Σχετικά με το πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Το Παρόν της Κυριακής», στις 18 Σεπτεμβρίου 2005

Η Εκπαίδευση των Ενηλίκων στην Ελλάδα:
Κατάσταση και Προοπτική

του Γενικού Γραμματέα
της Γενικής Γραμματείας Εκπαίδευσης Ενηλίκων
του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων

Επίκ. Καθηγητή Κωνσταντίνου ΤσαμαδιάΤη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου αρχίζει η εκπαιδευτική λειτουργία του συστήματος εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των ενηλίκων πολιτών της χώρας για την περίοδο 2005-2006.

Είναι γνωστό ότι η εκπαίδευση των ενηλίκων, τόσο στο πεδίο της επιστημονικής θεωρίας όσο και στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής, αποτελεί τον μεγάλο πυρήνα της διά βίου μάθησης. Στη διά βίου μάθηση η επιστήμη αποδίδει σημαντικό δυνητικό ρόλο στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Πολλές ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και η ΕΕ ως ιδιαίτερη οικονομική και πολιτική οντότητα, υιοθετώντας τα πορίσματα της επιστήμης, δίνουν μεγάλη έμφαση στον τομέα της διά βίου μάθησης, τοποθετώντας την ψηλά στην κλίμακα των προτεραιοτήτων στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής.

Η χώρα μας και στον τομέα αυτό, δυστυχώς, δεν τα είχε καταφέρει καθόλου καλά. Από πλευράς επιδόσεων ήταν ουραγός μεταξύ των εταίρων της στην ΕΕ και σε μεγάλη απόσταση από το στόχο που έχει τεθεί στη Λισσαβόνα. Η χώρα έπρεπε να ξεφύγει άμεσα από αυτή την κατάσταση. Να προχωρήσει προς τα εμπρός με όραμα, σχέδιο, αποφασιστικότητα και ταχύ ρυθμό διαμορφώνοντας ένα έντιμο, ποιοτικό και αποτελεσματικό σύστημα εκπαίδευσης ενηλίκων και να αξιοποιήσει κατά τον βέλτιστο τρόπο ένα δυνητικό συντελεστή ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής.
Στις αρχές Μαρτίου του 2004, ο Πρωθυπουργός, κ. Κ. Καραμανλής, έθεσε το στρατηγικό στόχο. Η Υπουργός Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων κ. Γιαννάκου τον εξειδίκευσε και χάραξε, με τη συνεργασία μας, τη στρατηγική.
Σήμερα είμαστε σε θέση, με αίσθημα ευθύνης, να διαβεβαιώσουμε ότι στον τομέα της εκπαίδευσης των ενηλίκων η στρατηγική και οι πολιτικές μας εφαρμόζονται με συνέπεια. Οι στόχοι επιτυγχάνονται.

Συγκεκριμένα: Το θεσμικό κενό καλύφθηκε. Από τις 6 Ιουλίου 2005 υφίσταται ο νόμος-πλαίσιο για τη διά βίου μάθηση. Η συγκρότηση του συστήματος της εκπαίδευσης ενηλίκων προχωρεί με ταχύ ρυθμό. Σήμερα, στη χώρα έχουν συγκροτηθεί και λειτουργούν, σύμφωνα με το ν. 3369/6-7-2005, ως κρατικές πλέον, οι εξής δομές:

Α. 43 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας.
(Εξ αυτών τα 18 είχαν ιδρυθεί, συγκροτηθεί και λειτουργήσει την τετραετία 2000-2003. Τα 25 τα ιδρύσαμε, τα συγκροτήσαμε και τα θέσαμε σε λειτουργία μετά το Μάρτιο του 2004). Μέσω των ΣΔΕ, πολίτες οι οποίοι δεν έχουν φοιτήσει ή δεν έχουν ολοκληρώσει το Γυμνάσιο, μετά από ειδικό διετές πρόγραμμα εκπαίδευσης λαμβάνουν τίτλο ισότιμο του Γυμνασίου.

Β. 43 Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
(Εξ αυτών τα 10 είχαν ιδρυθεί, συγκροτηθεί και λειτουργήσει κατά την περίοδο 2000-2003. Τα υπόλοιπα 33 τα ιδρύσαμε, τα συγκροτήσαμε και τα θέσαμε σε λειτουργία μετά το Μάρτιο του 2004). Έχουμε εξασφαλίσει πόρους για να καλύψουμε και τους λίγους νομούς οι οποίοι δεν έχουν καλυφθεί. Μέσω των ΚΕΕ, προσφέρουμε στους πολίτες 75 εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα τα οποία καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα θεματικών πεδίων. Στα προγράμματα αυτά συμμετέχουν πολίτες οι οποίοι έχουν συμπληρώσει διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης.

Οι απόφοιτοι των προγραμμάτων διάρκειας μέχρι 75 ώρες λαμβάνουν «πιστοποιητικό επιμόρφωσης», ενώ οι απόφοιτοι των προγραμμάτων μεγαλύτερης διάρκειας και μέχρι 250 ώρες, μετά από αξιολόγηση, «πιστοποιητικό διά βίου εκπαίδευσης».

Γ. 54 Σχολές Γονέων.
(Εξ αυτών οι 14 είχαν ιδρυθεί, συγκροτηθεί και λειτουργήσει πριν , ενώ οι 40 μετά το Μάρτιο του 2004).

Μέσω των Σχολών Γονέων, προσφέρουμε στους πολίτες τα επιμορφωτικά προγράμματα «Συμβουλευτική Γονέων» και «Σχέσεις Οικογένειας Σχολείου». Στα προγράμματα αυτά συμμετέχουν πολίτες ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσης που έχουν ολοκληρώσει.

Δ. 54 Νομαρχιακές Επιτροπές Λαϊκής Επιμόρφωσης.
Ανασυγκροτούμε και νοικοκυρεύουμε αυτές τις παραδοσιακές δομές. Μέσω των ΝΕΛΕ, προσφέρουμε στους πολίτες 48 επιμορφωτικά προγράμματα διάρκειας μέχρι 75 ώρες.

Ε. Το Κέντρο Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων από Απόσταση .
Η συγκρότηση του κέντρου, το οποίο έχει έδρα στο Αιγάλεω, έχει αρχίσει.
Η έναρξη της πλήρους λειτουργίας του προσδιορίζεται για τους πρώτους μήνες του 2006.

Τέλος, ένας εκ των στόχων της πολιτικής την οποία εφαρμόζουμε είναι οι υπηρεσίες εκπαίδευσης και επιμόρφωσης να παρέχονται κοντά στον τόπο κατοικίας ή εργασίας των πολιτών. Για το λόγο αυτό συγκροτούμε το «Δίκτυο Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων», το οποίο καλύπτει όλη τη χώρα.

Κάθε Δήμος μπορεί να εντάσσεται στο δίκτυο διαμορφώνοντας «Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων».

Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί πάνω από 400 Δήμοι. Η διαδικασία ένταξης και άλλων δήμων συνεχίζεται.
Επίσης, αυτή την περίοδο, έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε μία σειρά από αυτόνομα εκπαιδευτικά – επιμορφωτικά προγράμματα σε τομείς αιχμής.

Συγκεκριμένα:
1. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης σε εργαζόμενους μετανάστες», διάρκειας 400 ωρών. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μετανάστες.

2. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα διαχείρισης κινδύνων, κρίσεων και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και καταστροφών
«Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους», το οποίο διέπεται από τη λογική του εθελοντισμού, διάρκειας 110 ωρών.

3. Το επιμορφωτικό πρόγραμμα
«Αγωγή Υγείας – Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα-AIDS», το οποίο έχουμε σχεδιάσει και πραγματοποιούμε σε συνεργασία με το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

4. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Εκπαίδευση ενηλίκων για την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων στις νέες τεχνολογίες- ΗΡΩΝΑΣ»,διάρκειας 50 ωρών. Θα επιμορφώσουμε στις τεχνολογίες της πληροφορικής πάνω από 60.000 πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα.

Μέσω αυτού και των αντίστοιχων προγραμμάτων που προσφέρονται μέσω των δομών της ΓΓΕΕ φιλοδοξούμε να συμβάλουμε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του φαινομένου του ψηφιακού αναλφαβητισμού, το οποίο είναι έντονο στην ελληνική κοινωνία.

5. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Εκπαίδευση αγροτών για την ανάληψη δράσεων στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας -ΗΣΙΟΔΟΣ», διάρκειας 150 ωρών. Μέσω του προγράμματος αυτού, θα εκπαιδεύσουμε περίπου 7.000 αγρότες.
6. Συμμετέχουμε, επίσης, σε 7 ερευνητικά – πιλοτικά προγράμματα.

Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσω με έμφαση ότι η στάση των πολιτών απέναντι στη διά βίου εκπαίδευση και επιμόρφωσή τους αλλάζει άρδην. Οι πολίτες όλων των ηλικιών, όλων των κοινωνικοοικονομικών κατηγοριών και των εκπαιδευτικών επιπέδων έχουν αρχίσει να συμμετέχουν σε λειτουργίες διά βίου εκπαίδευσης. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, ενώ κατά την εκπαιδευτική περίοδο 2003-2004 εκπαιδεύτηκαν – επιμορφώθηκαν 36.278 πολίτες, κατά την περίοδο 2004-2005 ο αριθμός αυτός ανήλθε στους 65.816 πολίτες (ποσοστιαία αύξηση 81,4%). Σύμφωνα με το σχεδιασμό μας, κατά τη νέα εκπαιδευτική περίοδο 2005-2006, έχει εξασφαλισθεί χρηματοδότηση για να εκπαιδευθούν, μέσω των δομών, 106.735 πολίτες και, μέσω των αυτόνομων προγραμμάτων, 76.292 πολίτες. Δηλαδή συνολικά θα εκπαιδευθούν περίπου 180.000 πολίτες. Αριθμός πρωτόγνωρος, αριθμός ρεκόρ για τη χώρα. Σημειώνω, επίσης, τη συστηματικότερη και μαζικότερη παρέμβασή μας στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Τα αποτελέσματα όσον αφορά στους συμπολίτες μας τσιγγάνους, παλιννοστούντες, μουσουλμάνους, μετανάστες και τους κρατουμένους στις φυλακές είναι πάρα πολύ καλά. Η αύξηση όσον αφορά στη συμμετοχή αυτών των συμπολιτών μας, κατά την περίοδο 2004-2005 σε σχέση με την περίοδο 2003-2004, υπερέβη το 250%. Τη νέα εκπαιδευτική περίοδο, η παρέμβασή μας στις ομάδες αυτές είναι καλύτερα σχεδιασμένη και πιο εκτεταμένη.

Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, τις κτηριακές υποδομές και τους εξοπλισμούς, έχω να σημειώσω, εν συντομία, τα εξής:

Η χρηματοδότηση των υποδομών και των προγραμμάτων γίνεται με εθνικούς, αλλά κυρίως με κοινοτικούς πόρους. Οι εθνικοί πόροι, τα τελευταία χρόνια, είναι σε σταθερές τιμές του αυτού ύψους. Αυξήσαμε, όμως, θεαματικά τη δέσμευση και απορρόφηση κοινοτικών πόρων.

Τους τελευταίους 18 μήνες δεσμεύσαμε και απορροφούμε περισσότερους πόρους σε σχέση με αυτούς που απορροφήθηκαν την τετραετία 2000-2003. Η αύξηση για κτηριακές υποδομές και εξοπλισμούς είναι της τάξεως του 714% και για τις εκπαιδευτικές λειτουργίες είναι της τάξεως του 248%. Δημιουργήσαμε 100άδες και δημιουργούμε συνεχώς νέες θέσεις εργασίας σε όλη τη χώρα.

Συμπερασματικά, η συγκρότηση και λειτουργία ενός έντιμου, ποιοτικού και αποτελεσματικού συστήματος εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων στη χώρα, επί κυβερνήσεως Καραμανλή, έχει προχωρήσει σημαντικά. Η προσπάθεια συνεχίζεται με όραμα, με σχέδιο, με αποφασιστικότητα, με ταχύ ρυθμό και με απόλυτο σεβασμό και στο τελευταίο ευρώ των Ελλήνων και των άλλων Ευρωπαίων πολιτών. Η χώρα από ουραγός καθίσταται καλό παράδειγμα μεταξύ των εταίρων της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο, στον τομέα της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των ενηλίκων.