Πασχαλινά έθιμα

Στην Κεφαλονιά όπως και σε άλλα μέρη της Ελλάδος υπάρχουν ορισμένα Χριστιανικά έθιμα τα οποία τηρούνται πάντα με ευλάβεια.

Φυσικά το Κεφαλονίτικο πνεύμα έχει παρεισφρήσει σε αυτά σε μεγάλο βαθμό και έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το τελετουργικό και τον χαρακτήρα, αλλά και την έκταση και σημασία που το κάθε ένα λαμβάνει. Ας δούμε λοιπόν κατά σειρά τι ισχύει (ή ίσχυε παλαιότερα) εδώ στα μέρη μας. Προκαταβολικά να αναφερθεί ότι ιδιαίτεροι τόποι και χωριά έχουν πρόσθετα έθιμα για τα οποία όποιος γνωρίζει κάτι επιπρόσθετο θα ήταν ενδιαφέρον να μας το αποστείλει.

Η μεγάλη εβδομάδα είναι το αποκορύφωμα της Σαρακοστής, μιας περιόδου νηστείας και εγκράτειας. Και έρχεται να ολοκληρωθεί από την ιστόρηση και συμβολική αναπαράσταση των παθών στην εκκλησία.

Σάββατο του Λαζάρου

Κατά το παρελθόν και πολύ σπάνια σήμερα, τα παιδιά γύριζαν στις γειτονιές και έλεγαν τον Λάζαρο. Τα κάλαντα αυτά λέγονταν με τριζόνια και ελάχιστοι σήμερα τα γνωρίζουν. Φυσικά οι παραλλαγές όπως και σε κάθε ανάλογη μορφή (βλέπε και Κεφαλονίτικα Κάλαντα) είναι αρκετά συχνές.

Κυριακή των Βαΐων

Η εκκλησία στολίζεται με κλαδιά φοίνικα (σύμβολο νίκης πάνω στο θάνατο) και φτιάχνονται τα βάγια, μικροί σταυροί από φύλλα φοίνικα δεμένα με κλαδάκια ελιάς (σύμβολο ειρήνης), δεντρολίβανο (σύμβολο ανάμνησης), δάφνη (σύμβολο νίκης) και φασκόμηλο (σύμβολο σωτηρίας), ενώ παλαιότερα τοποθετούσαν και βιολέτες. Κατά την πρωινή ακολουθία μοιράζονται τα βάγια στους πιστούς. Η κατασκευή του βάγιου γίνεται από τον ιερέα, αλλά και πιστούς που αποβραδίς καλούνται να βοηθήσουν στην κατασκευή τους. Συνήθως το φαγητό της ημέρας αυτής είναι ψάρι ή πίτα με θαλασσινό περιεχόμενο.

Μεγάλη Τρίτη

Στις εκκλησίες αποβραδίς ψάλεται το τροπάριο της Κασσιανής. Στο Αργοστόλι η αντρική χορωδία κατά τις 9 το βράδυ στην Σισσιώτισσα και την Μητρόπολη εκτελεί χρέη εκκλησιαστικής χορωδίας και απαγγέλλει αυτόν τον υπέροχο ύμνο που σηματοδοτεί την ουσιαστική έναρξη της εβδομάδας των παθών.

Mεγάλη Τετάρτη

Είναι η ημέρα του μυστηρίου του ευχελαίου. Σχετικά με αυτό υπάρχουν αρκετά έθιμα και παραλλαγές.

Μεγάλη Πέμπτη

Η ημέρα του μυστικού δείπνου. Οι νοικοκυρές το μεσημέρι ετοιμάζουν τα πασχαλινά αβγά. Για όσες φτιάνουν οι ίδιες την Λαμπροκουλούρα, σήμερα είναι η μέρα και για αυτό. Το απόγευμα λέγονται στις εκκλησίες τα δώδεκα ευαγγέλια με τα πάθη του Χριστού και η ημέρα ολοκληρώνεται με το σήμερον κρεμάται και την σταύρωση του Κυρίου μας. Αρχάγγελος, Άγιος Σπυρίδωνας και Μητρόπολη είναι οι εκκλησίες στις οποίες μαζεύεται ο κόσμος στο Αργοστόλι για μια από τις πλέον κατανυκτικές στιγμές τις εβδομάδας για να προσκυνήσει τον εσταυρωμένο Ιησού.

Μεγάλη Παρασκευή

Είναι μέρα πένθους για ολόκληρη την Χριστιανοσύνη. Οι πιστοί προσκυνούν τον επιτάφιο που έχει στολιστεί από το πρωί. Επίσης, επισκέπτονται τα νεκροταφεία για να καθαρίσουν τους τάφους και να λιβανίσουν. Είναι η ημέρα της πιο αυστηρής νηστείας. Το βράδυ γίνεται η περιφορά του επιταφίου στους δρόμους της πόλης.

Μεγάλο Σάββατο

Η ημέρα συνεχίζεται κατανυκτικά, με το προμήνυμα της ανάστασης το μεσημέρι. Όλοι όμως περιμένουν το βράδυ για το ξέσπασμα της χαράς και την κορύφωση της μεγαλύτερης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης. Δύο ώρες πριν τις 12 μαζεύονται στην εκκλησία για να ακούσουν την ακολουθία της ανάστασης. Με την έλευση της 12ης όλοι έχουν συγκεντρωθεί σε κεντρικά σημεία και ο παπάς ανακοινώνει το γεγονός της ανάστασης του Κυρίου. Οι στιγμές που ακολουθούν είναι μοναδικές. Ο τόπος δονείται από τα βαρελότα που ειδικά στην Κεφαλονιά είναι περισσότερα από οπουδήποτε αλλού. Η κεντρική πλατεία στο Αργοστόλι είναι περιτριγυρισμένη από κόσμο, ενώ στο κέντρο της ρίχνονται για αρκετή ώρα τα πυρομαχικά. Ενώ ένα μαύρο σύννεφο καπνού σκεπάζει την ατμόσφαιρα. Ο ενθουσιασμός μεγάλος, ταυτόχρονα με την κατάνυξη. Αλλά και στο Ληξούρι το έθιμο καλά κρατεί. Έχουν ακουστεί φαινόμενα όπου ούτε τα γένια του ιερέα δεν γλιτώνουν από τα μικρά ή μεγαλύτερα δυναμιτάκια, ενώ η ρίψη μέσα στην εκκλησία θεωρείται κάτι μάλλον συνηθισμένο. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να μην αποβεί το παιχνίδι αυτό επικίνδυνο. Με το τέλος της νηστείας αρχίζει το πασχαλινό τραπέζι που περιλαμβάνει όλα αυτά τα απαγορευμένα τόσες ημέρες.

Κυριακή του Πάσχα

Τα σουβλιστά αρνιά και το τσούγκρισμα των αυγών είναι συνηθισμένα και διαδεδομένα παντού.

Η επομένη της Μεγάλης εβδομάδας στην Κεφαλονιά ονομάζεται Νια βδομάδα και έτσι αποδίδεται το νόημα της αλλαγής του κόσμου μετά από το κοσμοϊστορικό αυτό συμβάν το οποίο εορτάζουμε.