Ξεφυλλίζοντας τις παλιές τοπικές εφημερίδες – Ιχνηλατώντας τις παλιές διαφημίσεις

Με τη λέξη διαφήμιση εννοούμε την προβολή της χρησιμότητας και την εξύμνηση των υπαρκτών -ή ανύπαρκτων- πλεονεκτημάτων ενός χρηστικού ή καταναλωτικού προϊόντος, με σκοπό την αύξηση των πωλήσεών του και συνεπώς την αύξηση του κέρδους της εταιρείας που το παράγει. 

Βέβαια, στον όρο διαφήμιση περικλείεται και η προβολή ενός ατόμου, όπως για παράδειγμα ενός που πολιτεύεται. 

Λέξεις και έννοιες που σχετίζονται με τη διαφήμιση είναι πολλές, όπως π.χ. προπαγάνδα, ψυχολογική ενημέρωση, ωραιοποίηση, γνωστοποίηση απαραίτητη και αναγκαία, και άλλες που εξυπηρετούν αλλά και τρέφονται μέσα από τους σκοπούς της διαφήμισης. Δε θα πρέπει η διαφήμιση να συγχέεται με την πληροφόρηση, ή με τη γνωστοποίηση ή και με την προπαγάνδα. Αυτές οι τρεις λέξεις – έννοιες αναλύονται διαφορετικά ως προς στην αξία τους και τοποθετούνται διαφορετικά ως προς το σκοπό τους. Πάντως, η διαφήμιση είναι απαραίτητη για τον κάθε έμπορο, την κάθε εταιρεία που θέλει να προωθήσει το προϊόν της, ακόμη και για κάθε δημόσιο άνθρωπο. 

Οι διαφημίσεις αναπτύσσουν τον εμπορικό ανταγωνισμό, παρέχουν ενημέρωση για τα προϊόντα της αγοράς και φυσικά κατευθύνουν σε συγκεκριμένο τρόπο και τόπο τον καταναλωτή για την εύρεση του σχετικού προϊόντος. 

Ωστόσο, επειδή το θέμα είναι ποικίλο και ευρύ και θα θέλαμε πολλές σελίδες για να το εκθέσουμε, στο παρόν κείμενο γίνεται μια σύντομη γενική αναφορά στις παλιές διαφημίσεις που αφορούσαν στο νησί μας και που κυρίως ο έντυπος τύπος των περασμένων δεκαετιών δημοσίευσε.

Οι καλύτερες διαφημίσεις που βρίσκουμε στον τοπικό παλαιό τύπο, αφορούν στα καταστήματα, στα νέα προϊόντα του συρμού, στα νέα φάρμακα, στους νέους επαγγελματίες και στα δρομολόγια των μέσων μεταφοράς.

Οι παλιές διαφημίσεις, πέρα από το πλαίσιό τους που πολλές φορές ήταν γραμμική ή πλεκτή κορνίζα, είχαν έντονα γράμματα, κεφαλαία και μικρά, περιείχαν δε μέσα στο πλαίσιό τους σχέδιο για να επιτευχθεί καλύτερη επικοινωνία με τον κάθε αποδέκτη. 

Επίσης, κόμματα και πολιτικοί, με τους τοπικούς εκφραστές τους στο νησί μας, είχαν εκλεκτή θέση μέσα στις εφημερίδες, όπως φυσικά και σήμερα, και ήταν απαραίτητη η πρόταση προτροπής για να επιτύχει τη φιλοδοξία και το σκοπό του ο διαφημιζόμενος πολιτικός. 

Υπήρχαν διαφημίσεις στον κεφαλονίτικο τύπο, που πέρα από το κείμενό τους είχαν σκίτσα ή σχέδια τα οποία απεικόνιζαν το κύριο στοιχείο που έπρεπε να γίνει γνωστό. Οι καλύτερες –σχεδιαστικά- διαφημίσεις ήταν αυτές που προωθούσαν το γάλα, τα φάρμακα, τα μηχανήματα, τα υφάσματα, τα τσιγάρα, τα κρασιά και τα ποτά, τα μέσα μεταφοράς, τα ξενοδοχεία και τους φωτογράφους. Οι διαφημίσεις αυτές συχνά άλλαζαν μορφή – κασέ για να κεντρίσουν και να πείσουν το κοινό, μιας και η μονοτονία κούραζε και δεν αποσπούσε την προσοχή του αναγνώστη – καταναλωτή.

Εκτός από την πληθώρα των παραπάνω διαφημίσεων ήταν και οι απλές, που μέσα σε πλαίσιο τετράγωνο ή παραλληλόγραμμο περιείχαν μόνο κείμενο, τόσο για το προϊόν, όσο και για τον έμπορο που το διακινούσε. Σε ορισμένες περιπτώσεις η διαφήμιση ήταν έμμετρο κείμενο και άλλες φορές ήταν κείμενο προβληματισμού για να πείσει και να αυξήσει τον αριθμό των πελατών.  

Πέρα από τις τοπικές εφημερίδες που από τις αρχές του 20ου αι. έως σήμερα φιλοξένησαν πολλές διαφημίσεις, και τα τοπικά έντυπα – περιοδικά, συνήθως φιλολογικού και ιστορικού περιεχομένου, διάνθιζαν τις τελευταίες τους σελίδες με κερδοφόρες διαφημίσεις.

Επίσης, κάποιες χρονιές κυκλοφόρησαν Εμπορικοί Τουριστικοί Οδηγοί Νήσων και Εμπορικοί Οδηγοί που αναφέρονταν σε άλλα μέρη της υπόλοιπης Ελλάδος και περιείχαν διαφημίσεις σχετικές με πόλεις της περιοχής που επικεντρωνόταν το έντυπο.

Στην εποχή μας οι διαφημίσεις γίνονται με ποικίλους τρόπους, τόσο με τον κλασικό πλέον τρόπο, δηλ. τον έντυπο τύπο: τα feuilles-vollant, τα prospectus, τις αφίσες, τις cartes-visite κάθε καταστήματος ή κάθε επαγγελματία, όσο και με τις προφορικές αγγελίες και διαφημίσεις που γίνονται από τα ομιλούντα μέσα μαζικής ενημέρωσης, από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, καθώς επίσης και με το internet.

Ακολουθούν αναδημοσιεύσεις επιλεγμένων παλαιών διαφημίσεων:

Περισσότερες φωτογραφίες