Οι Αναξιοποίητοι Θησαυροί της Σάμης

Η εποχή της παγκοσμιοποίησης που διανύουμε έχει αρνητικές επιπτώσεις και είναι ορατές στην οικονομική ανάπτυξη και στον πολιτισμό.
Η συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα έχει και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, γι αυτό πρέπει με σχέδιο δράσης και να ενισχυθούν οι αγροτικές υποδομές. Παράλληλα το μοντέλο της τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθούμε σαν τόπος, δείχνει ανησυχητικά σημάδια.
Θα πρέπει να αρχίσουμε να προβληματιζόμαστε για την βιωσιμότητα του δρόμου που ακολουθούμε στην πορεία ανάπτυξης μας και να αναρωτηθούμε για τις εναλλακτικές δυνατότητες που υπάρχουν (μέσα στο παγκόσμιο τοπίο που διαμορφώνεται) τόσο στις νέες
μορφές τουρισμού σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες, όσο και στην δυνατότητα αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων του φυσικού χώρου της περιοχής μας με σεβασμό όμως στο περιβάλλον.
Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην ύπαρξη μιας πολιτιστικής πολιτικής, που θα παράγει δημιουργικό έργο, θα συνδέει το χθες με το σήμερα με βάση την αξιοποίηση της τεράστιας πολιτιστικής και λαογραφικής μας κληρονομιάς, πράγμα απαραίτητο στην πολυπολιτισμική
κοινωνία που διαμορφώνεται.
Σε όλους τους λαούς η αρχιτεκτονική υπήρξε ίσως η χρησιμότερη τέχνη, γιατί συνδέεται άμεσα με την ύπαρξη του ανθρώπου, με τις ανάγκες του, με τα ήθη του, με την θρησκεία του, με την αισθητική και διανοητική δυναμικότητα του.
Ο τόπος μας είναι πλούσιος σε δείγματα μνημειακής αρχιτεκτονικής και ανθρώπινης δημιουργίας. Έχει διατηρήσει παρά τους σεισμούς αρκετά από τα μνημεία που αφορούν:

1. Ιστορικά μνημεία
Π.χ. Κάστρα της Σάμης (γίνεται προσπάθεια ανάδειξης από την κλασσική και από τη βυζαντινή εφορεία αρχαιοτήτων),καστράκι Πυργιού, Πύργοι Κουλουράτων.
2. Αρχαιολογικοί χώροι
Π.χ. Τσέκα, Λουτρά, Ρακόσπιτο, ψηφιδωτό δάπεδο Αγίου Δημητρίου, Φιτίδι, Ρωμαϊκό νεκροταφείο και άλλοι που συνεχώς έρχονται στην επιφάνεια.
3. Γεφύρια:
Π.χ. Ενετικό γεφύρι Γριζάτων που πρέπει να αναδειχθεί και να αξιοποιηθεί.
4. Οικιστικά σύνολα ή μεμονωμένα κτίρια:
Μεταξύ άλλων υπάρχουν: Οικισμός Διχάλια, εκκλησία Αρχαγγέλων στο Στάβερι του Πυργιού που πρέπει να αναπαλαιωθεί, Παλιό Δημοτικό στα Βλαχάτα, κτίρια και καμπαναριά σε Πουλάτα και Χαλιωτάτα.
5. Υποδομές που έχουν σχέση με την ντόπια παραγωγή στην προβιομηχανική περίοδο:
π.χ. νερόμυλοι, παλιά ελαιοτριβεία, αλώνια.
6. Ιστορικά μοναστήρια της περιοχής π.χ. Γρούσπα, Αγιοι Φανέντες

Τα παραπάνω δεν είναι τα μόνα που υπάρχουν, άρα πρέπει να γίνει μια καταγραφή από τις τοπικές αρχές, γιατί αποτελούν μνημεία της ιστορικής μας μνήμης, στοιχεία πολιτισμού που πρέπει να διαφυλάξουμε και οφείλουμε να τα παραδώσουμε στις γενιές που έρχονται. Βεβαίως μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη εναλλακτικοί τουρισμού άρα στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, μέσα από την ανάδειξη και την σύνδεση τους ώστε να γίνουν επισκέψιμα.
Να τονιστεί ότι έχει καθυστερήσει προκλητικά από τους υπεύθυνους το Μουσείο της Σάμης, που θα φιλοξενήσει τα πλούσια και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.
Παράλληλα πρέπει να αξιοποιηθεί ο φυσικός πλούτος της περιοχής με προσοχή και προγραμματισμό ώστε να συμβάλλει στην οικονομική ανάκαμψη του τόπου.

• Το περιβάλλον προσφέρεται για πεζοπορικές και άλλες διαδρομές Α) Σύνδεσης των αρχαιολογικών χώρων ^
Β) Φυσικού ενδιαφέροντος π.χ. Σάμη παλιά καταποδάτα- μνημείο Μουζακάτων, Παλιά Γριζάτα-. Νερόμυλοι -Ενετικό Γεφύρι, και άλλες στα διάφορα Δημοτικά Διαμερίσματα.
Να σημειωθεί ότι με κατάλληλη μελέτη εφόσον εγκριθούν, χρηματοδοτούνται(σύμφωνα με πληροφορίες ) με 75% από το πρόγραμμα Leader, ενώ η αναπαλαίωση του γεφυριού κατά 100%.
• Καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη είναι το Σπηλαιολογικό Πάρκο που χρόνια συζητιέται. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλές και ενδιαφέρουσες μορφές τουρισμού, αφού υπάρχουν αρκετά γνωστά και άγνωστα Σπήλαια και Σπηλαιοβάραθρα (π.χ. Αγκαλάκι, Ζερβάτη, Φιτίδι). Υπάρχει κίνδυνος να μην υλοποιηθεί από το Γ’ ΚΠΣ αφού δεν υπάρχει ακόμη ολοκληρωμένη μελέτη και φορέας διαχείρισης.
• Σημαντικό κεφάλαιο αποτελεί ο Αίνος που προσφέρεται για πεζοπορία και χειμερινό τουρισμό (ομαλή πρόσβαση από το Πυργί συμβάλλει σ’ αυτές τις δυνατότητες) καθώς και η Λίμνη Αβυθος που έχει παραμεληθεί και πρέπει να αναδειχθεί.

Αποδεικνύεται ότι η περιοχή μας έχει τεράστιες δυνατότητες για την ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, αρκεί να υπάρξει επιτέλους σχέδιο δράσης και αξιοποίησης των δυνατοτήτων που απορρέουν από το φυσικό περιβάλλον και τα μνημεία. Ήδη παρά τις προτάσεις υπάρχει σημαντική καθυστέρηση από την Τοπική Αρχή και τις κατά καιρούς πολιτικές ηγεσίες. Τα ιστορικά μνημεία και το φυσικό περιβάλλον του τόπου μας πρέπει να αποτελέσουν φροντίδα όλων μας. Πρωτίστως όμως της Δημοτικής Αρχής, που η μέχρι τώρα πορεία της δείχνει ανεπαρκής και αδύναμη να προστατέψει, να αναδείξει και να προβάλλει αυτούς τους αναξιοποίητους θησαυρούς.

Αντώνης Καλλιβωκάς
Δημ. Συμβ. Σάμης