Η εορτή & η λιτανεία του Αγ. Χαραλάμπους στο Ληξούρι (10 Φεβρουαρίου)

Στις 10 Φεβρουαρίου γιορτάζει το Ληξούρι και ο πολιούχος Άγιος του, ο Άγιος Χαράλαμπος. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο για τις λιτανείες του Αγίου μέσα από την έκδοση για την ιερά πανήγυρις του Αγίου.

Η Εορτή του Αγίου Χαραλάμπους στις 10 Φεβρουαρίου γινόταν και γίνεται πάντοτε με επίσημο χαρακτήρα. Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του ναού, όπως και παλιά, καλεί τους καλύτερους ψαλτάδες του Ληξουρίου. Ο Μητροπολίτης του νησιού και όλο το ιερατείο παίρνει μέρος και στη θεία λειτουργία και στη λιτανεία το απόγευμα. Κόσμος πολύς απ’ όλη την περιοχή της Παλικής μαζεύεται στην εκκλησία του Αγίου, στην οποία γίνεται το αδιαχώρητο. Η λιτανεία γίνεται μ’ όλη τη μεγαλοπρέπεια και τη συμμετοχή της φιλαρμονικής Ληξουρίου που προσφέρει πάντα τις υπηρεσίες της.

Κατά καιρούς, έχουν λάβει μέρος στην λιτανεία του Αγίου κι άλλες φιλαρμονικές του νησιού, και τώρα τελευταία η φιλαρμονική του πολεμικού ναυτικού. Η λιτάνευση του θρόνου έχει τροποποιηθεί πολλές φορές, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Περνάει απ’ την εκκλησία του Αγίου Νικολάου Μηνιατών, φέρνει βόλτα στην πλατεία Πεσόντων και από ‘κει κάνει στάση στο σπίτι Γερουλάνου όπου βρίσκεται το κελί του παπά – Μπασιά. Για να γίνει η καθιερωμένη δέηση.

Φτάνοντας στην πλατεία, ο Δεσπότης απευθύνει μικρό κήρυγμα και ο κόσμος προσεύχεται και προσκυνά την εικόνα του Αγίου. Πιο παλιά, μετά την πλατεία πήγαινα προς τα Λεγατάτα – Μαρτσελάτα και ανεβαίνοντας την ανηφόρα του Γηροκομείου, έστριβαν στο φούρνο του Καρκούνια για να κάνουν νέα δέηση στον Άγιο Γεράσιμο. Εκεί, οι επίτροποι είχαν φροντίσει να βγάλουν έξω απ’ τον Ναό, το θρόνο του Αγίου Γερασίμου, με την εικόνα του πλαισιωμένον απ’ όλη την ενορία του. Οι γυναίκες από το Βλαχοκάντουνο εγέμιγαν την ατμόσφαιρα με τα λιβανιστήρια τους προς τους δυο Αγίους.

Μετά από την ολιγόλεπτη αυτή στάση και τη συνάντηση των δύο Αγίων, η λιτανεία κατεβαίνει προς το ποτάμι κι απ’ εκεί στην εκκλησία του Αγίου προς το ποτάμι κι απ’ εκεί στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους. Μερικές φορές η λιτανεία στο κατέβασμα πέρασε και από το Β’ Δημοτικό σχολείο. Ο ασημένιος θρόνος του Αγίου κρατιέται στους ώμους τεσσάρων ανθρώπων έχοντας μέσα στο κουβούκλιο την ωραία εικόνα του Αγίου που έχει φιλοτεχνήσει ο Ληξιουριώτης αγιογράφος Περλιγκής. Φαίνεται πως οι λιτανείες του Αγίου Χαραλάμπους ναι μεν γίνονταν από πολύ παλιά, ωστόσο ο Κεφαλονίτικος τύπος δεν ασχολήθηκε σχεδόν καθόλου με αυτές. Στοιχεία, ελάχιστα βέβαια υπάρχουν τόσο για την εορτή όσο και την λιτανεία από το 1908 και μετά. Ιδιαίτερα προβάλουν κάποιες ειδήσεις στο «Ζιζάνιον» του Μολφέτα και υπογράφονται με το ψευδώνυμο «Ληξουριώτης» που ήταν ο περίφημος αγιογράφος – καλλιτέχνης και ποιητής Ρόκος Ξυδάχτυλος.

Στα 1908 διοργανώθηκε λιτανεία «Πομπωδεστάτην χάριν των πιστών» και με τη συνοδεία της φιλαρμονικής που όπως λέει ο τύπος της εποχής, γι αυτήν είχε αρκετές αδυναμίες. Φαίνεται ότι κάποτε γύρω στα 1909 ο τότε δεσπότης είχε παραχωρήσει στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους στο Ληξούρι την άδεια να περιφέρονται στη λιτανεία δίσκοι (βαντιέρες) για οικονομική ενίσχυση. Όμως οι άλλες εκκλησίες διαμαρτυρήθηκαν διότι δε δόθηκε και σ’ αυτές όμοια άδεια. Ο Ρόκος Ξυδάχτυλος προτρέπει το δεσπότη ή να καταργήσει το προνόμιο ή να δώσει και στις άλλες εκκλησίες τα ίδια λιτανοπρόμια.

Δια την λιτανείαν
Γ ΑΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΟΥ ΕΝ ΛΗΞΟΥΡΙΩ

Τον Αη Χαραλάμπη μας
που προβελέγγιο έχει να βγαίνει όξου πρετσεσιό
για συνδρομή να τρέχη δίπλα τους θαν τον έχουνε
οι άλλοι οι πατέρες
που τους απαγορεύεται
να βγαίνουν με βαντιέρες.
Και πρέπει ο Δεσπότης μας
ναν τα εξομαλύνη,
η δίνωντας την άδεια
να βγαίνουνε κι εκείνοι,
η για να είν’ τα πράγματα,
της εκκλησίας όμοια
να κόψη και τση χάρις του
τα λιτανοπρονόμια.

Ληξιουριώτης

Και τον άλλο χρόνο, το 1910, ο Ξυδάχτυλος θα σατιρίσει ποιητικά μέσα στα συμβάντα του Φεβρουαρίου, τη λιτανεία του Αγίου Χαραλάμπους και το πέρασμα από το στενό Καντούνι, ενός Ληξιουριώτη για να γίνει καλά η άρρωστη γυναίκα του. Ο λεγόμενος Φουντάκιας που καθόταν σ’ ένα στενοκάντουνο κοντά στον Αγ. Ανδρέα, παρακάλεσε τους ιερείς και τους επιτρόπους να περάσει ο Άγιος από το καντούνι να σταματήσει απ’ έξω από το σπίτι και να γένει εκεί δέηση για την άρρωστη σύζυγό του Κασσιανή.

«Εβγάλανε τον άγιο και πήρε τα σοκάκια
προς χάριν της Κασσιανής συζύγου του
Φουντάκια».
…Κι εφέτος όπως πάντοτε
τ’ άη Χαραλαμπίου,
εβγάλανε την πρετσεσιό
του θρόνου του Αγίου
δια να κάμ’ η χάρι του
ακόμη θαύμα ένα να μας στανιάρη τα μυαλά
πού ‘ναι νερουλιασμένα…

Οι λιτανείες του Αγίου συνέχισαν να γίνονται με την παρουσία Μητροπολίτη και του ιερατείου της περιοχής και με τη συνοδεία πάντα της Φιλαρμονικής.

Κείμενα – Παρουσίαση: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός