Της Παναγίας της Διώτισσας (των Βλαχερνών)

Τις 2 Ιουλίου γιορτάζει η Εκκλησία μας την «Κατάθεση της Εσθήτας» (φόρεμα) της Παναγίας μας, στις Βλαχέρνες της Κωνσταντινούπολης.

Σύμφωνα με το συναξάρι, δύο αδέλφια πατρίκιοι των χρόνων του Λέοντα του Α΄, 5ος αιώνας, πήγαν στα Ιεροσόλυμα για προσκύνημα. Περνώντας από τη Γαλιλαία, βρήκαν στο σπίτι μιας Εβραίας να φυλάσσεται μια εσθής (φόρεμα), που κατά την παράδοση ανήκε στην Παναγία. Οι δύο βυζαντινοί άρχοντες έκλεψαν την Εσθήτα και την έφεραν στην Κωνσταντινούπολη, στο προάστιο των Βλαχερνών, και δεν φανέρωσαν σε κανέναν για το πολύτιμο και ιερό κειμήλιο τους. Σύμφωνα με την παράδοση, με κάποιο θαύμα παρουσιάστηκε το γεγονός αυτό «της Τιμίας Εσθής», κι ο αυτοκράτορας έκτισε μεγαλόπρεπο ναό. Πρόκειται για τον φημισμένο ναό «των Βλαχερνών».

Η γιορτή που γινόταν εκεί τα βυζαντινά χρόνια ήταν από τις μεγαλοπρεπέστερες του Βυζαντίου, σχεδόν πολιουχική, που δημιούργησε πολλές αντίστοιχες γιορτές σε τόπους που είχαν και ακολούθησαν από παλιά μια βυζαντινή παράδοση.

Στην Κεφαλονιά ναοί των Βλαχερνών ήταν στην αρχαία και μετέπειτα βυζαντινή Πάλη, περιοχή Ληξουρίου, στο νησάκι Δίας, στο Ρίφι και στα Αννινάτα. Η παλιά εικόνα από το ναό των Βλαχερνών της Πάλης βρίσκεται σήμερα στο μοναστήρι του Κορωνάτου, όπου τελείται αγρυπνία με την παρουσία πολύ κόσμου.

Κάθε χρόνο οι Πεσσαδιάνοι και άλλοι Λειβαθηνοί, με πλοιάριο πηγαίνουν με τους ιερείς τους στο νησάκι Δίας, όπου γιορτάζουν την ημέρα αυτή.

Φέτος με τουριστικό πλοιάριο από τη Σκάλα, αρκετοί πιστοί, δύο ιερείς και ψαλτάδες «ανεβήκαμε» στο νησάκι Δίας για την τελετή. Περιμέναμε στην προβλήτα για να επιβιβαστούμε, όταν έφτασε η μοναχή Γερασιμία από το μοναστήρι του Εσταυρωμένου της Πεσσάδας με μια μοναχή από το Μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Διώτισσας και με τη συνοδεία δυο Ιερέων.

Επιβιβαστήκαμε με προσοχή στο πλοιάριο, ο καιρός στάθηκε αρωγός μας και ξεκίνησε να μας πάει στο νησάκι Δίας. Σε λίγα λεπτά της ώρας και μέσα σε ήχους ψαλτικής για την Παναγίας μας, φτάσαμε στο βράχο του «Δία». Ένας βράχος απότομος που σε κάποιο μέρος του σαν φίδι τεράστιο γαντζώνεται πάνω του μια σκάλα με 132 σκαλοπάτια από τσιμέντο και πέτρα και που οδηγεί στο μετασεισμικό εκκλησάκι της Παναγίας. Το ανέβασμα δύσκολο για αυτούς που δεν τους σερβίρουν τα πόδια τους μα η πίστη πρώτη έδινε φτερά και ο σκοπός υπερνίκησε τις δυσκολίες τους. Θαύμασα τη πίστη που είχαν οι άνθρωποι που ήλθαν για την Παναγία, να λειτουργηθούν και να ευλαβιστούν από το γεγονός της εορτής.

Μαζί μας, σιωπηλός ένας ζωγράφος – καλλιτέχνης, ο Ρόλαν, που είχε μαζί του τα σύνεργα για να αποτυπώσει το βράχο του «Δία» και τις ομορφιές του με μολύβι στο μπλόκ του.

Μόλις φτάσαμε ο Μάρκος Αποστολάτος που από τα χαράματα με κάποιον άλλον ήταν εκεί, χτύπησε τις καμπάνες για να αναγγείλει το χαρμόσυνο γεγονός. Κάναμε το σταυρό μας και ξεκίνησε η λειτουργία. Έπειτα από λίγο ήλθα και άλλοι πιστοί και ψαλτάδες «της δεύτερης γύρας του πλοιαρίου» μαζί με τον παπα – Γιάνννη τον Μεσολωρά.

Με απλότητα και μέσα σε ατμόσφαιρα λειτουργική, οι ιερείς, Παναγής Αννιάς και Μαραβέγιας Νικόλαος, οι ψαλτάδες Χαρτουλιάρης Θεόφραστος, Δήλαλος Παναγής, Αυγουστάτος Γεράσιμος και Σπύρος, Μεσολωράς Δημήτρης και ο κόσμος, έψαλλαν μαζί και κορύφωσαν τη λειτουργία με κατάνυξη και σεβασμό στην ημέρα.

Ο παπα-Γιάννης Μεσολωράς με απλότητα και αμεσότητα, είπε δυο λόγια για την ημέρα αυτή και το πόσο είναι σημαντικό να ερχόμαστε σε αυτό το βράχο να υμνούμε την Παναγίας μας, για να λειτουργούμε και να συνεχίζεται η παράδοση που από παλιά υπήρχε. Μίλησε για το πέρασμα του Παπα-Μπασιά από το νησάκι αυτό του «Δία» και την επιλογή του Αγίου αυτού να αφήσει τα κοσμικά και να ασκητέψει σε αυτό το χώρο, έστω και για λίγο χρονικό διάστημα.

Ο παπα – Γιάννης Μεσολωράς εντόπισε μες στους πιστούς την Αμαλία Βουτσινά και αναφέρθηκε στο περιοδικό που εξέδιδε παλιά την «Κεφαλονίτικη Πρόοδος» και το πόσο αξιόλογη ήταν η ύλη του. Σε αυτό το περιοδικό ο Παπα- Γιάννης Μεσολωράς είχε γράψει για το πανηγύρι της Διώτισσας και τις δυσκολίες της ανάβασης στο βράχο. Ευχήθηκε δε στην Αμαλία Βουτσινά να συνεχίσει εκ νέου την έκδοση του περιοδικού της.

Ακολούθησε η μικρή λιτανεία από την εκκλησία έως το πάνω πηγάδι που βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο του νησιού και έπειτα το μνημόσυνο για τους καλογέρους και ιερωμένους που πέρασαν από αυτό τον ευλογημένο βράχο.

Η λιτανεία αυτή πιθανόν έχει τις ρίζες της στη θαλάσσια λιτανεία που ξεκίνησε από την Πεσσάδα σε ανάμνηση του Αποστόλου που ναυάγησε εκεί τον 1ον αιώνα και εκχριστιάνισε την Κεφαλονιά. Κατά την άφιξη της λιτανεία γινόταν ένα είδος αναπαράστασης της καθαίρεσης και εξορίας του Θεού Δία και την εγκαθίδρυση της νέας πίστης, σύμφωνα με όσα γράφει ο περιηγητής των χρόνων της Αγγλοκρατίας Αλεξάντερ Warwmperg.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο νησάκι Δία, που φέρει το όνομα του πατέρα των Θεών της αρχαιότητας, υπήρχε βωμός και τελούνταν θυσίες προς το θεό αυτόν.

Αργότερα που στην Κεφαλληνία με τον απόστολο Παύλο ήλθε ο Χριστιανισμός η μία θρησκεία αντικατέστησε την άλλη.

Κάτω από τη μεγάλη τέντα που είχαν στήσει από το πρωί κάποιοι ακολούθησε το κέρασμα και η ριγανάδα καθώς και τα γλυκά, που είχαν φέρει μαζί τους οι πιστοί. Το ανέβασμα στο νησάκι «Δίας» μας έφερε χαρά, μηδένισε τη ζέστη και τον κόπο που είχε αυτή η έλευση εκεί, αλλά πιστεύω πως όλοι μας αποζημιωθήκαμε πνευματικά από την επιλογή μας να συμμετέχουμε στο πανηγύρι αυτό.

Τέλος γυρίσαμε την εικόνα της Παναγίας στο Μοναστήρι του Εσταυρωμένου στην Πεσσάδα, όπου και φυλάσσεται σε ξυλόγλυπτο θρόνο. Έγινε μικρή παράκληση και μέσα στις ευχές που δώσαμε μεταξύ μας όσοι βρεθήκαμε εκεί υποσχεθήκαμε να ανταμώσουμε με τη βοήθεια της Παναγίας και του χρόνου.