Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας – 8 Μαρτίου

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την πρώτη επίσημη εορτή των γυναικών. Προς τι, όμως, η ύπαρξη μιας ειδικής εορτής για τις γυναίκες και τι ακριβώς γιορτάζουν; Τον αγώνα για τα δικαιώματά τους, έναν αγώνα με θυσίες πάσης φύσεως από το παρελθόν μέχρι και σήμερα, πληρώνοντας ακόμη και με τίμημα τη ζωής τους.Τα παραδείγματα ατομικά και συλλογικά είναι πολλά από το παρελθόν. Στην αρχαία Αθήνα η Αγνοδίκη, η πρώτη επαγγελματίας μαία, μεταμφιεζόταν σε άνδρα για να σπουδάσει και να ασκήσει το επάγγελμά της, πράγμα για το οποίο καταδικάστηκε. Η Ολυμπία ντε Γκουζ που αγωνίστηκε το 1789 στη Γαλλία για την ισότητα των φύλων με τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Πολίτου, κρεμάστηκε.

Στην Ελλάδα το 1887 η Ελένη Παντελίδου που απορρίφθηκε λόγω φύλου από την ιατρική σχολή Αθηνών, αυτοκτονεί.

Στις ΗΠΑ στις 8 Μαρτίου 1857 έγινε η πρώτη απεργία των γυναικών εργαζομένων υφαντριών για να διεκδικήσουν βελτίωση των συνθηκών εργασίας με 9ωρη απασχόληση και υψηλότερες αποδοχές. Η ημέρα της απεργίας που πνίγηκε στο αίμα, καθιερώνεται ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, κατόπιν πρότασης της γερμανίδας σοσιαλίστριας Κλάρας Τσέτκιν στη δεύτερη διεθνή σοσιαλιστική συνδιάσκεψη των γυναικών στην Κοπεγχάγη στις 8 Μαρτίου 1910. Παράλληλα, οι σουφραζέτες στην Αγγλία αγωνίζονται για το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, που πέτυχαν το 1928. Στην Ελλάδα το δικαίωμα αυτό κατοχυρώθηκε με νόμο το 1952.

Παρά τις κατακτήσεις των γυναικών, την άρση αποκλεισμών που αποδίδονταν δήθεν σε ψυχική ανισορροπία της γυναίκας «ορισμένες ημέρες του μήνα», τις υψηλότερες επιδόσεις τους σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ανισότητες συνεχίζονται στην πολιτική και την επαγγελματική ζωή. Οι γυναίκες συμμετέχουν πολύ λιγότερο από τους άνδρες στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στα πολιτικά δρώμενα. Στην εργασία οι γυναίκες πληρώνονται λιγότερο από τους άνδρες, ακόμη και για την ίδια θέση εργασίας. Επιλέγουν παραδοσιακά ως προς το φύλο επαγγέλματα και δουλεύουν άτυπα συχνότερα από τους άνδρες. Οι ανώτερες θέσεις εργασίας καταλαμβάνονται από άνδρες, ενώ η πρόσβαση των γυναικών σε ανώτερες θέσεις είναι πολύ δύσκολη λόγω «άφαντων» εμποδίων (φαινόμενο γυάλινης οροφής). Ενδεικτικά, σε όλες τις κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης οι διευθυντές είναι άνδρες, ενώ στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο συμμετέχουν 31% γυναίκες και σε μεγάλες εταιρείες των χωρών της ευρωπαϊκής ένωσης μόνο 3% των προέδρων είναι γυναίκες.

Ανισότητες παρατηρούνται και στην εκπαίδευση και την οικογενειακή εστία. Οι γυναίκες επιλέγουν περισσότερο σπουδές ανθρωπιστικές και θεωρητικές, ενώ οι άνδρες θετικές. Στην ελληνική οικογένεια η γυναίκα είναι αυτή που κυρίως φροντίζει τα παιδιά και τους ηλικιωμένους στο σπίτι και που αφιερώνει τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο της στις δουλειές του σπιτιού, ενώ ο άνδρας λαμβάνει κυρίως τις κρίσιμες αποφάσεις της οικογένειας.

Η γυναίκα επίσης αποτελεί συχνότερα θύμα βίας μέσα στην οικογένεια με δράστη τον σύντροφο. Δέχεται σωματική βία, από ένα μεμονωμένο χαστούκι έως και ανθρωποκτονία. Συχνότερη όμως είναι η ψυχολογική/ λεκτική βία, δηλαδή η υποτίμηση, οι εξυβρίσεις, οι απειλές, ο εκβιασμός, η απομόνωση, η πρόκληση φόβου και ενοχών. Υπολογίζεται ότι στο δυτικό κόσμο έως και 50% γυναικών έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) το 2003 στην Ελλάδα το 56% των γυναικών υφίσταται ψυχολογική/ λεκτική βία και 3, 6% σωματική βία από το σύντροφο. Ασφαλώς, η αξία μιας ανθρώπινης ζωής δεν μπορεί να αξιολογηθεί με αριθμούς.

Η χαμηλή κοινωνική και οικονομική θέση της γυναίκας, οι ευθύνες από τους πολλαπλούς ρόλους η ύπαρξη ελάχιστου ελεύθερου χρόνου, η ποιότητα της συντροφικής σχέσης, η παθητική στάση της γυναίκας που παραδοσιακά εγκωμιάζεται ως ένδειξη αρετής, ανάλογα και με τον τρόπο που η ίδια η γυναίκα τα βιώνει, είναι παράγοντες που επιβαρύνουν την ψυχική και σωματική υγεία της γυναίκας. Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες στη Δύση εμφανίζουν κατάθλιψη και άγχος δυο με τρεις φορές συχνότερα από τους άνδρες, οι οποίοι από την άλλη πλευρά καταφεύγουν συχνότερα στην κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ. Οι διατροφικές διαταραχές, βουλιμία και ανορεξία, που σχετίζονται με την αρνητική εικόνα του σώματος, αφορούν ως επί το πλείστον γυναίκες. Οι γυναίκες ακόμη επιχειρούν περισσότερες απόπειρες αυτοκτονίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, πώς θα μπορούσε η σημερινή ημέρα να γιορτάζεται καθημερινά από όλες τις γυναίκες; Με συνεχή δράση κάθε γυναίκας για το σεβασμό των κατά τα άλλα αυτονόητων ανθρωπίνων δικαιωμάτων της.

Βιβλιογραφία:
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=418
http://www.internationalwomensday.com/first.asp
http://www.isotita.gr
http://www.kethi.gr
http://agonigrammi.wordpress.com/2009/09/20/
Τάκαρη, Ντ. (1984). Η γυναίκα από την αρχαιότητα έως την τεχνολογική επανάσταση, Αθήνα

Ρεγγίνα Γιαννάκη
Ψυχολόγος, D.E.S.
Κέντρο Ημέρας Αργοστολίου
Μ.Κ.Ο. «Αποστολή» (πρώην «Αλληλεγγύη»)
Λεωφ. Βεργωτή 18, Αργοστόλι, τηλ. 26710 28958