίδιου έτους. Όμως, τους παρακολουθούσαν ντόπιοι αγωνιστές σε συνεργασία με Ιταλούς και Σλοβένους στρατιώτες, έκοψαν τα καλώδια και έσωσαν τη γέφυρα και την πόλη (Sfiligoj, 2004).

Ο καταστροφικός σεισμός του 1953 προκάλεσε σοβαρότατες ζημιές στη γέφυρα. Το οδόστρωμα και τα μέτωπα στα πλαϊνά της γέμισαν ρωγμές. Γκρεμίστηκαν τα στηθαία και άλλα ρίχτηκαν στη θάλασσα και άλλα στο κατάστρωμα. Βούλιαξε μεγάλο τμήμα της στο ύψος της 4ης αψίδας προς τη μεριά του Αργοστολίου. Στην «κολώνα» μετατοπίστηκαν οι λίθοι που τη συναρμολογούσαν (εικόνα 7). Σύμφωνα με μαρτυρίες, μετά το σεισμό, έφτασε με πλοίο στο Αργοστόλι Αγγλική (;) σιδερένια γέφυρα για να τοποθετηθεί από το καφενείο του Παπαδάτου μέχρι τα «Ταμπάκικα». Όμως, μετά από λίγες ημέρες φορτώθηκε για να επιστραφεί πίσω. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 συναντάμε στα αβαθή δίπλα στην «πληγωμένη» γέφυρα τα παροπλισμένα ”liberty” εξαιτίας της τότε ναυτιλιακής κρίσεως (εικόνα 8).

Μετά το σεισμό, η γέφυρα επισκευάστηκε μερικά και δόθηκε άμεσα στην κυκλοφορία. Παράλληλα άρχισαν τα μπαζώματα στον Κούταβο και μεγάλωσε η παράλια ζώνη. Το πρώτο τόξο της γέφυρας προς τη μεριά του Αργοστολίου βρέθηκε θαμμένο στην παραθαλάσσια επέκταση… Το Μάιο του 1961 άρχισαν οι πρώτες ουσιαστικές μετασεισμικές εργασίες ριζικής επισκευής της γέφυρας από τον εργολάβο κ. Πέτρο Βαγγελάτο, με μελέτη και επίβλεψη του μηχανικού κ. Δημήτρη (Τάκη) Παυλάτου. Φτιάχτηκαν τσιμεντένια στηθαία ενώ δύο τοξωτά ανοίγματα κλείστηκαν με τσιμέντο. Το καλοκαίρι του 1969 επαναλήφθηκαν οι εργασίες ριζικής επισκευής από τον ίδιο μηχανικό και το Δεκέμβριο του ίδιου έτους η γέφυρα δόθηκε στην κυκλοφορία.

Το Μάρτιο του 1970 η γέφυρα De Bosset χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ως εκ τούτου προστατεύεται από τις διεθνείς υπάρχουσες αρχές για τη διάσωση των μνημείων σε συνδυασμό με την υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία. Το έτος 1972 στο Αργοστόλι τιμήθηκαν οι απόγονοι του De Bosset από την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους φορείς. Τον Ιούλιο του 1973, ύστερα από γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (Κ.Α.Σ.) και με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού κ. Παναγιωτάκη, ξεκινούν εργασίες αντισεισμικής ανακατασκευής της γέφυρας με μελέτη του συμπολίτη μας μηχανικού κ. Τάκη Παυλάτου.

«Η Γέφυρα του De Bosset ή Πόντες είναι Έργο Ιστορικό, Μνημειακό, Αιώνιο, εξαιρετικής αισθητικής, γραφικότατο, για την εποχή του (1812) ουτοπικό, δείγμα τόλμης και φαντασίας του Ανθρώπου και του Τεχνικού. Το σεβάστηκε ο Χρόνος, το επλήγωσε ο καταστρεπτικός σεισμός της 12ης Αυγούστου 1953. Εκεί ο ρομαντικός βραδινός περίπατος των Συμπολιτών. Από εκεί ο ύστατος δρόμος προς το κοιμητήριο του Δραπάνου.» γράφει χαρακτηριστικά ο κ. Παυλάτος και προσθέτει «Θα μείνει αιώνια, να θυμίζει Ιστορία, Αγάπη, Τέχνη, Τεχνική και θέληση των αδάμαστων Ανθρώπων στο Χρόνο που έφυγε και φεύγει.» Προς τιμήν του κ. Παυλάτου έχουν τοποθετηθεί δύο αναμνηστικές μαρμάρινες πλάκες πάνω στην «κολόνα» (εικόνα 9) στις οποίες αναγράφεται αντίστοιχα «ΗΔΕ ΣΤΗΛΗ ΤΟ 1953 ΥΠΟ ΣΕΙΣΜΟΝ ΚΑΤΕΡΕΙΠΩΘΗ 1963 ΑΝΕΣΤΗΛΩΘΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΥΛΑΤΟΥ ΑΜΙΣΘΙ» και «ΗΔΕ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟ 1953 ΥΠΟ ΣΕΙΣΜΟΝ ΚΑΤΕΡΕΙΠΩΘΗ 1975 ΑΝΕΣΤΗΛΩΘΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΥΛΑΤΟΥ ΑΜΙΣΘΙ». Οι πλάκες αυτές από τότε που τοποθετήθηκαν δε συντηρήθηκαν ποτέ.

Το έτος 1978, με προσωπική δαπάνη του τότε δημάρχου Αργοστολίου κ. Μαρίνου Φωκά Κοσμετάτου, αντικαταστάθηκε το παλαιό ηλεκτρικό δίκτυο της γέφυρας De Bosset με νέο σύγχρονο ηλεκτροφωτισμό που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Αργοστολίου η γέφυρα χαρακτηρίστηκε πεζόδρομος (Αντώνης Τρίτσης, 1985). Όμως, δέκα χρόνια αργότερα (1995) η Εθνική οδός Αργοστολίου-Σάμης, τμήμα της οποίας είναι η γέφυρα, κατατάσσεται στο Τριτεύων Εθνικό δίκτυο. Η αρμοδιότητα και ευθύνη ανήκει στη Νομαρχία Κεφαλληνίας. Το 1997 κλιμάκιο του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.) διενεργεί αυτοψία στη γέφυρα και προτείνεται η λήψη άμεσων μέτρων.

Τον Οκτώβριο του 1999 ο Δήμος Αργοστολίου και ο Ελληνο-Ελβετικός σύνδεσμος «Ι.Γ. Εϋνάρδος» αναρτούν στον μαντρότοιχο της παιδικής χαράς στην οδό De Bosset στο Αργοστόλι μαρμάρινη πλάκα «ΣΤΗΝ ΑΓΑΘΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΕΛΒΕΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ CHARLES PHILLIP DE BOSSET ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 1810-1814 ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΤΗΣ ΟΜΩΝΥΜΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ».

Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (2001), έπειτα από γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ., αποφασίστηκε η πεζοδρόμηση της γέφυρας De Bosset για λόγους προστασίας του μνημείου, όπως και η εκπόνηση των απαραίτητων μελετών αποκατάστασης. Η απόφαση πεζοδρόμησης παρέμεινε ανενεργή.

Το έτος 2003 το ΥΠ.ΠΟ. αναθέτει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης την εκπόνηση της μελέτης «Αποκατάσταση και ενίσχυση της γέφυρας De Bosset στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς». Τον Ιούνιο του επόμενου έτους διενεργήθηκαν στη γέφυρα ερευνητικές γεωτρήσεις όπου διαπιστώθηκε ότι «το έδαφος θεμελίωσης είναι πολύ χαμηλής αντοχής και ιδιαίτερα συμπιεστό». Τότε το ΥΠ.ΠΟ. θα παρέμβει άμεσα επιβάλλοντας την απαγόρευση της διέλευσης των τροχοφόρων από τη γέφυρα για την αποφυγή της περαιτέρω επιβάρυνσης και φθοράς του μνημείου. Στις 19 Ιουλίου του 2005 η γέφυρα έκλεισε οριστικά (;) για τα αυτοκίνητα. Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο με την παρουσία του αρμόδιου Υπουργού, του Βουλευτή Κεφαλληνίας, υπηρεσιακών παραγόντων και εκπροσώπων της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης όλοι συμφώνησαν καταρχήν ότι η γέφυρα Δεβοσέτου αποτελεί μνημείο και είναι ανάγκη να αναστηλωθεί στην μορφή που είχε αρχικά. Συζητήθηκε διεξοδικά και η πρόταση η αναστήλωση να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι δυνατή η μελλοντική χρήση της γέφυρας ως μονόδρομου με τη δυνατότητα διελεύσεως κινητών φορτίων, μεγίστου βάρους 10 τόνων, για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών.

Τον Απρίλιο του 2007 με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού εγκρίνεται η οικονομοτεχνική μελέτη του Έργου «Αποκατάσταση και Ενίσχυση της Γέφυρας De Bosset στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς». Τον Ιούνιο το Νομαρχιακό Συμβούλιο Κεφαλληνίας και Ιθάκης και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αργοστολίου, με ομόφωνα ψηφίσματά τους, ζητούν την αναθεώρηση της μελέτης της γέφυρας ώστε να συμπεριλάβει και την κυκλοφορία ελαφρών Ι.Χ. αυτοκινήτων. Ένα μήνα μετά ο βουλευτής Κεφαλληνίας ανακοινώνει την ένταξη του έργου αναστήλωσης και αναπαλαίωσης της γέφυρας στο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Μετά την αποκατάσταση η γέφυρα θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως πεζόδρομος. Κατ’ εξαίρεση θα διέρχονται από αυτή πυροσβεστικά και νοσοκομειακά οχήματα μέχρι βάρους 10 τόνων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Αναμένουμε και προσδοκούμε.

Σε μία ολομέλεια του τοπικού Κυβερνητικού Συμβουλίου κάποια ημέρα του 1812, ο De Bosset (εικόνα 10) πρότεινε ένα σχέδιο κατασκευής μιας γέφυρας που θα συνέδεε το νοτιότερο άκρο της πόλης του Αργοστολίου με την απέναντι ακτή του Δραπάνου, παρακάμπτοντας το έλος του Κουτάβου. Το σχέδιο ήταν θεμελιωμένο στα τεράστια πλεονεκτήματα που θα προσφέρονταν στα χωριά και στο Αργοστόλι από την εύκολη και άμεση επικοινωνία μεταξύ τους, συμβάλλοντας στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη. Όμως, το Συμβούλιο «Κονσίλιο» των Ευγενών «Κονσιλιέρων» του Αργοστολίου αντιδρούσε στην κατασκευή της γέφυρας. Τότε ο ταγματάρχης De Bosset, οργισμένος τράβηξε το ξίφος του και σύροντάς το πάνω στο τραπέζι διακήρυξε με αποφασιστικότητα: «Το ξίφος μου θα λύσει το γόρδιο δεσμό!» (Κοσμετάτου, 1991; Δεμπόνος, 1999).

Σήμερα, δύο αιώνες μετά, πολλά έχουν ειπωθεί για τον «Πόντε» από ένα πλήθος σύγχρονων «Κονσιλιέρων». Πόσα, όμως, έχουν υλοποιηθεί; Ή μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε πόσα από αυτά πρέπει να υλοποιηθούν και πόσα δεν πρέπει Ο De Bosset τραβώντας το ξίφος του επιβλήθηκε στους «Κονσιλιέρους» της εποχής του. Πότε, επιτέλους, θα εμφανιστεί ο σύγχρονος De Bosset;

Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που οι ντόπιοι βαρκάρηδες περνούσαν με τη βάρκα κάτω από τις αψίδες για να ψαρέψουν στη λιμνοθάλασσα του Κουτάβου. Αν κάποιος επισκεφτεί τη γέφυρα σήμερα, δύο σχεδόν αιώνες μετά την κατασκευή της και δύο χρόνια μετά το κλείσιμό της, θα έρθει αντιμέτωπος με εικόνες εγκατάλειψης και με πράξεις υποκρισίας και ασέβειας προς την ιστορία του μνημείου! Θα συναντήσει τα «κασόνια» που έχουν υποστεί καθίζηση, τις ρωγμές στο κατάστρωμα (εικόνα 11), τα διαβρωμένα τσιμεντένια στηθαία ή την απουσία στηθαίων σε κάποια σημεία. Παλαιά στηθαία από πωρόλιθο βρίσκονται στη θάλασσα παραπλεύρως της γέφυρας χωρίς να έχουν ανασυρθεί. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο επισκέπτης θα διαβεί δίπλα σε σκουπίδια. Βέβαια, όλα αυτά είναι ορατά υπό το φως του ήλιου. Όταν πέσει το σκοτάδι η γέφυρα φωτίζεται άκομψα από τα λιγοστά φώτα της Δ.Ε.Η. ή από τους φακούς των αλλοδαπών, επίδοξων, καμακιστών ψαράδων που καραδοκούν πάνω από τα «κασόνια» ή από τα φώτα των, παράνομα, συχνά διερχόμενων διτρόχων αλλά και τετρατρόχων μερικές φορές! Ας μη σχολιάσω το φωτισμό του οβελίσκου.Πρέπει να εκφράσω τον αποτροπιασμό μου και για την καμιά φορά αντιληπτή οσμή της αμμωνίας που προέρχεται από την αποσύνθεση της ουρίας των ούρων κάποιων ασυνείδητων και όχι μόνο.

Οι πολλαπλές επισκέψεις μου και οι επιτόπιες παρατηρήσεις μου στον «Πόντε» με οδηγούν να αναρωτηθώ, να συμπεράνω αλλά και να προτείνω:

1. Πόσο επαρκείς και αποτελεσματικές είναι οι απαγορευτικές, για τα τροχοφόρα, πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί στις δύο εισόδους της γέφυρας;

2. Μήπως, για λόγους ιστορικούς, στα πλαίσια της επισκευής του μνημείου πρέπει να ξαναγραφτούν οι πρώτες επιγραφές στον οβελίσκο αλλά και να συντηρηθούν οι αναμνηστικές μαρμάρινες πλάκες που τοποθετήθηκαν μετασεισμικά; Χρειάζεται και η τοποθέτηση, σε εμφανές σημείο στη γέφυρα, μαρμάρινων πλακών ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Ελβετό κατασκευαστή της αλλά και προς τους ανθρώπους εκείνους που έκοψαν τα καλώδια των εκρηκτικών μηχανισμών και έσωσαν τη γέφυρα και το Αργοστόλι το Σεπτέμβρη του 1944.

3. Μήπως πρέπει να επανασυνδεθεί ο οβελίσκος με τη γέφυρα ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση σ’ αυτόν;

4. Στις αψίδες απαιτείται υποστύλωση-εκβάθυνση ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή ανακύκλωση των νερών της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου. Μήπως και τα φραγμένα «κασόνια» είναι ανάγκη να αποκατασταθούν;

5. Ο σημερινός ηλεκτροφωτισμός σίγουρα δεν αναδεικνύει τη μοναδικότητα του μνημείου. Όμως, η μελέτη για το νέο φωτισμό θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της και τους οργανισμούς του υδροβιότοπου του Κουτάβου, ώστε να τους προκαλέσει τη μικρότερη δυνατή ενόχληση.

6. Η μελέτη επισκευής-αναστύλωσης-ανακατασκευής θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τη σεισμικότητα του νησιού, αλλά και τις πρώτες μελέτες (De Bosset, Napier, Everton) ώστε να μην αλλοιωθεί η ιστορική αρχιτεκτονική μοναδικότητα του μνημείου. Τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν αρχικά. Προγενέστερες άστοχες επεμβάσεις στο μνημείο με την προσθήκη φερόντων στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα πρέπει να μην επαναληφθούν. Μήπως και τα υπάρχοντα τμήματα από οπλισμένο σκυρόδεμα είναι αναγκαίο να αποκατασταθούν;

7. Οι πολίτες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η γέφυρα δεν αποτελεί χώρο απόθεσης απορριμμάτων. Οι τοπικές αρχές οφείλουν να την καθαρίζουν συχνότερα αλλά και να τοποθετήσουν καλαθάκια για την απόρριψη των σκουπιδιών.

8. Γιατί, εκτός από την πεζοδρόμηση, να μην κατασκευαστεί και ποδηλατοδρόμος επί της γέφυρας;

9. Η διέλευση οχημάτων από τη γέφυρα είναι αυτονόητο ότι θα την επιβαρύνει και δεν θα εξασφαλίσει την αειφορία της. Άλλωστε ένας σύγχρονος, γρήγορος και συνάμα ασφαλής δρόμος περιμετρικά της λιμνοθάλασσας του Κουτάβου θα εξασφαλίσει την ομαλή επικοινωνία του Αργοστολίου με τα γύρω χωριά. Το έλος του Κουτάβου δεν υπάρχει πλέον!

10. Ο μελετητής του έργου θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη ότι η σχέση της γέφυρας με την πόλη του Αργοστολίου είναι αμφίπλευρη. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης θα απολαμβάνουν την ιστορική αρχιτεκτονική μοναδικότητα του μνημείου από το Αργοστόλι αλλά και οι διαβάτες-επισκέπτες θα απολαμβάνουν την πόλη και το λιμάνι της από τη γέφυρα! Ο «Πόντες» θα αποτελεί «πόλο έλξης» συμβάλλοντας στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου!

Καταλήγοντας:
* Η γέφυρα Δεβοσέτου αποτελεί το μεγαλύτερο σύνδεσμο του Αργοστολίου με το παρελθόν. Είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία και τις πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις της πόλης μας.

* Το 2012 η γέφυρα θα συμπληρώσει 200 χρόνια ζωής. Πρέπει να επισκευαστεί αλλά να διατηρήσει παράλληλα το μοναδικό ιστορικό μνημειακό της χαρακτήρα!

* Ο «Πόντες» είναι το έμβλημα της πόλης μας και απαιτεί το σεβασμό από όλους!

* Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι από τους απογόνους μας κληρονομήσαμε την υποχρέωση να εξασφαλίσουμε την αειφορία Του!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. «Αναφορά στους δρόμους της Κεφαλονιάς», Ε. Κοσμετάτου, Κοργιαλένειον Ιστορικόν και Λαογραφικόν Μουσείον, 1991, 176 σελ.

2. «Κούταβος, το χρονικό ενός βάλτου», Αγγελοδιονύση Δεμπόνου, Έκδοση Δήμου Αργοστολίου, 1999, 368 σελ.

3. «Προσεισμική Κεφαλονιά», Διονυσία Πουλάκη-Κατεβάτη, Εκδόσεις «Εικών», 2003, 238 σελ.

4. «Η Παλαιά Κεφαλονιά – Ένας ατέλειωτος Αύγουστος», Κοργιαλένειο Ίδρυμα Κεφαλληνίας, Τόμος 1 Αργοστόλι, , Αργοστόλι 2004, 252 σελ.

5. Settembre 1944  dopo un anno di occupazione, evacuazione delle truppe germaniche dell isola di Cefalonia IL SALVATAGGIO DEL PORTO E DELLA CITTA DI ARGOSTOLI DALLA DISTRUZIONE, Ricerche e documentazione di Elio Sfiligoj, μετάφραση στα Ελληνικά Μαρία-Φαλί Ζαπάντη, 2004.

6. Ιστορικά δεδομένα για τη γέφυρα De Bosset έχουν αντληθεί από τις τοπικές εφημερίδες «Ημερήσιος» , «Το Μέλλον» και «Τα Νέα».

Υ.Γ.: Για την πολύτιμη βοήθειά τους στη συγγραφή του παρόντος άρθρου είμαι υποχρεωμένος να ευχαριστήσω τη δασκάλα κ. Στάμω Αναστασιάδη-Μαστρόκαλου, τη συνταξιούχο δασκάλα κ. Μαριάνθη Άννινου-Γαλιατσάτου, την αρχιτέκτων κ. Ρεγγίνα Βασιλάτου-Ραζή, το δάσκαλο κ. Γεράσιμο Γαλανό, τον καθηγητή πληροφορικής του ΕΠΑ.Λ. Αργοστολίου κ. Δημήτριο Δεληγιάννη και τον συνταξιούχο Ι.Κ.Α., παλαίμαχο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Κεφαλληνίας κ. Παναγή Σταθούλη.

Κείμενα – Παρουσίαση: Σπυρίδων Καββαδίας
Δρ Βιολόγος, καθηγητής του Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑ.Λ.) Αργοστολίου και επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Βιολογικής Γεωργίας του Α.Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων
kavadiaspiros@yahoo.gr