Αφιέρωμα στην Πύλαρο

Το Kefalonitis.com ξεκινάει ένα αφιέρωμα για την περιοχή της Πυλάρου. Σαν αρχή παραθέτουμε τις σκέψεις και αναμνήσεις που μας απέστειλε ο συνεργάτης μας κ.Γαβριήλ Παναγιωσούλης.

Πολλές φορές όταν ήμουνα μικρός διερωτόμουν, αν πράγματι η Πύλαρος είχε κάτι τι το κοινόν με την υπόλοιπη Κεφαλονιά. ήταν τόσο ξεχωριστή τόσο διαφορετική, τόσο απομονωμένη, μα και αυτάρκης ως προς την έξοδο των κατοίκων της προς τη μεγάλη στεριά, την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η Πύλαρος είναι μια ορεινή περιοχή η οποία περιλαμβάνει την κοιλάδα που σχηματίζεται από τα βουνά Καλονόρος και Αγία Δυνατή. Αυτός ο κάμπος, αυτή η κοιλάδα της Πυλάρου, καλλιεργείτω σπιθαμή προς σπιθαμή, ακόμα και οι πέτρινες βουνοπλαγιές της τον καιρό του πολέμου. Εκεί απ’ τα σπλάχνα αυτής της γης πρωτοβύζαξα το δέσιμο μου, με τον τόπο μου, με τα Μαρκάτα μου. Οι αναμνήσεις δεν πεθαίνουν, τρέφουν, αναζωογονούν την ύπαρξη του ανθρώπου, μέσα στο χάος της υφηλίου. Η Προσεισμική Πύλαρος με τα 24 χωριά της χτισμένα στους πρόποδες του Καλονόρου και Αγίας Δυνατής, χωμένα ανάμεσα σε ελαιώνες, κυπαρίσσια, και περνάρια με τους ανεμόμυλούς της στην μικρή πεδιάδα της, που με τη βοήθεια του αέρα άλεθαν τις σοδειές του σταριού. Με το λιγοστό τρεχούμενο νερό της στην Κρήνη, ακόμα και με το Ξεροπόταμό της, μα και με δυο θάλασσες να την αγκαλιάζουν, από δυτικά η του Μύρτου, από ανατολικά η της Αγίας Ευφημίας και ο Μαΐστρος, ο βορειοδυτικός αυτός άνεμος που πνέει όλο το καλοκαίρι ξεκινώντας από την μπούκα του Μύρτου δροσίζει όλη την Πύλαρο σαν ένα σύστημα κλιματισμού, μια δροσιά που είναι δώρον Θεού για τους κατοίκους της.

Με επίνειο της, το λιμανάκι της Αγίας Ευφημίας, το οποίον χρησίμευε με την ατμοπλοϊκή σύνδεσή του, σα μια έξοδο των κατοίκων της, σε άλλη γη σε άλλα μέρη, εκεί που άνοιγαν οι ευκαιρίες μιας εποχιακής εργασίας των κατοίκων της, είτε ως τυροκόμοι, είτε ως ναυτικοί. πολλές φορές ήτανε πιο εύκολο το ταξίδι στην Πάτρα, στην Κατοχή, ή στον Αστακό, για ψώνια παρά στο Αργοστόλι. Από εκεί ψώνιζαν χονδρικώς τα μπακαλικάκια της περιοχής.
Όσοι ξενιτεύτηκαν, τον προσεισμικό καιρό οι περισσότεροι δεν είχαν πατήσει ποτέ το πόδι τους στο Αργοστόλι.

Έτσι κι εγώ έφυγα χωρίς να γνωρίζω τίποτα για την υπόλοιπη Κεφαλονιά.

Το βασίλειον της Πυλάρου ήταν ο κόσμος μου, το είναι μου, η γη μου, η Ιθάκη μου, η αγάπη μου, ένα κομμάτι του εαυτού μου. Κάθε πέτρα που κουνώ στα Μαρκάτα μου, έχω από κάτω θάψει παιδικές αναμνήσεις, αυτές που με βοήθησαν να επιζήσω στα μαύρα χρόνια της κατοχής. Αυτές προσκυνώ κάθε φορά που επισκέπτομαι την Πύλαρό μου, όλα τ’ άλλα χάθηκαν, τα έφαγε η μετασεισμική σύγχρονη εποχή, τα έφαγε η ουτοπία της υποσχόμενης ευτυχίας με απόκτηση υλιστικών αγαθών. Τα έφαγε η εγωιστική ατομικοποίηση των πάντων. Πολλοί γεννημένοι Πυλαρινοί χάθηκαν, τους έφαγαν οι λωτοί της λησμονιάς, αυτοί που φύονται στα ξένα.

Αλλά η Πύλαρος υπάρχει, τα βουνά, οι πέτρες οι κάμποι, είναι τα ίδια, έστω κι ας κόπηκε η ελιά, κι ας ξεράθηκε η περγουλιά, κι ας φούντωσαν οι μάζες, τα κυπαρίσσια, είναι όλα Πυλαρινά, είναι η Πύλαρος μου.

Η σημερινή Πύλαρος, έγινε Δήμος, πρωτεύουσα η Αγία Ευφημία, τα χωριά άλλα ατόνησαν, άλλα χάθηκαν, οι ανεμόμυλοι δεν υπάρχουν πλέον, λεωφορειακή συγκοινωνία με το Αργοστόλι υπάρχει καθημερινώς, ανοίχτηκαν και ασφαλτοστρώθηκαν οι δρόμοι, ήρθε ηλεκτρικό ρεύμα, τηλέφωνα, τα χωράφια όμως μένουν χέρσα γέμισαν αγριόχορτα και θάμνους, το πράσινο κυριαρχεί, χάθηκαν τα μονοπάτια, τα έπνιξαν οι θάμνοι η Πύλαρος έγινε μια σύγχρονη μοντέρνα απομακρυσμένη περιφέρεια, γέμισε από εποχιακά κέντρα και τουρίστες, από αυτοκίνητα, μα και καυσαέρια, από ηλεκτρονικά παιχνίδια μέχρι υπολογιστές. Αλλά χάθηκε το κυριότερο, χάθηκαν οι κάτοικοί της, οι εναπομείναντες κάτοικοι είναι τόσο λίγοι, Οι καλοκαιρινοί επισκέπτες φερμένοι πίσω από τη νοσταλγία, αυτό το τέρας που σου αλέθει τα σωθικά, αυτό που σε κάνει να ζεις, αλλά και να μη ζεις, χαίρονται που βλέπουν την πρόοδο αυτή, αλλά ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους μόνο όταν θυμούνται τα περασμένα αγναντεύοντας τα αγέραστα βουνά, βλέποντας την ανατολή του ήλιου, κοιτώντας τ΄ αστέρια την νύχτα στον καθαρό ουρανό, μα και ακούωντας τα κουδούνια των τόσων πολλών αιγοπροβάτων που υπάρχουν στην περιοχή. Βεβήλωση αυτής της αρμονίας, το μαρσάρισμα αυτοκινήτου και το κλάξον κάποιου νεόπλουτου ιδιοκτήτη ρόδας.

Παρακάτω παραθέτω ένα ποίημα από το Ζιζάνιον 1910

«Πύλαρος»

Μέρος με άγρια πουρνάρια
που γεννάει παλικάρια
και στον κόσμο τα σκορπά
και πατρίς του Παππαμέντε
του καλύτερου Παπά.
Έργα πολλά επιφανή
εκάμανε κι οι Πυλαρινοί.
Εμπόριο σημαντικό
κι ατμόπλοια του ναύλου
και συν αυτοίς κι η άμαξα
του Βάραγκα του Παύλου.

Σας Ευχαριστώ,
Γαβριήλ Παναγιωσούλης,
Νέα Υόρκη