Τα Χαβδάτα και η 28η Οκτωβρίου του 1940

Φθινοπωρινό και κρύο το χάραμα της μέρας, σαν και προμηνούσε ο βορινός του χωριού ορίζοντας, μαντάτα σκούρα. Πρωί πρωί ώρα 6 το τηλέφωνο στο κοινοτικό γραφείο κτυπούσε δαιμονισμένα, τόσο που ακουότανε στα απουκάτουθε σπίτια. Σε κάποια στιγμή που ο παπά Γιάννης ξύπνησε, αφού ανέβηκε τα σκαλιά γρήγορα -γρήγορα μπήκε στο γραφείο για να δει τι συμβαίνει μέσα στο χάραμα – χάραμα.

Από την άλλη άκρη του σύρματος, ο Δ/τής Χ/κής Ληξουρίου τον πληροφορούσε τα καθέκαστα Πόλεμος Δέσποτα -πόλεμος, κτυπήστε τις καμπάνες να το μάθει ο κόσμος, τα σχολεία δεν θα λειτουργήσουν γιατί θα ρθεί στρατός στο χωριό, και να αναμείνετε νέες οδηγίες αφού στο μεταξύ ειδοποιηθεί ο σταθμός χ/κής και ο πρόεδρος. Έτσι μουδιασμένοι από το ξάφνισμα της είδησης, σιγά σιγά και κάτω από τους ήχους του σημανταριού, στις πρώτες παρέες και στις πρώτες κουβέντες τους, άρχισε να διαφαίνεται η δύναμη του θάρρους και της ψυχής των χωριανών μας. Ύστερα από λίγο σε ξανακτύπημα του τηλεφώνου, μαθαίναμε πως είχε διαταχθεί γενική επιστράτευση. Ψιλά γράμματα, για μας που είμαστε παιδιά. Με το τέλος του δεύτερου τηλεφωνήματος άρχισε να μαζεύεται όλο και πιο πολύς κόσμος, και κει πού όλοι ανακατωμένοι στα κοντινά μαγαζιά και το προαύλιο με τους χ/κες τον Τσουλέα, τον πρόεδρο και τους προεστούς ακούοντας τις κουβέντες τους καταλάβαινες πως βλέπανε τα πράγματα. 

Στο μεταξύ, φάνηκαν κατά τη μεριά του αγραδιού, σιλουέτες στρατιωτικές που δεν ήταν άλλοι από τον λοχαγό Γαβριελάτο με τον Υπ/γό Μαρούλη, που κινιόντουσαν προς το κτίριο του σχολειού. Αμέσως ο κόσμος κινήθηκε προς τα κει, για να μάθει επίσημα, πως στο χωριό θα είναι έδρα λόχου. Εγκατασταθήκανε στα γραφεία του σχολειού, ανοίξαν κάτι χαρτιά και καταλόγους και ύστερα από λίγο, όλη αυτή η κοσμοπλημμύρα ήτανε ντυμένη στο χακί. Δεν πέρασε λίγος χρόνος, που όλοι είχανε βαρύ και ελαφρό οπλισμό, και που σύμφωνα με οδηγίες περιπολούσαν αργότερα από ΓΈΡΟ ΓΌΜΠΟ ΜΕΧΡΙ ΑΘΕΡΑ. Μου έμεινε ανεξήγητη η ταχύτητα και η μεθοτικότητα της επιστράτευσης. Αργότερα έμαθα πως όλοι τους είχαν ατομικές προσκλήσεις από το ΓΕΣ. Στο στράτευμα κει στο χωριό, λέγανε με βεβαιότητα πως θα τους κερδίσουμε τούς Ιταλούς και το πιστεύανε, το βλεπες στην δύναμη των ματιών τους και στην σταθερότητα της φωνής τους. 

Τo απόγιομα 5-6 αεροπλάνα του εχθρού πετούσανε πολύ ψηλά στον ήλιο, μέχρι που ο απόηχος στο διάβα τους ακούστηκε αφού χαθήκαν. Το βράδυ και μετά το άκουσμα του πρώτου πολεμικού ανακοινωθέντος και αφού οι σιλουέτες των φαντάρων έκαναν τις περιπολίες τους, πήγαμε για ύπνο στα σκοτάδια περνώντας την πρώτη μέρα του πολέμου. Κλασική φυσιογνωμία της πρώτης του πολέμου μέρας ο στρατιώτης ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ από τα ΚΟΥΒΑΛΑΤΑ.

Κείμενα: Γεράσιμος Μοσχονάς