Το Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στον Αθέρα

Στην Κεφαλονιά, η Αγία που περισσότερο ευλαβείται μετά τη λατρεία της Θεοτόκου, είναι η Αγία Παρασκευή.

Αρκετές εκκλησίες και πανηγύρια είναι αφιερωμένα σε αυτήν την μεγάλη Αγία και λόγω που η εορτή της είναι τοποθετημένη μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, η μάζωξη και η συμμετοχή του κόσμου είναι μεγάλη.

Το συναξάρι της μας λέει, πως η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη τον 1ον αιώνα μ. Χ. επί Ανδριανού. Οι γονείς της ήταν Έλληνες και ονομάζονταν, Αγάθων και Πολιτεία. Το όνομα Παρασκευή της το έδωσαν λόγω που γεννήθηκε τη χριστιανική αυτή μέρα της εβδομάδας. Σε ηλικία 20 χρόνων η Παρασκευή έχασε τους γονείς της και πούλησε την περιουσία της, έγινε μοναχή και άρχισε να κηρύττει. Το αποτέλεσμα ήταν, να την καταδιώξουν οι πολέμιοι του χριστιανισμού και αφού τη συνέλαβαν την υπέβαλαν σε φρικτά βασανιστήρια.

Κατά τη θρησκευτική παράδοση, όταν ο αρχηγός των βασανιστηρίων ετοίμαζε να της ρίξει καυτό λάδι, έπεσε στα μάτια του λιγοστό και τον τύφλωσε. Η Αγία τον θεράπευσε και από αυτό το γεγονός θεωρείται ιαματική για τις ασθένειες των ματιών.

Ενδιαφέρον κρύβουν οι λαϊκές παραδόσεις και τα παραμύθια στη κεφαλονίτικη λαογραφίας, που αφορούν στην Αγία Παρασκευή. Ονομαστό είναι το κεφαλονίτικο παραμύθι «Η Αγία Παρασκευή και οι κόρες της», που απετέλεσε αγαπημένο άκουσμα των παιδικών μας χρόνων. (Προσεχώς θα το δημοσιεύσουμε στην ιστοσελίδα).

Φυσικά, θα μπορούσε να γραφτούν πολλά περισσότερα για τη λατρεία, τις δοξασίες και τα λαογραφικά που αφορούν στην Αγία Παρασκευή στον κεφαλληνιακό και ελλαδικό χώρο, αλλά επιβάλλεται η επιστροφή στο θέμα μας, στο «αθεριάνικο γιορτάσι της» (στο χωριό Αθέρα Παλικής).

Ήταν γύρω στις 8 το πρωί, ημέρα Κυριακή, εορτή της Αγίας, που ανηφόρησα για το χωριό του Αθέρα, χωριό φωλιασμένο μοναχικά στα βόρεια της χερσονήσου της Παλικής Κεφαλονιάς. Η ημέρα ροδόχροη από τον ήλιο, ο οποίος πρόβαινε σιγά σιγά από τα απέναντι βουνά του κόλπου του Λιβαδίου, της Ευμορφίας και του Κουτσούλη, εκεί πάνω από τα Δειλινάτα και τα Φάρσα.

Μπαίνοντας στο πλάτωμα του αύλειου χώρου του ναού της Αγίας Παρασκευής του Αθέρα, με υποδέχθηκαν οι σημαιοστολισμοί και οι καλλίφωνοι ήχοι των ψαλτάδων.

Προχώρησα στο εσωτερικό του ιερού ναού που όλα έδειχναν πως τούτο το πανηγύρι τόσο στο λειτουργικό του μέρος όσο και στο πανηγυριώτικό του ήταν φροντισμένο από τους επιτρόπους του ναού: Ευαγγελία Ευαγ. Λουκάκη, Γρηγόρη Κοσμά Πετράτο και Χρήστο Παν. Αναλυτή καθώς και από τον ιερέα του ναού Σωτήρη Μαρκάτο.

Προχώρησε μετά τον Όρθρο, η Θεία Λειτουργία με απλότητα και κατάνυξη.

Στο ψαλτήρι ήταν οι νεαροί ψάλτες από το Ληξούρι: Σπύρος Γερ. Θεοτοκάτος, Δημοσθένης Φανουρίου Μηνιάτης και ο μπάσος Νικόλας Σαβράμης. Επίσης, βοηθούσαν στο ψαλτήρι ο ψάλτης του ναού, Διονύσης Αναλυτής και ο Γιάννης Παν. Πετράτος.

Το ψαλτικό τους άκουσμα ήταν μελωδικό, απαραίτητο όπου χρειάστηκε στάθηκε το κρεσέντο και το πιανίσιμο και έτσι χρωμάτισαν τη θρησκευτική ατμόσφαιρα κατανυκτικά.

Η παρουσία του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Κεφαλληνία κ. κ. Σπυρίδωνα κόσμησε την όλη εκδήλωση και της έδωσε τον αρχιερατικό τόνο και τιμή που πρέπει σε αυτήν την μεγάλη Αγία. Ότι είχε ξεκινήσει η Θεία Λειτουργία που ήλθε και ο Πρωτοσύγκελος πανοσιολογιότατος Γεράσιμος Φωκάς, με την απλότητα που πάντα τον διακρίνει και βοήθησε στο τελετουργικό μέρος της εορτής.

Πριν από την ευλόγηση των αρτοκλασιών ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κ. Σπυρίδωνας, στεκούμενος όρθιος στον αρχιερατικό θρόνο, με φωνή δυνατή αλλά και με λόγο καθαρό είπε δυο λόγια συγκινητικά για τη ζωή και τη δράση του ιερέα Σωτήρη Μαρκάτου. Λόγια απλά για την προσφορά του, για την αγάπη του κόσμου και για την εξαιρετική του στάση στα ιερατικά του καθήκοντα που πενήντα χρόνια τώρα με σεβασμό τα εξασκεί και τα βιώνει.

Λόγο λυτό και αληθινό απέδωσε ως αντίδωρο ο σεμνός ιερέας, Σωτήρης Μαρκάτος, που χρόνια ιερουργεί και εξυπηρετεί όλη αυτήν την περιοχή της βορείου Παλικής. Έτσι, ο παπα-Σωτήρης, με τόνο στεντόρειο και συγχρόνως ταπεινό, χωρίς μεγάλα λόγια μίλησε με σύντομε λιγοστές προτάσεις για τη ζωή του και την έως τώρα πορεία στον εκκλησιαστικό χώρο που φέτος συμπλήρωσε σε αυτόν πενήντα χρόνια.

Ωστόσο, πάλευα να αποτυπώσω με τον φακό μου κάποιες στιγμές αλλάο παπα-Σωτήρης, όπως και σε κάθε λειτουργία του, σε κάθε θρησκευτική εκδήλωση που συμμετέχει, τα μάτια του τα έχει ταπεινά κατεβασμένα.

Ο Σεβασμιώτατος του έδωσε το εγκόλπιο του Σταυρού, τιμητικά και του διάβασε την ευχή. Όλο το εκκλησιάσμα, που αποτελείτο από Αθεριανούς και όχι μόνο, σθεναρά φώναξε -Άξιος- για τον ιερέα που πιστά και τίμια υπηρετεί τους πιστούς με σεβασμό και τιμιότητα.

Επίσης, σεμνή και λιτή ήταν η παρουσία του Αρχιμανδρίτη Δωρόθεου Χ. Καραβίδα από την Αθήνα, που με καθάρια φωνή και σταθερή ψαλτική έκφραση, χωρίς εξάρσεις απετέλεσε έναν όμορφο τόνο στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία.

Βέβαια, στην εορτή αυτήν ήταν και μάλιστα πρωτοστατούσε ο Αρχιδιάκονος της Μητρόπολης και Αθεριάνος στην καταγωγή, Νικόλαος Σωτήρας. Τον χαρακτήριζε το αμείωτο ενδιαφέρον για την εορτή, για την καλή ψαλτική, για τον πνευματικό του πατέρα παπα-Σωτήρη και για ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής. Ήταν προφανές πως, τη βασική επιμέλεια για την εορτή και για τον Σταυρό του παπα-Σωτήρη, είχε μεριμνήσει ο διάκος. Του αξίζουν πολλά μπράβο που αθόρυβα και χωρίς εγωισμούς φρόντισε να τιμήσει η Μητρόπολη τον πνευματικό του πατέρα, τον παπα-Σωτήρη. Αποτελεί η πράξη του διακόνου Νικόλα Σωτήρα να τιμηθεί ο παπα-Σωτήρης, έκφραση σεβασμού, αναγνώρισης και αγάπης του μαθητή προς τον σεβάσμιο δάσκαλό του.

Η Θεία Λειτουργία κύλησε ευλαβικά, αρκετός κόσμος μετέλαβε τη Θεία Κοινωνία, και μετά την απόλυση ακολούθησε η λιτάνευση της εικόνας της Αγίας Παρασκευής στο χωριό με πρωτοστάτη τον πρωτοσύγκελο πανοσιολογιότατο Γεράσιμο Φωκά. Κατά το πέρασμα της λιτανικής πομπής της εικόνας οι Αθεριάνες είχαν ανάψει τα λιβανιστήρια τους και έτσι προσθέτανε μια ευλαβική ατμόσφαιρα στο πανηγύρι. Επίσης, τα παιδιά χτύπησαν τις καμπάνες χαρούμενα- γιορταστικά για να δηλώσουν το πέρας της θρησκευτικής λειτουργικής διαδικασίας του πανηγυριού.

Ακολούθησε τραπέζι για τους καλεσμένους σε παραλιακό κέντρο κάτω στην αμμουδιά του Αθέρα και όταν ο ήλιος ήταν στα μεσούρανα λύσαμε χορτάτα το ζεύκι, ευχηθήκαμε να υπάρχει πάντα υγεία και να έχουμε καλή συνάντηση του χρόνου. Πάνω από όλα ανταλλάξαμε ευχές και χρόνια πολλά.

Φεύγοντας και περνώντας από την πλατεία του χωριού, είδαμε τα άσπρα τραπέζια και καθίσματα που ήταν ποστιασμένα σε σειρές για το βραδινό γλέντι που μέσα από τους κεφαλλονίτικους χορευτικούς ρυθμούς, οι Αθεριάνοι τιμούν την Αγία που προστατεύει το χωριό τους.

Κείμενα – Φωτογραφίες: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός